Czy istnieje socjologia polska?

• Authors: Piotr Sztompka

Title variants

EN

DOES IT MAKE SENSE TO SPEAK OF POLISH SOCIOLOGY?

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Socjologia jest dziedziną myśli usytuowaną pomiędzy nauką (w ścisłym sensie „science”) a humanistyką i sztuką. W nauce sensu stricto o narodowości dyscyplin nie mówi się, natomiast w sztuce narodowe korzenie są istotne. W socjologii, ze względu na jej hybrydo- wy status, narodowa kwalifikacja ma bardzo ograniczony charakter. Co więcej, odróżnianie socjologii narodowych traci powoli sens w epoce trzech wielkich procesów historycznych: globalizacji społeczeństwa, internacjonalizacji nauki oraz demokratyzacji i liberalizacji polityki. Autor wyróżnia trzynaście znaczeń, które mogą być wiązane z określeniem „socjologia polska” i argumentuje, że wszystkie są albo trywialne, albo nieuprawnione. Jedynie zasadny jest sens czternasty: „Socjologia z polskich korzeni”, genealogicznie czy heurystycznie związana z polską historią, kulturą, polityką, doświadczeniami życia codziennego. Ale jej wartość zależy od tego, czy potrafi przetworzyć te partykularne inspiracje w uniwersalną wiedzą o mechanizmach i prawidłowościach życia społecznego. „Socjologia o Polsce” czy „Socjologia dla Polski” to albo studia regionalne, albo polityka społeczna, a nie socjologia. Sukces socjologii polskiej będzie tym większy, im mniej będzie prowincjonalnie polska.

EN

Sociology is a hybrid discipline: partly science and partly art. As long as it is science, it does not have local but only universal standards of empirical research and theory building. Three social processes: globalization, internationalization, and democratization lead also to the uniformization of the agenda of problems, institutional forms of inquiry, and freedoms of publication. Thus national sociology is any good only if it observes these universal standards and enters the global circulation of ideas. But then it is no longer national in any reasonable sense. On the other hand the national roots of sociologists, their biographic experiences are important for shaping their research interests and problem focus at the heuristic stage. In this respect sociology resembles art. Thus: there is no national sociology, but at most sociology heuristically inspired by local roots of sociologists.

Keywords

PL

socjologie narodowe; socjologia polska; globalizacja; internacjonalizacja; demokratyzacja

EN

COSMOPOLITISM; NATIONAL SOCIOLOGY; PROVINCIALISM

Discipline

• SOCIOLOGY: SOCIOLOGY

• Publisher: Institute of Philosophy and Sociology, Polish Academy of Sciences
• Journal: Studia Socjologiczne
• Year: 2011
• Issue: 2(201)
• Pages: 43-54
• Document type: ARTICLE

Contributors

author

Piotr Sztompka

• Uniwersytet Jagiellonski, Instytut Socjologii, ul. Grodzka 52, 31-044 Kraków, Poland

References

• Ash, Timothy Garton. 2002. The Polish Revolution: Solidarity. New Haven: Yale University Press.
• Beck, Ulrich. 2006. Cosmopolitan Vision. Cambridge: Polity Press.
• Beck, Ulrich i Edgar Grande. 2007. Cosmopolitan Europe. Cambridge: Polity Press.
• Burawoy, Michael (et al. red.). 2010. Facing an Unequal World: Challenges for a Global Sociology. Tomy I-III. Taipei: Academia Sinica.
• Dahrendorf, Ralf. 1997. After 1989: Morals, Revolution and Civil Society. New York: St.Martin’s Press.
• Ekiert, Grzegorz i Jan Kubik. 1999. Rebellious Civil Society: Popular Protest and Democratic Consolidation in Poland 1989–1993. Ann Arbor: University of Michigan Press. Kołakowski, Leszek. 1976. Główne nurty marksizmu. T. I–III, Paryż: Instytut Literacki. Merton, Robert K. 1973. Sociology of Science. Pod red. N.W.Storera. Chicago: University of Chicago Press.
• Merton, Robert K. 1976. Sociological Ambivalence and Other Essays. New York: Free Press. Merton, Robert K. 1993. On the Shoulders of Giants. Chicago: University of Chicago Press. Mucha, Janusz. 2010. Sociology in Eastern Europe or East European Sociology: Historical and Present. W: Michael Burawoy et al. (red.). Facing an Unequel World: Challenges for a Global Sociology. Tom III. Taipei: Academia Sinica, s. 187–206.
• Mucha, Janusz i Mike F. Keene. 2010. Post-communist Democratization and the Practice of Sociology in Central and Eastern Europe. W: Sujata Patel (red.). The ISA Handbook of Diverse Sociological Traditions. London: Sage, s. 129–139.
• Myrdal, Gunnar. 1944. An American Dilemma: The Negro Problem and Modern Democracy. New York: Harper and Row.
• Ossowski, Stanisław. 1962. O osobliwościach nauk społecznych. Warszawa: PWN.
• Ost, David. 1990. Solidarity and the Politics of Anti-Politics. Philadelphia: Temple University Press.
• Podgórecki, Adam. 1994. Polish Society. Westport: Praeger.
• Reichenbach, Hans. 2006 [1938]. Experience and Prediction: An Analysis of the Foundations and the Structure of Knowledge. Notre Dame Indiana: Notre Dame University Press.
• Schaff, Adam. 1965. Marksizm a jednostka ludzka. Warszawa: PWN.
• Staniszkis, Jadwiga. 2003. Władza globalizacji. Warszawa: Scholar.
• Staniszkis, Jadwiga. 2006. O władzy i bezsilności. Kraków: Wydawnictwo Literackie. Sztompka, Piotr. 2010. One sociology or many? W: Sujata Patel (red.). The ISA Handbook of Diverse Sociological Traditions. London: Sage, s. 21–28.
• Thomas, William I. i Florian Znaniecki. 1976. Chłop polski w Europie i Ameryce. Tom I–IV. Warszawa: PWN.
• Tocqueville, Alexis de. 1996. O demokracji w Ameryce. Kraków: Znak. Touraine, Alain i Michele Wieviorka. 1982. Solidarite. Paris: Fayard. Ziman, John. 2000. Real Science. Cambridge: Cambridge University Press.

Identifiers

CEJSH db identifier

11PLAAAA097111