Zmiana permanentna? Refleksje o zmianie społecznej w epoce technologii cyfrowych

• Authors: Kazimierz Krzysztofek

Title variants

EN

The Permanent Change? Reflections on Social Change in the Age of Digital Technologies

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł koncentruje się na procesach zmian wywoływanych przez technologie cyfrowe. Zmianę niesioną przez nowe technologie próbuje się wyjaśnić w paradygmacie nowych teorii, głównie społeczeństwa informacyjnego i sieciowego. Poprzestawanie na nowych teoriach, czy choćby tylko koncentrowanie się na nich, autor uważa za pewną słabość najnowszej myśli społecznej, odnoszącej się do zmiany, transformacji, rozwoju itp. Czytelnik znajdzie w artykule próbę odpowiedzi na pytanie, które ze starszych orientacji teoretycznych powstałych przed pojawieniem się społeczeństwa informacyjnego nic albo niewiele wnoszą do zrozumienia zmiany, a które są nadal z tego punktu widzenia przydatne i wartościowe poznawczo.

EN

The article focuses on processes of change brought about by the digital technologies. The social change caused by them is frequently being explained by reference to new paradigms, notably theories of information and network society. In the Author’s view limiting the explanation to these theories or even mainly concentrating on them is a weakness of the newest theories referring to change, transformation, social development etc. The Author attempts to answer the question which of the older theoretical orientations dating from before the emergence of the information and network society do not contribute anything at all or very little to our understanding of change and which ones are from this point of view still applicable and useful.

Keywords

PL

zmiana społeczna; sieci; Internet; teorie socjologiczne; modernizacja; kryzys

EN

social change; networks; Internet; sociological theories; modernization; crisis

• Publisher: Institute of Philosophy and Sociology, Polish Academy of Sciences
• Journal: Studia Socjologiczne
• Year: 2012
• Issue: 4(207)
• Pages: 7-39

