Cholera and typhoid fever in 19th-centuryBielitzer Zion

• Authors: Arkadiusz K. Wrębiak

Abstracts

EN

This study outlines an analysis of selected anthropo-demographic data ofDer Bielitzer Zionpopulation from parish registers and historical sources. The analysis focuses on three epidemics: cholera (two) and typhoid fever (one) which took place in mid-19th century in Bielitz. The aim of this paper is to explore the demographic structure of the fatalities due to the epidemics and to propose possible causes of any variations. Analysis shows the divergence in the age structure of deceased parishioners between the normal and epidemic years. Also, similar outbreaks of infection but of different pathogenesis could lead to observable discrepancies in the overall demographics of the deceased. In the case of cholera: more fatal cases were seen in the city, a higher frequency of deaths occurred in Bielitz females, the disease occurred only in the warm months and the outbreaks were of short duration. For typhoid fever: more fatal cases were seen in the peri-urban villages, a higher frequency of deaths occurred in the female of the peri-urban villages and the outbreak was of long duration. Frequencies and mortality rates of the above causes of death were compared with younger, more advanced populations. The similarities between these groups suggest a high socio-economical status ofBielitzer Zion.

PL

Bielski Syjonstanowił grupę luteran wyznania ewangelicko-augsburskiego, żyjącą w dziewiętnastowiecznym Bielitz, Bielsku (dzisiaj: Bielsko-Biała), jak również był dzielnicą miasta zamieszkiwaną głównie przez protestantów (Fig. 1). Celem artykułu było przybliżenie wybranych informacji o stanie bio-demograficznym wspomnianej populacji w kontekście analizy danych metrykalnych parafii oraz zródeł historycznych. Zagadnienie badawcze stanowią trzy epidemie: dwie cholery oraz jedna duru brzusznego, które miały miejsce w połowie XIX wieku. Analizie poddano strukturę demograficzną populacji zmarłych, przyczyny zgonów (Tab. 2, 3) oraz zróżnicowanie pomiędzy przypadkami cholery i duru brzusznego w aspekcie różnych zmiennych (płeć, wiek, pochodzenie: miasto lub okoliczne wioski; Tab. 2, 4), a następnie zaproponowano możliwe przyczyny obserwowanych różnic.Praca obrazuje dostrzegalną zmienność pomiędzy strukturą wieku zmarłych parafian w latach normalnych i epidemicznych (Fig. 5). Dodatkowo, zwraca uwagę na obserwowalne różnice w strukturze demograficznej zmarłych w wyniku dwóch rodzajów epidemii (Tab. 4), takie jak wyższa częstość przypadków cholery w mieście (Fig. 3-4; Tab. 1), wyższa częstość zgonów wśród mieszczanek (Tab. 2), krótkie okresy trwania wspomnianych katastrof, czy występowanie ich podczas miesięcy letnich (Fig. 3-4). W przypadku epidemii duru brzusznego obserwowano wyższą częstość zgonów w otaczających Bielsko wioskach, w szczególności wśród kobiet (Fig. 2; Tab. 1), czy długi okres trwania katastrofy (Fig. 2). Uzyskane w wyniku analizy wybrane częstości przyczyn zgonów oraz wskazniki śmiertelności (dla cholery, duru brzusznego, chorób infekcyjnych, gruzlicy) porównano z danymi dla innych, dziewiętnastowiecznych populacji. Grupa bielskich protestantów w połowie XIX wieku mogła charakteryzować się stosunkowo wysokim statusem społecznym, jako że uzyskane wartości odpowiadają charakterystycznym dla populacji z ostatniej dekady dziewiętnastego stulecia.

Keywords

EN

gastroenteric epidemics; biodemography; epidemiology; parish registers

• Publisher: Sciendo
• Journal: Anthropological Review
• Year: 2010
• Volume: 73
• Issue: 1
• Pages: 37-46

Contributors

author

Arkadiusz K. Wrębiak

• Department of Anthropology, Institute of Zoology, Jagiellonian University, Ingardena 6, 30-060, Krakow, Poland

