Przynależność pokoleniowa jako explanandum zmian mentalności społecznej w okresie przeobrażeń systemowych

• Authors: Zielinska Maria

Title variants

EN

Generation Affiliation as the Explanandum of Changes in Social Mentality in the Period of Political Transformations

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The main aim of the article is the attempt at answering the question whether and to what extent current changes and differences of opinion of the youngest generations of the Poles in chosen analytic areas (i.e., in the field of political attitudes, moral values and social conventions) are indicative of permanent changes in mentality, and to what extent they can be the basis for predicting the future character of society. The subject of analysis is Poland's youngest generations, i.e., successive year groups starting from those born in 1970, and the empirical basis is data from four editions of the Polish General Social Survey. The data suggest that, from among the representatives of the transformation and information generations, educated better than they predecessors, living in better material conditions, having better perspectives of one's own development, there has not emerged a critical potential, and the existing social and political system is generally accepted. Changes in the opinions on the evaluation of the state's functioning indicate a growing consent to economic liberalism. At the same time, traditional moral values are accepted. The observed changes of opinions and attitudes result, in the author's opinion, from the overlapping of various processes of different genealogy. On the one hand, we have the influence of the communist system, exerted through the traditions of older generations and the influence of the developing capitalism and young democracy, while on the other there is the impact of Catholicism and the Catholic Church as an institution. Young generations of the Poles choose their own values, attitudes, concepts of life, which are a resultant of the characteristics of these normative systems. Consequences of this peculiar axionormative dualism will be clear only when the studied generations have taken over the ruling and started shaping Poland's social reality.

Keywords

EN

GENERATIONAL MEMBERSHIP; SOCIAL CHANGE; SOCIAL CONVENTIONS; SOCIAL MENTALITY; SOCIAL MORAL VALUES

Discipline

• SOCIOLOGY: SOCIOLOGY

• Publisher: Lubuskie Towarzystwo Naukowe
• Journal: Rocznik Lubuski
• Year: 2010
• Volume: 36
• Issue: 2
• Pages: 246-263
• Document type: ARTICLE

Contributors

author

Zielinska Maria

• Uniwersytet Zielonogórski

• Maria Zielinska, Instytut Socjologii, Uniwersytet Zielonogorski, ul. Licealna 9, 65-417 Zielona Gora, Poland

