Autokreacyjna perspektywa strategii radzenia sobie z lękiem egzystencjalnym przez aktywne edukacyjnie osoby starsze

• Authors: Wąsiński Arkadiusz , Fabiś Artur , Muszyński Marcin

Title variants

EN

Auto-creative perspective of coping strategies with existential concerns by active older learners

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule skoncentrowano się na uchwyceniu autokreacyjnej perspektywy radzenia sobie z lękiem egzystencjalnym przez aktywne edukacyjnie osoby starsze. Na tym etapie życia świadomość zbliżającej się śmierci jest rozbudzana regresywnymi zmianami psychosomatycznymi własnego organizmu. Są one wyrazem stopniowej utraty sił witalnych i pogarszającego się stanu zdrowia, a także coraz częściej powtarzających się zdarzeń śmierci osób z własnego pokolenia. Pogłębiające się wewnętrzne napięcie wznieca doznania związane z trudnymi do zniesienia przejawami lęku egzystencjalnego. Interesująca jest więc dyskusja nad instrumentalnym i autokreacyjnym kontekstem uruchamianych strategii ochronnych. Próbę uchwycenia subtelnych aspektów tego fenomenu podjęto w podejściu badań jakościowych. Dwuetapowe badania przeprowadzono wśród słuchaczy UTW. Pierwszy etap badań wiązał się ze swobodną narracją badanych w formie wypowiedzi pisemnych. Wyszczególnione wstępne kategorie stały się kanwą dla drugiego etapu badań, polegającego na przeprowadzeniu wywiadów swobodnych ukierunkowanych. W toku analizy metodą 3C M. Lichtman wygenerowano strukturę strategii wyzwalających oraz blokujących osobową autokreację osób starszych.

EN

The article aims to capture active older learners’ auto-creative perspectives of coping with existential concerns. At this stage of life, awareness of approaching death is aroused by regressive psychosomatic changes in one’s own body. These changes are an expression of the gradual loss of vital forces and deteriorating health, as well as the increasingly frequent deaths among individuals of their generation. Deepening internal tension triggers experiences related to existential anxiety. Therefore, the discussion of instrumental and auto-creative protective strategies is necessary. Various aspects of this phenomenon have been explored through a qualitative research approach. This two-stage research was conducted among participants of the University of the Third Age. The first stage consisted of participants’ free narratives in the form of written statements. The generated initial categories served as a framework for the second research stage: conducting in-depth interviews. Using M. Lichtman’s 3C method, a structure of triggering and blocking strategies for personal auto-creation in active older learners was generated.

Keywords

PL

autokreacja; bufory; strategie ochronne; osoby starsze/seniorzy; teoria opanowania trwogi

EN

auto-creation; buffers; defense strategies; older adults; terror management theory

• Publisher: Uniwersytet Zielonogórski. Oficyna Wydawnicza
• Journal: Dyskursy Młodych Andragogów / Adult Education Discourses
• Year: 2024
• Volume: 25
• Pages: 281-303

Dates

published

2024

Contributors

author

Wąsiński Arkadiusz

• Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk o Wychowaniu, Katedra Andragogiki i Gerontologii Społecznej

• https://orcid.org/https%3A//orcid.+org/0000-0003-1867-8541

author

Fabiś Artur

• Akademia WSB w Dąbrowie Górniczej, Wydział Nauk Stosowanych, Katedra Pedagogiki

• https://orcid.org/https%3A//orcid.org/0000-0002-5624-6.

author

Muszyński Marcin

• Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk o Wychowaniu, Katedra Andragogiki i Gerontologii Społecznej