References

• Akta Miasta Poznania1870-1931, Archiwum Państwowe w Poznaniu, Nr 1685, pp. 4, 115
• Ball L., 2009,Cholera and the pump on Broad Street: The life and legacy of John Snow, History Teacher,43(1), 105-119
• Beyene G., D. Asrat, Y. Mengistu, A. Aseffa, J. Wain, 2008,Typhoid fever in Ethiopia, J Infect. Dev. Ctries.,2(6), 448-53
• Berner W., 2007,Stan sanitarny, ochrona zdrowia i sytuacja epidemiologiczna chorób zakaźnych we Lwowie w okresie Autonomii Galicyjskiej (lata 60./70. XIX w. - do 1914 r.), Przegl. Epidemiol.,61, 815-25
• Berner W., 2008a,Stan sanitarny, ochrona zdrowia i sytuacja epidemiologiczna chorób zakaźnych w Krakowie w okresie Autonomii Galicyjskiej (lata 60./70. XIX w. - do 1914 r.), Przegl. Epidemiol.,62, 181-91
• Berner W., 2008b,Z dziejów walki z ostrymi chorobami zakaźnymi w Polsce po I wojnie światowej - do 1924 r. (z uwzględnieniem wielkich miast), Przegl. Epidemiol.,62, 849-59
• Berner W., 2009,Sytuacja epidemiologiczna chorób zakaźnych we Lwowie i Krakowie w okresie I wojny światowej i po jej zakończeniu (do 1922 r.), Przegl. Epidemiol.,63, 149-55
• Briggs A., 1961,Cholera and society in the nineteenth century, Past and Present,19, 76-96
• Collins C., 2003,Cholera and typhoid fever in Kent, [Internet] K. A. S., Maidstone, Kent, England http://www.kentarchaeology.ac [accessed 22 January 2011]http://www.kentarchaeology.ac
• Dillingham H. C., 1965,Protestant religion and social status, Am. J. Sociol.,70, 416-17
• Djeddah C., A. Miozzo, M. Gennaro, F. Rosmini, P. Martino, et al., 1988,An outbreak of cholera in a refugee camp in Africa, Eur. J. Epidemiol.,4(2), 227-30
• Dorsz-Szteke E., K. Maciejewska-Dorsz, 1981,O cholerze w Szczecinie w I połowie XIX wieku, Wiadomości Lekarskie,34(19), 1657-9
• Feng-Ying C. Lin, V. A. Ho, V. B. Phan, T. T. Nguyen, D. Bryla, et. al., 2000,The epidemiology of typhoid fever in the Dong Thap province, Mekong Delta region of Vietnam, Am. J. Trop. Med. Hyg.,62(5), 644-48
• Good D. F., M. Grandner, M. J. Maynes, 1996,Austrian Women in the Nineteenth and Twentieth Centuries: Cross-Disciplinary Perspectives, Berghahn Books, Oxford
• Gieysztorowa I., 1976,Wstęp do demografii staropolskiej, PWN, Warszawa
• Haines M. R., 1976,Population and economic change in nineteenth-century Eastern Europe: Prussian Upper Silesia 1840-1913, Journal of Economic History,36(2), 334-58
• Herring D. A., A. Swedlund (Eds.), 2003,Human Biologists in the Archives, Demography, Health, Nutrition and Genetics in Historical Populations, Cambridge
• Kaniecki A., 2004,Poznań. Dzieje miasta wodą pisane, Wyd. PTPN, Poznań
• Kenig P., 2006,Sukno, płótno, wełna. Dzieje Bielsko-Bialskiego włókiennictwa, Mówią Wieki,12, 20-5
• Kenig P., 2000,Z dziejów luteranizmu w Bielsku-Białej, Muzeum Okręgowe w Bielsku-Białej
• Lee W. R., P. Marschalck, 2000,Demographic change and industrialization in Germany. Bremen in Comparative Perspective, History of the Family,5, 373-90
• Liczbińska G., 2009,Umieralność i jej uwarunkowania wśród katolickiej i ewangelickiej ludności historycznego Poznania, Biblioteka Telgte, Poznań
• Merrill R. M., 2009,Introduction to epidemiology, 5thEdition, Jones & Bartlett, Sudbury, Massachusetts
• Paine R., 2000,If a population crashes in prehistory, and there is no paleodemographer there to hear it, does it make a sound?, Am. J. Phys. Anthropol.,112, 181-90
• Parry C. M., 2005,Epidemiological and clinical aspects of human typhoid fever, [in:] ‘Salmonella’ Infections: Clinical, Immunological and Molecular Aspects, P. Mastroeni, D. Maskell (eds.). Cambridge Univ. Press, Cambridge, pp. 1-10
• Perzanowski Z. 1958,Bielsko-Biała. Zarys dziejów i rozwoju przestrzennego miasta, Kraków
• Ramamurthy T., S. K. Bhattacharya (Eds.), 2010,Epidemiological and Molecular Aspects on Cholera, Springer-Verlag, New York
• Rau R., 2005,Seasonality In Human Mortality. A demographic approach, Demographic Research Monographs, Univ. Rostock, Springer
• Ryan K. J., C. G. Ray (Eds.), 2004,Sherris Medical Microbiology(4th Ed.), McGraw Hill, New York
• Ryś J. L., 2003,Jak powstał Bielski Syjon?, Kalendarz Beskidzki 2003, Bielsko-Biała, 142-45
• Sadowska J., 2005,Sytuacja sanitarno-epidemiologiczna przemysłowej aglomeracji łódzkiej w okresie niewoli narodowej i w II Rzeczypospolitej, Przegl. Epidemiol.,59, 163-71
• Sathe P. V., V. N. Karandikar, M. D. Gupte, K. B. Niphadkar, B. N. Joshi, et al., 1983,Investigation Report of an Epidemic of Tyhoid Fever, Int. J. Epidemiol.,12(2), 215-19
• Soja M., 2008,Population growth cycles in the Polish Carpathian Mountains during 19th and 20th centuries, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, Krakow
• Sulimierski F., B. Chlebowski, W. Walewski, 1880-1885,Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, vol. 1, Druk "Wieku", Warszawa
• Wagner R. E., 1938,Das Buch der Bielitz-Bialaer Chronika, hrsg. von R. E. Wagner, Poznań
• Zaremba M., J. Borowski, 2001,Mikrobiologia lekarska, Wyd. Lek. PZWL, Warszawa

Identifiers

DOI

10.2478/v10044-008-0020-6