Problemy i dylematy rozwoju polskiego systemu uczenia się przez całe życie

• Authors: Barbara Worek , Konrad Turek , Anna Szczucka

Title variants

EN

Problems and dilemmas in the development of the lifelong learning system in Poland

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Od lat zdecydowana większość dorosłych Polek i Polaków jest bierna edukacyjnie. Wyniki pięciu edycji badania „Bilans kapitału ludzkiego” wskazują, że głównymi powodami tej sytuacji nie są ani koszty szkoleń, ani czas, jaki trzeba na nie poświęcić. Jest to przede wszystkim brak odpowiednich bodźców o charakterze zawodowym. Na rozwój systemu kształcenia przez całe życie należy jednak spoglądać szerzej – w perspektywie wsparcia rozwoju gospodarki opartej na wiedzy. W artykule omówione zostaną najważniejsze problemy i wyzwania, przed jakimi stoi system uczenia się dorosłych, m.in. kierunki działania polityki publicznej w zakresie rozwoju systemu uczenia się przez całe życie, wyzwania demograficzne, zmiany ścieżek kariery zawodowej, rola pracodawców i polityki organizacyjnej, związek rozwoju kapitału ludzkiego z nierównościami społecznymi oraz problemy rozwoju rynku szkoleń. Wskażemy na główne cele, jakie powinny przyświecać rozwojowi tego systemu oraz główne czynniki sukcesu.

EN

For many years the vast majority of adult Poles have not participated in any form of education. The conclusions from five years of the research project “Human Capital Balance” indicate that the main reason for this situation is neither cost, nor time required for training. It is primarily the lack of sufficient incentive in the work environment. However, the development of the lifelong learning system should be considered from a broader perspective, as a tool supporting the development of a knowledge-based economy. This article discusses the major issues and challenges facing the system for adult learning, including development of adequate public policy, demographic challenges, changes of career paths, the role of employers and organizational policies, the relationship of human capital development and social inequalities, and problems in the training market. We point out the key success factors and the main objectives which should guide development.

Keywords

PL

uczenie się przez całe życie; gospodarka oparta na wiedzy; kapitał ludzki; uczenie się dorosłych

EN

lifelong learning; adult learning; human capital; knowledge economy

• Publisher: Instytut Badań Edukacyjnych
• Journal: Edukacja
• Year: 2015
• Issue: 1(132)
• Pages: 151–167

