Dyskurs na temat legalnych substancji psychoaktywnych w perspektywie teorii systemowej Niklasa Luhmanna

• Authors: Błażej Skrzypulec

Title variants

EN

Discourse on Legal Psychoactive Substances from the Perspective of the Niklas Luhmann’s System Theory

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W tekście prezentowane są wyniki analizy dyskursu generowanego przez system polity- ki, który dotyczy polskiego rynku sklepów sprzedających legalne substancje psychoaktywne – tzw. „dopalacze”. Teoretycznym zapleczem artykułu jest teoria systemowa Niklasa Luh- manna. Przedstawione są główne pojęcia teorii systemowej oraz wskazuje się, jak metody związane z analizą dyskursu mogą być użyte do badania luhmannowskich systemów. Anali- zie poddano wypowiedzi polityków i urzędników, z artykułów prasowych oraz stenogramów z posiedzeń Sejmu i Senatu, a także akty prawne związane z polityką narkotykową. Badane są materiały od sierpnia 2008 do sierpnia 2009 – przeprowadzono wówczas nowelizację usta- wy o przeciwdziałaniu narkomanii, mającą utrudnić działanie sklepom z „dopalaczami”. Na podstawie przeprowadzonej analizy sformułowana zostaje teza, że elementem, który najistot- niej determinuje dyskurs systemu polityki na temat substancji psychoaktywnych jest pojęcie „narkotyku”. W tekście wskazuje się, w jaki sposób jest ono rozumiane i używane oraz jak taki sposób użycia czyni zeń efektywny mechanizm redukcji złożoności.

EN

The article analyzes a particular type of discourse produced by the political system: the discourse onthe legal psychoactive substances market in Poland. The Luhmann’s system theory forms the theoretical foundation for the research. The main concepts of the system theory are presented and the attempt is made to suggest how discourse analytical methods can be applied to studyingLuhmann’s systems. The research material comprises the drug policy related statements of politicians and officialsthat appeared in press and parliamentary stenographic records as well as relevant legal documents. The material comes from the period between August 2008 and August 2009 when an amendment to the drug act was drafted and passed. The conclusion stemming from the analysis is that the concept “drug” is most crucially determining the political system’s discourse on psychoactive substances. The interpretations and uses of the concept “drug” as well as the ways, in which these uses make the concept an efficient mechanism of the complexity reduction, are studied.

Keywords

PL

analiza dyskursu; teoria systemowa; Luhmann; polityka narkotykowa

EN

discourse analysis; system theory; Niklas Luhmann; drug policy

• Publisher: Institute of Philosophy and Sociology, Polish Academy of Sciences
• Journal: Studia Socjologiczne
• Year: 2012
• Issue: 1(204)
• Pages: 149-175

