Kapitał społeczny wsi: próba rekonstrukcji

• Authors: Maria Halamska

Title variants

EN

Social Capital of Rural Areas Attempt at Reconstruction

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Kapitał społeczny, mimo iż jest pojęciem wieloznacznym i rozmaicie definiowanym, uznawany jest za jeden z ważnych zasobów rozwojowych społeczności. Autorka przyjmuje, że kapitał społeczny to pewna właściwość, zasób i cecha społeczności, która może sprzyjać efektywnym działaniom indywidualnych i zbiorowych aktorów społecznych. W oparciu o wyniki najnowszych badań socjologicznych (CBOS, Diagnoza społeczna) stara się postawić aktualną diagnozę stanu kapitału społecznego polskiej wsi. Rekonstruując jego stan posługuje się takimi wskaźnikami jak: uczestnictwo organizacyjne, zaufanie i solidarność, współdziałanie, informacja i komunikacja, integracja i inkluzja społeczna oraz poczucie podmiotowości. Dochodzi do wniosku, że zasoby kapitału społecznego polskiej wsi są niskie, nie ma jednoznacznych tendencji, wskazujących na jego wzrost, natomiast istnieją przesłanki, pozwalające wątpić w jego szybkie pomnożenie.

EN

Social capital, even being an ambiguous phenomenon with number of different definitions, is considered as one of the important factors of local community's development. The authoress believes that social capital is a kind of feature or resource of a local community that may contribute to the effective activity of both individual and collective social actors. Relying on the recent sociological research (Public Opinion Research Center, Social Diagnosis) the authoress attempts to assess the capacity of Polish rural areas in terms of social capital. In order to describe the condition of social capital, the indicators referring to trust, solidarity, membership in nongovernmental organizations, information, communication, social integration, and subjectivity are used. The data reveals that the level of social capital in rural areas of Poland is low and no increase can be clearly observed. Instead there are reasons to doubt in the fast development of rural social capital in the near future.

Keywords

PL

kapitał społeczny; wieś; Polska.

EN

Social Capital; Rural Areas; Community Development

Discipline

• SOCIOLOGY: SOCIOLOGY

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Przegląd Socjologiczny
• Year: 2008
• Volume: 57
• Issue: 1
• Pages: 81-104
• Document type: ARTICLE

Dates

published

2008

Contributors

author

Maria Halamska

• Uniwersytet Warszawski

• M. Halamska, Uniwersytet Warszawski, Europejski Osrodek Rozwoju Regionalnego i Lokalnego, ul. Krakowskie Przedmiescie 30, 00-927 Warszawa, Poland