Contributors

author

Kazimierz Krzysztofek

• Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej

References

• Barábasi, Albert-Lászlò. 2002. Linked. The New Science of Networks. Cambridge, Mass: Perseus Press
• Bauman, Zygmunt. 1999. Po co komu teoria zmiany?. W: J. Kurczewska (red.). Zmiana społeczna. Teorie i doświadczenia polskie. Warszawa: PWN, s. 19–37.
• Banaszkiewicz, Karina. 2011. Audiowizualność i mimetyki przestrzeni. Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Bard, Alexander i Jan Söderqvist. 2006. Netokracja. Nowa elita władzy życie po kapitalizmie. Warszawa: WAiP.
• Batorski, Dominik. 2005. Internet a usieciowienie relacji społecznych. „Kultura Współczesna” 1.
• Bell, Daniel. 1973. Coming of the Post-Industrial Society. A Venture in Social Forecasting. London: Basic Books.
• Bendyk, Edwin. 2008. Globalne przyspieszenie. „Polityka” nr 1, s. 82.
• Benkler, Yochai. 2006. The Wealth of Networks: How Social Production Transforms Markets and Freedom. Yale: Yale University Press.
• Beniger, James. 1986. The Control Revolution. Technological and Economic Origins of the Information Society. Cambridge: Harvard University Press
• Bierówka, Joanna. 2009. Zasada wzajemności w społeczeństwie informacyjnym. Kraków: Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne.
• Boltanski, Luc i inni. 2012. Wieczna radość. Ekonomia polityczna społecznej kreatywności. Warszawa: wyd. Fundacja Bęc Zmiana.
• Callon, Michel. 1991. Techno-economic Networks and Irreversibility. W: J. Law (red.). A Sociology of Monsters: Essays on Power, Technology and Domination. London–New York: Routledge, s. 132–161.
• Carr, Nicholas. 2010. The Shallows. What the Internet is Doing to Our Brains. New York: W.W. Norton & Company.
• Castells, Manuel. 2006. Społeczeństwo sieci. Tłum. S. Szymański. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Chyła, Wojciech. 2002. „Człowiek w dobie mediów, media w dobie technologii” (maszynopis). Crook, Stephen, Malcolm Waters i Jan Pakulski. 1992. Postmodernization: Change in Advanced Society. London: Sage Publications.
• Davenport, Thomas H. i Jeanne G. Harris. 2007. Competing on Analytics. The New Science of Winning. Cambridge: Harvard Business School Press.
• De Kerckhove, Derrick. 2001. Inteligencja otwarta. Narodziny społeczeństwa sieciowego. Tłum. A. Hildebrandt. Warszawa: Mikom.
• De Kerckhove, Derrick. 2009. Przeciw architekturze. W: A. Maj i M. Derda-Nowakowski (red.). Kody McLuhana. Topografia nowych mediów. Katowice: Wydawnictwo Naukowe ExMa- china
• De Kerckhove, Derrick. 2009. Mapowanie mediów. W: A. Maj i M. Derda-Nowakowski (red.). Kody McLuhana. Topografia nowych mediów. Katowice: Wydawnictwo Naukowe ExMachina.
• Eriksen, Thomas H. 2003. Tyrania chwili. Warszawa: PIW.
• Fitzpatrick, Tony. 2002. Critical Theory, Information Society and Surveillance Technologies. „Information, Communication and Society” vol. 5(3): 357–378.
• Florida, Richard. 2002. The Rise of the Creative Class and how it’s Transforming Work, Community and Everyday Life. New York: Basic Books.
• Gleick, James. 2003. Szybciej – przyspieszenie niemal wszystkiego. Tłum. A. Bieroń. Poznań: Zysk i S-ka.
• Gadacz, Tadeusz. 2009. Zapisywanie palimpsestu (wywiad dla „Rzeczpospolitej”, 13.03.2009). Granovetter, Marc. 1973. The Strength of Week Ties. „American Journal of Sociology” nr 73. Hagen, Everett E. 1962. On the Theory of Social Change. How Economic Growth Begins. Homewood.
• Hardt, Michel i Antonio Negri. 2004. Multitude: War and Democracy in the Age of Empire. New York: Penguin Press.
• Horrigan, John. 2009. Report: Technology User Types, Mobile, Digital Divide. The Mobile Difference (www.pewinternet.org/Reports/2009).
• Inglehart, Ronald. 1997. Modernization and Postmodernization: Cultural, Economic and Political Change in 43 Societies. Princeton: Princeton University Press.
• Jonscher, Charles. 2001. Życie okablowane. kim jesteśmy w epoce przekazu cyfrowego? Tłum. L. Niedzielski. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie „MUZA”.
• Keen, Andrew. 2007. Kult Amatora. Jak Internet niszczy kulturę. Warszawa: WAiP.
• Kelly, Kevin. 2010. What Technology Wants. New York: Viking Books.
• Knorr-Cetina, Karin. 1997. Sociality with Objects. Social Relations in Post-social Knowledge Societies. „Theory, Culture & Society”, t. 14, nr 4: 1–30.
• Krzysztofek, Kazimierz. 2012. „Tęczowe społeczeństwo”: co się stało z większością? Nowe problemy wielokulturowości i hipotezy badawcze. W: K. Krzysztofek, A. Sadowski i inni. Społeczeństwa wielokulturowe – nowe wyzwania i zagrożenia. Białystok: Wyd. UwB. Krzysztofek, Kazimierz, Marek S. Szczepański i Andrzej Ziemilski. 1993. Kultura i transformacja. Warszawa: Instytut Kultury.
• Krzysztofek, Kazimierz i Marek S. Szczepański. 2002. Zrozumieć rozwój. Katowice: Wyd. UŚ. Krzysztofek, Kazimierz. 2006. Społeczeństwo algorytmiczne czy refleksyjne? W: Ł. Jonak,
