Segment streszczający recenzji cenzorskiej (na materiale GUKPPiW z roku 1950)

• Authors: Wiśniewska-Grabarczyk Anna Ż.M.

Title variants

EN

Summarizing segment of censorship review (on the GUKPPiW material from 1950)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule omawiam segment streszczający recenzji cenzorskiej. Przedmiotem analizy są wybrane materiały archiwalne GUKPPiW z roku 1950. W pierwszej części charakteryzuję segment streszczający ze względu na następujące kryteria: cel, kanał komunikacji oraz kryterium wierności tekstowi. W następnej części wskazuję na stałe elementy organizujące wypowiedź cenzorską, takie jak: odtworzenie ciągu przyczynowo-skutkowego recenzowanego utworu, charakterystykę postaci czy stosowanie formuł inicjalnych. W części ostatniej podnoszę kwestię jednej z podstawowych cech definicyjnych streszczenia, czyli obiektywizmu. Wykazuję, że funkcjonariusze z Mysiej, mając „rację z urzędu”, nierzadko zachowywali jedynie pozory obiektywizmu.

EN

In the paper I describe the summarizing segment of the censorship review. The subject of the analysis are the archival materials of GUKPPiW from the year 1950. In the first part I analyze the summarizing segment according to the following criteria: aim, communication channel and faithfulness to the original. In the next part I point out constants which organize the syntax of censorship review, i.e.: the recapitulation of causal continuity of the reviewed work, character descriptions and initial formulas. In the last part I discuss the problem of one of the main definitional features of the summary, that is objectivity. I point out that the officials from the Mysia street kept only appearances of objectivism and functioned as if they were “right by default”.

Keywords

PL

cenzura w Polsce; recenzja cenzorska; stalinizm; GUKPPiW; streszczenie

EN

censorship in Poland; censorship review; Stalinism; GUKPPiW; summary

• Publisher: Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk
• Journal: Socjolingwistyka
• Year: 2016
• Issue: 30
• Pages: 277-288

Dates

published

2016

Contributors

author

Wiśniewska-Grabarczyk Anna Ż.M.

• Uniwersytet Łódzki, Łódź

References

• Bar J. 1982: Dydaktyka ćwiczeń w mówieniu i pisaniu. Skrypt dla studentów filologii polskiej, Opole.
• Bartmiński J. 1992: Streszczenie w aspekcie typologii tekstów, [w:] Dobrzyńska T. (red.), Typy tekstów. Zbiór studiów, Warszawa, 7–14.
• Budrowska K. 2009: Literatura i pisarze wobec cenzury PRL 1948-1958, Białystok.
• Fik M. 1996: Cenzor jako współautor, [w:] Wojnowska B. (red.), Literatura i władza, Warszawa, 131–147.
• Gajda S. 1982: Podstawy badań stylistycznych nad językiem naukowym, Wrocław.
• Grzenia J. 1996: Streszczenie jako forma poetycka, [w:] Dobrzyńska T. (red.), Tekst i jego odmiany, Warszawa.
• Kostkiewiczowa T. 2008: Streszczenie, [w:] Sławiński J. (red.), Słownik terminów literackich, wyd. 5, Wrocław, 525.
• Kozłowski K. 2013: Krzysztof Kozłowski o cenzurze w PRL, [wywiad, nagranie video], <http://www.youtube.com/watch?v=yTTGAg_Xgt8> [19 lipca 2015].
• Marciszewski W. 1981: Metody analizy tekstu naukowego, Warszawa.
• Marciszewski W. 1970: Sposoby streszczania i odmiany streszczeń, Studia Semiotyczne 1, wyd. i wstęp J. Pelc, 151–169.
• Nagajowa M. 1985: Kształcenie języka ucznia w szkole podstawowej, Warszawa.
• Śmietało K. 2008: Jak uczyć się szybciej i skuteczniej?, [w:] Wyrównywanie szans edukacyjnych polskiej wsi. Internetowe centra edukacyjno-oświatowe na wsi, Białystok, 34–54.
• Trzęsicki T. 1986: Streszczenie jako operacja nad tematyczno-rematyczną strukturą tekstu, [w:] Dobrzyńska T. (red.), Teoria tekstu, Wrocław.
• Wiśniewska-Grabarczyk A. 2016: Recenzja cenzorska Polski Ludowej, Zagadnienia Rodzajów Literackich 2016, nr 59 (117), z. 1, 97–103.
• Wojtasiewicz O. A. 1997: Próba formalnej definicji pojęcia streszczenia, Studia Semiotyczne, 185–191.
• Wójcik J. 1985: Ćwiczenia w mówieniu i pisaniu, [w:] Dietrich J., Wójcik J., Nauczanie języka polskiego w klasie 6. Książka przedmiotowo-metodyczna, Warszawa.
• Woźniak-Łabieniec M. 2011: Wokół recepcji Traktatu polemicznego Witolda Wirpsza. Głosy o Miłoszu w roku 1951 w świetle dokumentów cenzury, Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica, z. 4, 152–163.

Identifiers

DOI

10.17651/SOCJOLING.30.20