Contributors

author

Barbara Worek

• Instytut Socjologii, Uniwersytet Jagielloński

author

Konrad Turek

• Centrum Ewaluacji i Analiz Polityk Publicznych, Uniwersytet Jagielloński

author

Anna Szczucka

• Instytut Socjologii, Uniwersytet Jagielloński

References

• Anxo, D., Ericson, T. i Jolivet, A. (2012). Working longer in European countries: underestimated and unexpected effects. International Journal of Manpower, 33(6), 612–628.
• Arthur, M. B. (1994). The boundaryless career: a new perspective for organizational inquiry. Journal of Organizational Behavior, 15(4), 295–306.
• Barabasch, A., Dehmel, A. i Loo, J. van (2012). Introduction: the value of investing in an ageing workforce. W: CEDEFOP, Working and ageing. The benefits of investing in an ageing workforceand ageing (s. 9–34). Luxembourg: Publications Office of the European Union. Pobrano z http://www.cedefop.europa.eu/files/3064_en.pdf
• Bogacz, L., Czyż, P., Kukliński, K., Mordak, R., Pylak, K. i Wypych, Ł. (2008). Ocena wpływu funduszy strukturalnych na zwiększenie konkurencyjności przedsiębiorstw. Warszawa: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego. Pobrano z https://www.ewaluacja.gov.pl/Wyniki/Documents/ig_016.pdf
• Bohlinger, S. i Loo, J. van (2010). Lifelong learning for ageing workers to sustain employability and develop personality. W: CEDEFOP, Working and ageing. Emerging theories and empirical perspectives (s. 28–57). Luxembourg: Publications Office of the European Union. Pobrano z http://www.cedefop.europa.eu/files/3053_en.pdf
• Bohdziewicz, P. (2010). Współczesne modele karier zawodowych – od biurokracji do przedsiębiorczości. Zarządzanie Zasobami Ludzkimi, 3–4, 39–56.
• Büchel, F., Grip, A. de i Mertens, A. (red.). (2003). Overeducation in Europe: current issues in theory and policy. Cheltenham: Edward Elgar.
• Budría, S. i Moro-Egido, A. I. (2009). The overeducation phenomenon in Europe. Revista Internacional de Sociología, 67(2), 329–345.
• CEDEFOP (2012). Training leave. Policies and practice in Europe. Luxembourg: Publications Office of the European Union. Pobrano z http://www.cedefop.europa.eu/EN/Files/5528_en.pdf
• CEDEFOP (2013). On the way to 2020: data for vocational education and training policies. Country statistical overviews. Update 2013. Luxembourg: Publications Office of the European Union. Pobrano z http://www.cedefop.europa.eu/files/5531_en.pdf
• Coulombe, S. Tremblay, J.-F. i Marchand, S. (2004). Literacy scores, human capital and growth across fourteen OECD countries. Ottawa: Statistics Canada. Pobrano z http://publications.gc.ca/collections/Collection/CS89-552-11E.pdf
• Dearden, L., Reed, H. i Van Reenen, J. (2005). The Impact of training on productivity and wages: evidence from British panel data (CEP discussion paper No. 674). London: Centre for Economic Performance. Pobrano z http://cep.lse.ac.uk/pubs/download/dp0674.pdf
• Dębowski, H., Lis, M. i Pogorzelski, K. (2010). Kształcenie ustawiczne w czasie zmian. W: M., Bukowski (red.) Zatrudnienie w Polsce 2008. Praca w cyklu życia (s. 145–180). Warszawa: Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich.
• Dickson, M. i Harmon, C. (2011). Economic returns to education: what we know, what we don’t know, and where we are going – some brief pointers. Economics of Education Review, 30(6), 1118–1122.
• Dickson, M. i Smith, S. (2011). What determines the return to education: an extra year or a hurdle cleared? Economics of Education Review, 30(6), 1167–1176.
• DIE, FIBS [Deutsches Institut fur Erwachsenenbildung, Forschunginstitut fur Bildungs- und Socialokonoime]. (2013). Developing the adult learning sector. Lot 2: financing adult learning sector. Berlin: DIE–FIBS. Pobrano z https://www.hm.ee/sites/default/files/financing_the_adult_learning_sector_final_report.pdf
• Evans, K., Schoon, I. i Weale, M. (2013). Can lifelong learning reshape life chances? British Journal of Educational Studies, 61(1), 25–47.
• Falch, T. i Oosterbeek, H. (2011). Financing lifelong learning: funding mechanisms in education and training (EENEE analytical report No. 10). Brussels: European Commission. Pobrano z http://www.eenee.de/dms/EENEE/Analytical_Reports/EENEE_AR10.pdf
• GUS (2013). Kształcenie dorosłych 2011. Warszawa: GUS.
• Górniak, J., Martynuska, A. i Szczucka, A. (2008). Finansowanie kształcenia przez całe życie ze środków publicznych - w kierunku reformy, a nawet rewolucji. W: J. Górniak i B. Worek (red.) Kształcenie przez całe życie: perspektywa Małopolski (s. 145–172). Kraków: Wojewódzki Urząd Pracy.
• Green, A. (2013). Lifelong learning and the learning society: different European models of organisation. W: Hodgson A. (red.), Policies, politics and the future of lifelong learning. New York: Routledge.
• Hertzog, C., Kramer, A. F., Wilson, R. S. i Lindenberger, U. (2009). Enrichment effects on adult cognitive development. Psychological Science in the Public Interest, 9(1), 1–65.
• IBS, Reytech i ASM. (2010). Ocena wpływu realizacji interwencji współfinansowanych z EFS na podniesienie jakości zasobów ludzkich. Warszawa: Instytut Badań Strukturalnych.
• Jelonek, M., Szczucka, A. i Worek, B. (2011). Rozwój kapitału ludzkiego w Polsce: główne wyzwania. W: J. Górniak (red.) Młodość czy doświadczenie? Kapitał ludzki w Polsce (s. 141–185). Warszawa: Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości.