• P. Mazurek, M. Olcoń, A. Przybylska, A. Tarkowski, i J.M. Zając (red. nauk.). Internet – społeczne aspekty medium. Polskie konteksty i interpretacje. Warszawa: Wydawnictwa Aka- demickie i Profesjonalne.
• Krzysztofek, Kazimierz. 2007. The @lgorithmic Society. Digitarians of the World Unite! W: P.E. Kidd (red.). European Visions for the Knowledge Age. A Quest for New Horizon in the Information Society. London: Cheshire Henbury.
• Krzysztofek, Kazimierz. 2009. Open Knowledge Society in the Epoch of Networks. W: B. Poskrobko (red.). Sustainable Development versus Knowledge-Based Society. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
• Krzysztofek, Kazimierz. 2012. BIG DATA SOCIETY Technologie samozapisu i samopokazu: ku humanistyce cyfrowej. Lublin: „Kultura i Historia”, wyd. UMCS (http://www.kulturaihistoria.umcs.lublin.pl/archives/3626).
• Krzysztofek, Kazimierz. 2011. W stronę maszyn społecznych. Jaka będzie socjologia, której nie znamy?. „Studia Socjologiczne” 2(201): 123–145.
• Lakoff, George i Mark Johnson. 1980. Metaphors We Live By. Chicago: University of Chicago Press.
• Latour, Buno. 1996. Actor Network Theory. A Few Clarifications. „Soziale Welt” vol. 47, nr 4: 369–381.
• Latour, Bruno. 2007. Prolog w formie dialogu. O teorii actor-network. „Teksty Drugie” 1/2. Law, John (red.). 1999. Actor Network Theory and After. Oxford: Blackwell.
• Lazzarato, Maurizio. 2004. From Capital-Labour to Capital-Life. „Ephemera” vol. 4(3).
• Levy, Pierre. 1997. Collective Intelligence. Mankind’s Emerging World in Cyberspace. Reading, Mass: Perseus Books.
• Luttwak, Edward. 1999. Turbo Capitalism. Winners and Loosers in the Global Economy. New York: Harper Collins Publishers.
• Łuczak, Mikołaj Jacek. 2012. „Przestrzenie komunikacji społecznej”. Poznań (maszynopis). Maffesoli, Michel. 2000. Le déclin de l’individualisme dans les sociétés postmodernes. Paris: Table Ronde.
• Marody, Mira. 2009. Wirtualność rzeczywistości, rzeczywistość wirtualności. W: K. Korab. Wirtual – Czy nowy wspaniały świat? Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Morin, Edgar. 1981. Comment sortir du XXème siècle. Paris: Fayard.
• Ogburn, William. 1975. Hipoteza opóźnienia kulturowego. W: Elementy teorii socjologicznych. Warszawa: PWN.
• Pasquinelli, Matteo. 2012. Maszynowa wartość dodatkowa, a praca informacji. Uwagi o ekonomii politycznej maszyny Turinga. W: L. Boltanski i inni (red.). Wieczna radość. Ekonomia polityczna społecznej kreatywności. Tłum. K. Szadkowski. Warszawa: Bęc Zmiana. Polanyi, Karol. 1962. The Great Transformation. The Political and Economic Origins of our
• Time. Boston: Beacon Press.
• Postman, Neal. 1995. Technopol. Triumf techniki nad kulturą. Warszawa: PIW.
• Rheingold, Howard. 2002. Smart Mobs. The Next Social Revolution. Transforming Cultures and Communities in the Age of Instant Access. Cambridge, Mass: Basic Books.
• Rheingold, Howard i inni. 2005. Technologies of Cooperation. Palo Alto: Institute for the Future Palo Alto, Ca.
• Rifkin, Jeremy. 2003. Wiek dostępu. Nowa kultura kapitalizmu, w której płaci się za każdą chwilę życia. Wrocław: Wyd. Dolnośląskie.
• Ronfeldt, David. 1996. Tribes, Institutions, Markets, Networks. Santa Monica, Ca: Rand Corp.
• Rychard, Andrzej. 1998. Ewolucja od zorganizowanego bezładu do niezorganizowanego ładu. W: Do i od socjalizmu. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
• Sandel, Michael J. 2012. What Money Can’t Buy. Moral Limits of Market. New York: Farrar, Strauss and Giroux.
• Schütz, Edward. 2001. Wprowadzenie. W: Kultura techniki. Studia i szkice, wybór i wprowadzenie E. Schütz. Tłum. I. i S. Sellmer. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
• Smelser, Neal J. 1975. Przyczynek do teorii modernizacji. W: W. Derczyński, A. Jasińska-Kania i J. Szacki. Elementy teorii socjologicznych. Warszawa: PWN.
• Stevenson, Tony i Lennie June. 1995. Conventional, Communicative, and Artificial Age Scenarios of the Future. „Future Research Quarterly”, Fall.
• Surowiecki, James. 2005. The Wisdom of Crowds: Why the Many Are Smarter Than the Few and How Collective Wisdom Shapes Business, Economies, Societies and Nations. New York: Doubleday.
• Sztompka, Piotr. 2008. Nowe formy życia społecznego a nowy kształt teorii socjologicznej.
• W: J. Mucha i inni. Co nas łączy, co nas dzieli. Zielona Góra: Uniwersytet Zielonogórski. Turkle, Sherry. 2011. Alone Together: Why We Expect More From Technology and Less From Each Other. New York: Basic Books.
• Wellman, Barry. 2001. Physical Place and Cyber-place: The Rise of Networked Individualism. „International Journal for Urban and Regional Research” vol. 25.
• Zarycki, Tomasz. 2006. Społeczne konsekwencje rozwoju Internetu – rewolucja czy reprodukcja struktur społecznych. W: D. Batorski i inni (red.). Społeczna przestrzeń Internetu. Warsza- wa: Wydawnictwo SWPS Academica.