References

• Adamski W. (1980), Typy orientacji młodego i starego pokolenia Polaków, [w:] „Studia Socjologiczne”, nr 1.
• Bartkowski J. (2007), Czy powstało pokolenie post-transformacyjne, [w:] Jak się dzielimy, co nas łączy? Przemiany wartości i więzi we współczesnym społeczeństwie polskim, red. M. Głowacka-Grajper, E. Nowicka, Instytut Socjologii UW, Zakład Wydawniczy „Nomos”, Warszawa, s. 210-236.
• Eisenstadt S. N. (1966), Von Generation zu Generation. Sexsismus-Strukturen in der Schule, Weinheim-München.
• Garewicz J. (1983), Pokolenie jako kategoria socjologiczna, [w:] „Studia Socjologiczne”, nr 1.
• Gołębiowski B. (1994), Polityka i pokolenia, UW i INP, Warszawa.
• Fatyga B., Szymańczuk M. (1992), Raport o młodzieży, Wydawnictwo Interpress, Warszawa.
• Habermas J. (1973), Stichworte zu einer Theorie der Sozialization, [w:] Kultur und Kritik, red. J. Habermas, Frankfurt/M.
• Hajduk E. (2008), Układy społeczne – przestrzenie procesu socjalizacji, Wydawnictwo Łużycka Wyższa Szkoła Humanistyczna, Żary.
• Hurrelmann K. (1994), Struktura społeczna a rozwój osobowości. Wprowadzenie do teorii socjalizacji, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
• Inglehart R. (2005), Pojawienie się wartości postmaterialistycznych, [w:] Socjologia. Lektury, red. P. Sztompka, M. Kucia, Wydawnictwo „Znak”, Kraków, s. 344-348.
• Jung B., Roberts K. (1995), Postkomunistyczne pokolenie, Książka i Wiedza, Warszawa.
• Koralewicz J., Ziółkowski M. (2003), Mentalność Polaków. Sposoby myślenia o polityce, gospodarce i życiu społecznym 1988-2000, Wydawnictwo Naukowe „Scholar”, Collegium Civitas Press, Warszawa.
• Mach B. W. (2003), Pokolenie historycznej nadziei i codziennego ryzyka. Społeczne losy osiemnastolatków z roku 1989, Wydawnictwo ISP PAN, Warszawa.
• Mannheim K. (1964), Das Problem der Generationen, [w:] K. Mannheim, Wis-senssoziologie, Soziologische Texte 28, Berlin und Neuwied, s. 308-387.
• Mannheim K. (1994), The Problems of Youth in Modern Society, [w:] Diagnosis of Our Time, New York.
• Mead M. (1978), Kultura i tożsamość. Studium dystansu międzypokoleniowego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Nowak S., (red.) (1991), Studenci Warszawy. Studium długofalowych przemian postaw i wartości, Wydawnictwo UW, Warszawa.
• Ossowska M. (1963), Koncepcja pokolenia, [w:] „Studia Socjologiczne”, nr 2.
• Siemieńska R. (2007), Od wartości postmaterialistycznych do materialistycz-nych, [w:] Oswajanie wielkiej zmiany. Instytut Socjologii UW o polskiej transformacji, red. I. Krzemiński, J. Raciborski, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.
• Słomczyński K. M., Janicka K., Mach B. W., Zaborowski W. (1996), Struktura społeczna a osobowość. Psychologiczne funkcjonowanie jednostki w warunkach zmiany społecznej, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.
• Szafraniec K. (1992), Od indoktrynacji przez kryzys tożsamości do zaniku zaangażowania. Drogi polityczne pokolenia popaździernikowego, [w:] Dziedzictwo Stefana Nowaka, red. A. Sułek, Wydawnictwo IS UW, Warszawa.
• Szafraniec K. (2001), Zmiana społeczna przez brak konfliktu pokoleń, [w:] „Przegląd Socjologiczny”, nr 1, s. 13-38.
• Szczegóła L. (1999), Mentalność społeczna młodzieży a problem „pokolenia transformacji”, [w:] Pokolenia, kultura, polityka. Księga Jubileuszowa na 65-lecie Profesora Bronisława Gołębiowskiego, Wydawnictwo INP UW i Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa, s. 90-97.
• Świda-Ziemba H. (2005), Młodzi w nowym świecie, Wydawnictwo Literackie, Warszawa.
• Tadla B. (2009), Pokolenie’89, czyli dzieci PRL-u w wolnej Polsce, Warszawa.
• Wielecki K. (1990), Społeczne czynniki tożsamości pokoleniowej młodzieży, [w:] „Studia Socjologiczne”, nr 1-2, s. 61-82.
• Zielińska M. (2003), Młodzież jako przedmiot badań socjologicznych. Uwagi teoretyczne i metodologiczne, [w:] Polska młodzież w nowym ładzie społecznym, red. B. Idzikowski, E. Narkiewicz-Niedbalec, M. Zielińska, E. Papier, Oficyna Wydawnicza UZ, Zielona Góra, s. 31-45.
• Zielińska M. (2006), Ariergarda realnego socjalizmu. Społeczne biografie pokolenia stanu wojennego, Wydawnictwo Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra.
• Zielińska M. (2009), Zróżnicowane postawy wobec wybranych wymiarów rzeczywistości społecznej jako wyznaczniki odrębności pokoleniowej, [w:] Wartości i postawy młodzieży polskiej, red. D. Walczak-Duraj, Wydawnictwo UŁ, Łódź.
• Zielińska M., Leszkowicz-Baczyńska Ż. (2008), Pokoleniowe zróżnicowanie postaw wobec kategorii marginalizowanych, [w:] Młodość za burtą przemian, red. K. Szafraniec, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.

Identifiers

CEJSH db identifier

11PLAAAA098815