• https://orcid.org/https%3A//orcid.+org/0000-0001-7393-8866

References

• Arndt, J., Routledge, C., Cox, C.R. i Goldenberg, J.L. (2005) The worm at the core: A terror management perspective on the roots of psychological dysfunction. Applied and Preventive Psychology, 11(3), 191-213.
• Bans-Akutey, A. i Tiimub, B.M. (2021) Triangulation in Research. Academia Letters, August, 1-6.
• Becker, E. (1997) The Denial of Death. London: Collier Macmillan Publishers.
• Burgh, G. (2014) Creative and Lateral Thinking: Edward de Bono. W: D.C. Phillips (red.) Encyclopedia of Educational Theory and Philosophy (t. 1-2). SAGE Publications, Inc.
• De Bono, E. (2014) Lateral thinking: an introduction. London: Vermilion.
• DeCarvalho, R.J. (2000) The growth hypothesis and self-actualization: An existential alternative. Humanistic Psychologist, 28(1-3), 59-66.
• Erikson, E.H. (1982) The Life Cycle Completed, a Review. New York/London: Norton.
• Erikson, E.H., Erikson, J.M. i Kivnick, H.Q. (1989) Vital Involvement in Old Age. New York: W.W. Norton & Company.
• Fabiś, A. (2018) Troski egzystencjalne w starości. Ujęcie geragogiczne. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
• Fabiś, A., Wąsiński, A. i Čepelka, O. (2022) Intergenerational Messages as Sign of Wisdom of Active Polish and Czech Older Learners. Ageing International, 47(2), 284-306.
• Fabiś, A., Wąsiński, A. i Tomczyk, Ł. (2017) Existential Perspective of Biography-related Reflection in the Intergenerational Narrative Messages. Journal of Family History, 42(3), 326-340.
• Frankl, V.E. (1972) Homo Patiens. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
• Frankl, V.E. (2006) Man’s Search for Meaning. Boston: Beacon Press.
• Gander, H.-H. (2017) Self-understanding and lifeworld: basic traits of a phenomenological hermeneutics. Bloomington: Indiana University Press.
• Greenberg, J., Pyszczynski, T. i Solomon, S. (1986) The causes and consequence of a need for self-esteem. A terror management theory. W: R.E. Baumeister (red.) Public self and private self. Springer-Verlag, 181-212.
• Greenberg, J., Solomon, S. i Pyszczynski, T. (1997) Terror Management Theory of Self-Esteem and Cultural Worldviews: Empirical Assessments and Conceptual Refinements. Advances in Experimental Social Psychology, 29(C), 61-139.
• Greenberg, J., Vail, K. i Pyszczynski, T. (2014) Terror Management Theory and Research: How the Desire for Death Transcendence Drives Our Strivings for Meaning and Significance. W: A.J. Elliot (red.) Advances in Motivation Science. London: Elsevier Academic Press, 85-134.
• Guba, E., i Lincoln, Y. (2005) Paradigmatic controversies contradictions and emerging confluences. W: N. Denzin i Y. Lincoln (red.), The Sage handbook of qualitative research. Thousand Oaks, CA: Sage Publication, 191-215.
• Hill, R. (2006). Positive Aging: A Guide for Mental Health Professionals and Consumers. New York: W.W. Norton & Company.
• Konecki, K.T. (2012) Wizualna teoria ugruntowana. Podstawowe zasady i procedury. Przegląd Socjologii Jakościowej, 8(1), 12-45.
• Kubinowski, D. (2010) Jakościowe badania pedagogiczne. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Lee, C.J.G. (2012) Reconsidering Constructivism in Qualitative Research. Educational Philosophy and Theory, 44(4), 403-412.
• Levinson, D.J. (1986) A Conception of Adult Development. American Psychologist, 41(1), 3-13.
• Levinson, D.J. (2011) The Seasons of a Woman’s Life: A fascinating exploration of the events, thoughts, and life experiences that all women share. New York: Random House Publishing Group.
• Lichtman, M. (2023) Qualitative Research in Education: A User’s Guide (4rd ed.). SAGE Publications, Inc.
• Pietrasiński, Z. (1990) Rozwój człowieka dorosłego. Warszawa: PW „Wiedza Powszechna”.
• Sartre, J.-P. (2021) Being and nothingness (eBook). Atria Books.
• Schopenhauer, A. (1999). Prize Essay on the Freedom of the Will. Cambridge: Cambridge University Press.
• Solomon, S., Greenberg, J. i Pyszczynski, T. (1991) Terror management theory of self-esteem. W: C.R. Snyder i R.D. Forsyth (red.) Handbook of social and clinical psychology. The health perspective. New York: Pergamon Press, 21-40.
• Tischner, J. (1972) Od prawdy sądu do prawdy egzystencji. Analecta Cracoviensia, 4(0), 51-67.
• Tischner, J. (2011) Myślenie według wartości. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak”.
• Vazire, S. i Wilson, T.D. (2012) Handbook of Self-Knowledge. New York: The Guilford Press.
• Wąsiński, A. (2018) Autokreacja małżonków bezdzietnych do wielowymiarowego rodzicielstwa adopcyjnego: perspektywa pedagogiczno-antropologiczna. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Wąsiński, A. i Górniok-Naglik, A. (2018) Multidimensional character of self-creation – theoretical and methodologicaloverview. W: Ł. Tomczyk, A. Ryk i J. Prokop (red.) Proceedings New Trends And Research Challenges In Pedagogy And Andragogy NTRCPA18. Kraków: Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie, 109-124.
• Wojtyła, K. (2000) Osoba i czyn oraz inne studia antropologiczne. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
• Yalom, I.D. (1980) Existential Psychotherapy. New York: BasicBooks.
• Zhou, J., Chen, Y., Xu, Y., Liao, B. i Fu, W. (2022) Facing a Real Threat of Death: Dynamic Changes in Death-Thought Accessibility. Psychology Research and Behavior Management, 15, 1731-1740.

Identifiers

ISSN

2084-2740

DOI

doi.org/10.61824/dma.vi25.727