• King, Z., Burke, S. i Pemberton, J. (2005). The “bounded” career: An empirical study of human capital, career mobility and employment outcomes in a mediated labour market. Human Relations, 58(8), 981–1007.
• Kohli, M. (2007). The Institutionalization of the life course: looking back to look ahead. Research in Human Development, 4(3–4), 253–271.
• Liwiński, J. i Sztanderska, U. (2010). Przegląd badań i publikacji dotyczących zarządzania wiekiem w przrediębiorstwach. Warszawa: Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości.
• Marshall, V. W., Clarke, P. J. i Ballantyne, P. J. (2001). Instability in the retirement transition: effects on health and well-being in a Canadian study. Research on Aging, 23(4), 379–409.
• Mayer, K. U. (2005). Life courses and life chances in a comparative perspective. W: S. Svallfors (red.), Analyzing inequality: life chances and social mobility in comparative perspective (s. 17–55). Palo Alto, CA: Stanford University Press.
• MPiPS (2013a). Program “Solidarność pokoleń. Działania dla zwiększenia aktywności zawodowej osób w wieku 50+”. Warszawa: Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej.
• MPiPS (2013b) Rządowy program na rzecz aktywności społecznej osób starszych na lata 2014–2020. Warszawa: Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej.
• Naegele, G. i Walker, A. (2006). A guide to good practice in age management. Dublin: European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions.
• Palacios, M. (2003). Options for financing lifelong learning. Washington, D.C.: World Bank.
• Perek-Białas, J. i Turek, K. (2012). Organisation-level policy toward older workers in Poland. International Journal of Social Welfare, 21, 101–116.
• Robson, S. M., Hansson, R. O., Abalos, A. i Booth, M. (2006). Successful aging: criteria for aging well in the workplace. Journal of Career Development, 33(2), 156–177.
• Ropes, D. i Ypsilanti, A. (2012). Factors influencing intergenerational learning: towards a framework for organisations to ensure successful learning in older employees. W: CEDEFOP, Working and ageing. The benefits of investing in an ageing workforce (s. 280–307). Luxembourg: Publications Office of the European Union. Pobrano z http://www.cedefop.europa.eu/files/3064_en.pdf
• Schmid, K. (2012). Barriers to and benefits of further vocational training for older employees. W: CEDEFOP, Working and ageing. The benefits of investing in an ageing workforce (s. 106–133). Luxembourg: Publications Office of the European Union. Pobrano z http://www.cedefop.europa.eu/files/3064_en.pdf
• Skirbekk, V. (2008). Age and productivity potential: a new approach based on ability levels and industry-wide task demand. Population and Development Review, 34, 191–207.
• Sondergaard, L., Murthi, M., Abu-Ghaida, D., Bodewig, Ch. i Rutkowski, J. (2012). Skills, not just diplomas. Managing Education for results in Eastern Europe and Central Asia. Washington, D.C.: World Bank.
• Szczucka, A. Turek, K. i Worek, B. (2012). Kształcenie przez całe życie. Na podstawie badań zrealizowanych w 2012 roku w ramach III edycji projektu Bilans Kapitału Ludzkiego. Warszawa: Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości.
• Szczucka, A. Turek, K. i Worek, B. (2014a). Rozwijanie kompetencji przez dorosłych Polaków. Na podstawie badań instytucji i firm szkoleniowych, pracodawców i ludności zrealizowanych w 2013 roku w ramach IV edycji projektu Bilans Kapitału Ludzkiego. Warszawa: Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości.
• Szczucka, A. Turek, K. i Worek, B. (2014b). W ogonie Europy: uwarunkowania i strategie rozwoju kompetencji dorosłych Polaków. W: J. Górniak (red.), Kompetencje Polaków a potrzeby polskiej gospodarki. Raport podsumowujący IV edycję badań BKL z 2013 r. (s. 77–142), Warszawa: Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości.
• Thematic Working Group on Financing Adult Learning (2013). Thematic working group on „Financing adult learning”. Final report. Pobrano z http://ec.europa.eu/education/policy/strategic-framework/doc/2013-financing-final_en.pdf
• Urbaniak, B. (2009). Zarządzanie starzejącymi się zasobami pracy w organizacji – w poszukiwaniu rozwiązań. W: M. Gableta, A. Pietroń-Pyszczek (red.), Człowiek i praca w zmieniającej się organizacji (s. 401 – 409). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu.
• Vinken, H. (2007). New life course dynamics? Career orientations, work values and future perceptions of Dutch youth. Nordic Journal of Youth Research, 15(1), 9–30.
• Withnall, A. (2010). Improving learning in later life. London–New York: Routledge.
• World Bank. (2012). Knowledge Economy Index. Pobrano z http://info.worldbank.org/etools/kam2/KAM_page5.asp
• Zwick, T. (2012). Training effectiveness – differences between younger and older employees. W: CEDEFOP, Working and ageing. The benefits of investing in an ageing workforce (s. 36–54). Luxembourg: Publications Office of the European Union. Pobrano z http://www.cedefop.europa.eu/files/3064_en.pdf

Notes

http://www.edukacja.ibe.edu.pl/images/numery/2015/1-10-worek-i-in-problemy-i-dylematy-rozwoju-lll.pdf

Identifiers

ISSN

0239-6858