References

• Bartkowski J. [2005] Procesy innowacji na obszarach wiejskich – mechanizmy zmian [w:] K. Gorlach i G. Foryś, W obliczu zmiany: wybrane strategie działania mieszkańców polskiej wsi. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 169–182.
• Bartkowski J. [2007] Kapitał społeczny i jego oddziaływanie na rozwój w ujęciu socjologicznym [w:] M. Herbst (red.) Kapitał ludzki i kapitał społeczny a rozwój regionalny. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa s. 54–97.
• CBOS 2008/14, Czy Polacy mają predyspozycje do pracy społecznej. BS14 Warszawa.
• CBOS 2008/15, Czy obywatele mają wpływ na sprawy publiczne? BS15 Warszawa.
• CBOS 2008/18, Oceny sytuacji i stosunek do władz lokalnych. BS 18 Warszawa
• CBOS 2008/20, Polacy o swojej aktywności społecznej. BS20, Warszawa.
• CBOS 2008/24, Więzi społeczne i wzajemna pomoc. BS24, Warszawa.
• CBOS 2008/30, Zaufanie społeczne w latach 2002–2008. BS30, Warszawa.
• Czapiński J. [2007a] Postawy i relacje społeczne [w:] Diagnoza społeczna 2007. J. Czapiński i T. Panek (red.), Warszawa: Rada Monitoringu Społecznego, s. 235–249.
• Czapinski J. [2007b] Kapitał społeczny [w:] Diagnoza społeczna 2007. J. Czapiński i T. Panek (red.) Warszawa: Rada Monitoringu Społecznego, s. 257–267.
• Czapiński J. [2007] Trzy typy wykluczenia społecznego [w:] Diagnoza społeczna 2007. J. Czapiński i T. Panek (red.) Warszawa: Rada Monitoringu Społecznego, s. 316–325.
• Diagnoza społeczna [2005] J. Czapiński i T. Panek (red.) Wyższa Szkoła Finansów i zarządzania w Warszawie.
• Diagnoza społeczna [2007] J. Czapiński i T. Panek (red.) Warszawa: rada Monitoringu Społecznego.
• Fedyszak-Radziejowska B. [2006a] Wiarygodność metod jakościowych i sondaży w badaniach kapitału społecznego wsi [w:] K. Gorlach i G. Foryś, W obliczu zmiany: wybrane strategie działania mieszkańców polskiej wsi. Wydawnictwo uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 63–78.
• Fedyszak-Radziejowska B. [2006b] Czy kapitał społeczny bez społecznego zaufania jest możliwy? [w:] K. Szafraniec (red.) Jednostkowe i społeczne zasoby wsi. IRWiR PAN Warszawa s. 123–146.
• Frykowski M. [2006] Klasyczne typy kapitału społecznego wśród mieszkańców terenów wiejskich województwa łódzkiego. Referat na konferencji „Kapitał społeczny i partycypacja obywatelska a rozwój gospodarczy. Teoria i badania” Łódź, 4–6 września, maszynopis, 14 stron.
• Frykowski M., Starosta P. [2006] Kapitał społeczny na terenie województwa łódzkiego [w:] K. Gorlach i G. Foryś, W obliczu zmiany: wybrane strategie działania mieszkańców polskiej wsi. Wydawnictwo uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 79–106.
• Gierula M. [2005] Rola prasy lokalnej w integracji małych miast i wsi [w:] Prasa lokalna w budowie społeczeństwa obywatelskiego. Materiały z konferencji zorganizowanej przez Komisję Kultury i Środków Przekazu przy współudziale Izby Wydawców Prasy pod patronatem Marszałka Senatu Longina Pastusiaka, 21 września 2004 r., Kancelaria Senatu, Warszawa s. 21–42.
• Grzelak J. [2007] Postawy wobec dobra wspólnego [w:] Diagnoza społeczna 2007. J. Czapiński i T. Panek (red.) Warszawa: Rada Monitoringu Społecznego, s. 235–238.
• Halamska M. [2007] Agrarne, ekonomiczne i społeczne zróżnicowanie wsi [w:] A. Kojder (red.) Jedna Polska? Dawne i nowe zróżnicowania społeczne. Wydawnictwo WAM PAN Komitet Socjologii Kraków, s. 367–408.
• Halamska M. [2008] Organizacje rolników: bilans niesentymentalny [w:] M. Halamska (red.) Wiejskie pozarządowe. IRWIR PAN, Warszawa (w druku).
• Herbst J. [2008] Inny trzeci sektor. Organizacje pozarządowe na terenach wiejskich [w:] M. Halamska (red.) Wiejskie pozarządowe. IRWIR PAN, Warszawa (w druku).
• Kaleta A. [2005] Wielozawodowość na obszarach wiejskich [w:] K. Gorlach i A. Foryś, W obliczu zmiany: wybrane strategie działania mieszkańców polskiej wsi. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 49–62.
• Mularska M. [2006] Aprobata wybranych norm społecznych na obszarach wiejskich województwa łódzkiego. Referat na konferencji „Kapitał społeczny i partycypacja obywatelska a rozwój gospodarczy. Teoria i badania” Łódź, 4–6 września, maszynopis, 15 stron.
• Kocik L. [2002] Anomia moralno-obyczajowa wsi polskiej [w:] J. Mariański (red.), Kondycja moralna społeczeństwa polskiego. Wydawnictwo WAM, PAN Komitet Socjologii. Kraków.
• Panek T. [2007] Zasobność materialna [w:] Diagnoza społeczna 2007. J. Czapiński i T. Panek (red.) Warszawa: Rada Monitoringu Społecznego.
• Perepeczko B. [2003] Powojenne uwarunkowania kapitału społecznego współczesnych rolników polskich. „Wieś i Rolnictwo”, suplement do nr. 3.
• Rogaczewska M. [2008] Struktury kościelne na terenach wiejskich [w:] M. Halamska (red.), Wiejskie pozarządowe. IRWIR PAN, Warszawa (w druku).
• Seręga Z. [2006] Nieufni klienci demokracji. Atrofia kapitału społecznego wspólnot lokalnych [w:] K. Szafraniec (red.), Jednostkowe i społeczne zasoby wsi. IRWiR PAN Warszawa, s. 109–123.
• Sadowski [2007] Kapitał społeczny mieszkańców wsi województwa podlaskiego [w:] K. Gorlach, M. Niezgoda, Z. Seręga, Socjologia jako służba społeczna. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 97–112.
• Starosta P. [2007], Wspólnota a proces globalizacji [w:] K. Gorlach, M. Niezgoda, Z. Seręga, Socjologia jako służba społeczna, Kraków, wyd. UJ.
• Sułek A. [2007] Doświadczenia i kompetencje obywatelskie [w:] Diagnoza społeczna 2007. J. Czapiński i T. Panek (red.), Warszawa: Rada Monitoringu Społecznego, s. 250–256.
• Szafraniec K. [2007] O kapitale społecznym. „Nowe Życie Gospodarcze”. Dodatek specjalny: Wyzwania przed obszarami wiejskimi i rolnictwem w perspektywie 2014–2020. Listopad, s. 15–16.
• Sztompka P. [2007] Zaufanie i współpraca; fundament rozwoju Polski. II Kongres Obywatelski, 10 marca 2007, Warszawa.
• Świątkiewicz W. [2004] Więzi sąsiedzkie i życie publiczne [w:] M. S. Szczepański, A. Śliz (red.), Obywatel w lokalnej społeczności. Wyższa Szkoła Zarządzania i Nauk Społecznych w Tychach, Uniwersytet Opolski, Tychy-Opole, s. 39–53.
• Wieruszewska M. [1991] Wieś. W poszukiwaniu całości społecznej. IRWiR PAN, Warszawa.
• Wincenty D. [2004] Brudny kapitał społeczny – społeczne uwarunkowania i zagrożenia dla demokracji [w:] M.S. Szczepański, A. Śliz, Obywatel w lokalnej społeczności. Wyższa Szkoła Zarządzania i Nauk Społecznych w Tychach, Uniwersytet Opolski, Tychy-Opole, s. 69–76.
• Zagała Z. [2006] Kapitał społeczny w teorii i praktyce. Więcej pytań niż odpowiedzi. Referat na konferencji „Kapitał społeczny i partycypacja obywatelska a rozwój gospodarczy. Teoria i badania”, Łódź, 4–6 września, maszynopis, 13 stron.

Identifiers

CEJSH db identifier

09PLAAAA05788