Contributors

author

Błażej Skrzypulec

• Uniwersytet Jagielloński

References

• Brejdak, Jaromir. 2004. Hermeneutyka i dyferencyjne pojęcie rozumienia: Gadamer-Luhmann. W: A. Przyłębski (red.). Dziedzictwo Gadamera. Poznań: Fundacja Humaniora, s. 207–224. Brenner, Stephan i Bill Dribben. 2009. Toxicity, Hallucinogens – LSD. „E-medicine”, http://emedicine.medscape.com/article/1011615-overview, dostęp: 15.01.2011.
• Czyżewski, Marek, Sergiusz Kowalski i Andrzej Piotrowski. 2010. Rytualny chaos. Studium dyskursu publicznego. Kraków: Aureus.
• Ellinwood, Everett H., Georg King i Tong H. Lee. 2000. Chronic Amphetamine Use and Abuse.
• American College of Neuropsychopharmacology. http://www.acnp.org/g4/GN401000166/CH162.htm#SSAT, dostęp: 19.01.2011.
• Gdula, Maciej. 2004. Koncepcja komunikacji w teorii socjologicznej Niklasa Luhmanna, „Rubikon” 1–4 (24–27): 99–108.
• Horolets, Anna. 2006a. Ile cali dyskursywnych od „innych” do „nas”? Europa w polskim dyskursie prasowym. W: A. Horolets (red.). Europa w polskich dyskursach. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, s. 79–88.
• Horolets, Anna. 2006b. Dyskursywne wymiary integracji europejskiej. W: A. Horolets (red.). Europa w polskich dyskursach. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, s. 5–9.
• Kaczmarczyk, Michał. 2007. Radykalny funkcjonalizm Niklasa Luhmanna na tle współczesnej teorii społecznej. W: N. Luhmann. Systemy społeczne. Kraków: Nomos, s. XIX–LVII. Kloch, Zbigniew. 2006. Odmiany dyskursu, semiotyka życia publicznego w Polsce po 1989 roku. Wrocław: Fundacja na rzecz Nauki Polskiej.
• Kostro, Cezary. 2001. Funkcjonalna teoria moralności Niklasa Luhmanna. Kraków: Nomos. Kurowski, Marek. 2004. Paradoks i ironia czyli krótki kurs socjologii N. Luhmanna. „Rubikon”1–4 (24–27): 79–98.
• Lischka, Gerhard Johann. 2006. Rozmowa Niklasa Luhmanna z Gerhardem Johannem Lischką. Tłum. W. Wojtowicz. W: E. Kuźma, A. Skrendo i J. Madejski (red.). Konstruktywizm w ba- daniach literackich. Kraków: Universitas, s. 25–46.
• Luhmann, Niklas. 1994. Teoria polityczna państwa bezpieczeństwa socjalnego. Tłum. G. Skąp- ska. Warszawa: WN PWN.
• Luhmann, Niklas. 1998. Funkcja religii. Tłum. D. Motak. Kraków: Nomos.
• Luhmann, Niklas. 2003. Semantyka miłości. O kodowaniu intymności. Tłum. J. Łoziński. Warszawa: Scholar.
• Luhmann, Niklas. 2006a. Pojęcie społeczeństwa. Tłum. J. Winczorek. W: A. Jasińska-Kania, L. Nijakowski, J. Szacki i M. Ziółkowski (red.). Współczesne teorie socjologiczne. Tom I. Warszawa: Scholar, s. 414–424.
• Luhmann, Niklas. 2006b. Samoopisanie. Tłum. B. Wójcik. W: E. Kuźma, A. Skrendo i J. Madejski (red.). Konstruktywizm w badaniach literackich. Kraków: Universitas, s. 71–89. Luhmann, Niklas. 2007. Systemy społeczne. Zarys ogólnej teorii. Tłum. M. Kaczmarczyk. Kraków: Nomos.
• Lüscher, Christian i Mark A. Ungless. 2006. The Mechanistic Classification of Addictive Drugs. „PLoS Medicine” 3(11): e437, http://www.plosmedicine.org/article/info:doi/10.1371/journal.pmed.0030437, dostęp 15.01.2011.
• Mikułowski-Pomorski, Jerzy. 2003. Komunikacja międzykulturowa. Wprowadzenie. Kraków: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej.
• Nutt, David, Leslie A. King, William Saulsbury i Colin Blakemore. 2007. Development of a Rational Scale to Assess the Harm of Drugs of Potential Misuse. „Lancet” 369 (9566): 1047–1053, http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17382831, dostęp 15.01.2011.
• ONZ 1961. Jednolita konwencja o środkach odurzających. 30.03.1961.http://www.departamen- ty.gif.gov.pl/img/DeparamentNadzoru/KonwencjeEuropejskie/Jednolita_konwencja_srodki_odurzajace_1961.pdf, dostęp: 15.01.2011.
• ONZ 1971. Konwencja o substancjach psychotropowych. 21.02.1971.http://www.departamenty.gif.gov.pl/img/DeparamentNadzoru/KonwencjeEuropejskie/Konwencja_%20o_substancjach_psychotropowych.pdf, dostęp: 15.01.2011.
• Opinia UKIE z dnia 14.01.2009. Sprawozdanie Komisji Zdrowia o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii (druk nr 1207). http://orka.sejm. gov.pl/Druki6ka.nsf/0/BCCEFA718901B844C125753F00318B23/$file/1547.pdf, dostęp: 17.01.2010.
• Senat RP 04-05.03.2009. Sprawozdanie stenograficzne z 28. posiedzenia Senatu Rzeczpospolitej Polskiej w dniach 4 i 5 marca 2009, http://www.senat.gov.pl/k7/dok/sten/028/28spr.pdf, dostęp: 19.01.2011.
• Skąpska, Grażyna. 1994. Wstęp. W: N. Luhmann. Teoria polityczna państwa bezpieczeństwa socjalnego. Tłum. G. Skąpska. Warszawa: WN PWN, s. 7–18.
• Skąpska, Grażyna. 1998. Wstęp. W: N. Luhmann. Funkcja religii. Tłum. D. Motak. Kraków: Nomos, s. I–XI.
• Skąpska, Grażyna. 2007. Niklas Luhmann i teoria systemów społecznych. Wstęp do wydania polskiego. W: N. Luhmann. Systemy społeczne. Tłum. M. Kaczmarczyk. Kraków: Nomos, s. VII–XVIII.
• Strassman, Rick J. 1984. Adverse Reactions to Psychedelic Drugs. A Review of the Literature. „The Journal of Nervous and Mental Diseases” 172 (10): 577–95, http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/6384428, dostęp: 15.01.2011.
• Turner, Jonathan H. 2010. Struktura teorii socjologicznej. Warszawa: WN PWN.
• Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 25.07.2005. Dziennik Ustaw z 2005 r. Nr 179
• poz. 1485. http://www.abc.com.pl/serwis/du/2005/1485.htm, dostęp: 15.01.2011.
• van Dijk, Teun A. 2006. Badania nad dyskursem. Tłum. G. Grochowski. W: A. Jasińska-Kania, L. Nijakowski, J. Szacki i M. Ziółkowski (red.). Współczesne teorie socjologiczne. Tom II. Warszawa: Scholar, s. 1020–1046.