Nathana Aviezera interpretacja kabały i próba konkordyzmu: o (nie)współmierności dziesięciu wymiarów przestrzennych teorii strun i dziesięciu sefirot kabały

• Authors: Brylla Dorota

Title variants

EN

Nathan Aviezer’s Interpretation of Kabbalah and His Attempt at Concordism: On the (Non)parallelism of Ten Spatial Dimensions of String Theory and Ten Sefirot of Kabbalah

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

W artykule niniejszym twierdzę, że idea współmierności, czy też odpowiedniości, dziesięciu wymiarów przestrzennych teorii strun z dziesięcioma sefirot kabały zaproponowana przez Nathana Aviezera w jego artykule "Kabała, nauka i stworzenie Wszechświata" nie posiada podstaw w samych naukach kabalistycznych. Wydaje się, że pomysł Aviezera (posiłkującego się na kabałą luriańską), by utożsamić trzy górne sefirot z trzema zwykłymi wymiarami — wymiarami przez nas doświadczanymi (góra-dół, wschód-zachód, północ-południe) — a siedem dolnych sefirot z siedmioma wymiarami przestrzennymi, które — zgodnie z teorią strun — zwinęły się w procesie stworzenia, w rezultacie czego nie są przez nas postrzegane, jest odwróceniem doktryny kabalistycznej. Kabała utrzymuje bowiem, że trzy górne sefirot są transcendentne, ukryte i niepoznawalne, podczas gdy to w istocie siedem niższych sefirot jest poznawalnych i dostępnych ludzkiemu doświadczeniu.

EN

In this paper, I argue that the suggested parallelism of string theory’s ten spatial dimensions and the ten sefirot of Kabbalah presented by Nathan Aviezer in his article “Kabbalah, Science and the Creation of the Universe” has no basis on the strength of the kabbalistic teaching. It seems that Aviezer’s idea (derived from the lurianic Kabbalah) that the three upper sefirot are the counterpart of the three usual dimensions — dimensions that are familiar to us (up-down, east-west, north-south) — and the seven lower sefirot are the counterpart of the seven spatial dimensions that — according to the string theory — became compacted in the proccess of creation, and as a result are not perceived by us, is an act of diversion of the classical kabbalistic doctrine. Kabbalah claims, namely, that the first three sefirot are transcendent, unknowable and hidden, while it is in fact the lower seven sefirot that are cognizable and “open” to human experience.

Keywords

PL

Nathan Aviezer; Sefer Jecira; Sefer ha-Bahir; sefirot; kabała; Izaak Luria; szewirat ha-kelim; kosmogonia; wymiary przestrzenne; teoria strun; konkordyzm; nauka; religia

EN

Nathan Aviezer; Sefer Yetzirah; Sefer ha-Bahir; sefirot; Kabbalah; Isaac Luria; shevirat ha-kelim; cosmogony; spatial dimensions; string theory; concordism; science; religion

• Publisher: Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
• Journal: Filozoficzne Aspekty Genezy
• Year: 2014
• Volume: 11
• Pages: 261-276

Contributors

author

Brylla Dorota

• Uniwersytet Zielonogórski

References

• Nathan AVIEZER, „Kabała, nauka i stworzenie Wszechświata”, przeł. Dorota Brylla, Filozoficzne Aspekty Genezy 2014, t. 11, s. 243-259, http://www.nauka-a-religia.uz.zgora.pl/images/FAG/2014.t.11/art.11.pdf (24.06.2015).
• Michał KRAWCZYK, „Nowe perspektywy dla spekulatywnego mistycyzmu. O koncepcji fenomenu przesyconego Jeana-Luca Mariona”, Ogrody Nauk i Sztuk 2012, nr 2, s. 21-29.
• Nathan AVIEZER, In the Beginning: Biblical Creation and Science, KTAV Publishing House, Inc., Hoboken, New Jersey 1990.
• Nathan AVIEZER, Fossils and Faith: Understanding Torah and Science, KTAV Publishing House, Inc., Hoboken, New Jersey 2001.
• Robert PIOTROWSKI, „Tora i nauka według Aviezera”, Filozoficzne Aspekty Genezy 2012, t. 9, s. 278 [277-282], http://www.nauka-a-religia.uz.zgora.pl/images/FAG/2012.t.9/art.11.pdf (18.01.2015).
• Shai CHERRY, „Crisis Management via Biblical Interpretation: Fundamentalism, Modern Orthodoxy, and Genesis”, w: Geoffrey CANTOR et al. (eds.), Jewish Tradition and the Challenge of Darwinism, The University of Chicago Press, Chicago 2006, s. 166-187.
• Sefer Jecira, czyli Księga Stworzenia (wydanie dwujęzyczne), tłum., op. i kom. Wojciech Brojer, Jan Doktór, Bohdan Kos, TIKKUN, Warszawa 1995.
• Gershom SCHOLEM, Kabbalah, Keter Publishing House, Jerusalem 1974.
• Kerry GORDON, „Worlds Within Worlds: Kabbalah and the New Scientific Paradigm”, Zygon 2002, vol. 37, no. 4, s. 963-983.
• The Bahir: Illumination, trans. Aryeh Kaplan, Weiser Books, York Beach, Maine 1990.
• Sefer Tehilim/Księga Psalmów, przeł. Izaak Cylkow, Warszawa 1884.
• Bernhard PICK, The Cabala: Its Influence on Judaism and Christianity, The Open Court Publishing Company, Chicago — London 1913.
• Adolph FRANCK, The Kabbalah or The Religious Philosophy of the Hebrews, trans. Isaac Sossnitz, The Kabbalah Publishing Company, New York 1926.
• Leo SCHAYA, The Universal Meaning of the Kabbalah, trans. Nancy Pearson, Penguin Books, Baltimore, Maryland 1973.
• Bemidbar/Numeri, przeł. Izaak Cylkow, Kraków 1895.
• Szemot/Exodus, przeł. Izaak Cylkow, Kraków 1895.
• Gershom SCHOLEM, Origins of the Kabbalah, trans. Allan Arkush, The Jewish Publication Society, Princeton University Press, Princeton 1990.
• Megilot/Ekklesiastes, przeł. Izaak Cylkow, Kraków 1904.
• Dwarim/Deuteronomium, przeł. Izaak Cylkow, Kraków 1895.
• Miszlej/Przypowieści Salomona, przeł. Izaak Cylkow, Wydawnictwo Austeria, Kraków — Budapeszt 2009.
• SeferJob/Księga Hioba, przeł. Izaak Cylkow, Wydawnictwo Austeria, Kraków — Budapeszt 2008.
• Mosze KORDOWERO, Pardes Rimmonim.
• Jechiel BAR-LEW, Pieśń duszy. Wprowadzenie do żydowskiego mistycyzmu, przeł. Joanna Białek i Sacha Pecaric, Stowarzyszenie PARDES, Kraków 2006.
• Roland GOETSCHEL, Kabała, przeł. Regina Gromacka, AGADE, Warszawa 1994.