Direct democracy in Poland. Institution of people’s initiative of putting forward a motion to hold a legislative referendum

• Authors: Grabowska Sabina

Title variants

PL

Demokracja bezpośrednia w Polsce. Instytucja inicjatywy ludowej w sprawie złożenia wniosku o przeprowadzenie referendum

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Polska jest państwem tak zwanej młodej demokracji. Art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. stanowi, iż „Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej”. Art. 4 Konstytucji RP daje władzę zwierzchnią narodowi, który może ją sprawować „przez swoich przedstawicieli lub bezpośrednio”. Jednakże polskie doświadczenia z instytucją inicjatywy ludowej, jak również z innymi formami demokracji bezpośredniej są niewielkie. Polskie prawo ogólnokrajowe przewiduje dwa rodzaje inicjatywy ludowej. Jest to inicjatywa ludowa w sprawie złożenia ludowego projektu ustawy w parlamencie przewidziana art. 118 ust. 2 Konstytucji RP i ustawą z dnia 24 czerwca 1999 r. o wykonywaniu inicjatywy ustawodawczej przez obywateli. Drugim rodzajem jest inicjatywa ludowa w sprawie złożenia wniosku o przeprowadzenie referendum ustawodawczego uregulowana ustawą z dnia 14 marca 2003 r. o referendum ogólnokrajowym. Ustawodawca nie uwzględnił jednak inicjatywy ludowej w sprawie zmiany konstytucji lub jej abrogacji. Tematem niniejszego opracowania będzie instytucja inicjatywy ludowej w sprawie złożenia wniosku o przeprowadzenie referendum.

EN

Poland is a country of the so-called “young democracy” type. As provided for in art. 2 of The Constitution of the Republic of Poland dated 2 April 1997, “The Republic of Poland is a democratic state of law, fulfilling the principles of social justice”. Art. 4 of The Constitution of the Republic of Poland gives superior authority to the Nation. This authority can be exercised “through representatives or directly”. But Poland does not have much experience with the institution of a people’s initiative, nor with other forms of direct democracy. The Polish national law provides for two types of people’s initiative. One type is a people’s initiative of putting a bill before the parliament as provided for in art. 118 subpar. 2 of the Constitution of the Republic of Poland and the Act dated 24 June 1999 on the use of a legislative initiative by citizens. The second type is a people’s initiative of putting forward a motion to hold a legislative referendum regulated by the Act dated 14 March 2003 on holding a national referendum. The legislature did not provide for, however, a people’s initiative for the purpose of amending the constitution or its abrogation. The subject of this paper is the institution of a people’s initiative of putting forward a motion to hold a legislative referendum.

Keywords

EN

people’s initiative, direct democracies, referendum, Poland

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Przegląd Prawa Konstytucyjnego
• Year: 2015
• Issue: 6 (28)
• Pages: 65-80

Dates

published

2015-12-31

Contributors

author

Grabowska Sabina

• University of Rzeszow

References

• Banaszak B., Prawo wyborcze obywateli, Warszawa 1996.
• Garlicki L., Konstytucja a ustawy przedkonstytucyjne, [in:] Wejście w życie nowej Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, XXXIX Ogólnopolska Konferencja Katedr Prawa Konstytucyjnego. Księga Pamiątkowa K. Działochy, ed. Z. Witkowski, Toruń 1998.
• Grabowska S., Geneza i ewolucja inicjatywy ludowej w Europie, Gubernaculum et Administratio, “Zeszyty Naukowe Instytutu Administracji Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie, Historia – Prawo – Administracja”, Częstochowa 2001.
• Grabowska S., Inicjatywa ustawodawcza obywateli, “Studia z prawa wyznaniowego” 2001, no. 2.
• Grabowska S., Instytucja ogólnokrajowej inicjatywy ludowej w wybranych państwach europejskich. Studium prawno – porównawcze, Rzeszów 2005.
• Grabowska S., Modele regulacji ludowej inicjatywy ustawodawczej, “Studia prawnicze” 2007, no. 1 (171).
• Jabłoński M., Referendum de lege lata i de lege ferenda, “Acta Universitatis Wratislaviensis”, no. 2047, “Przegląd Prawa i Administracji” 1997, vol. XXXIX.
• Jabłoński M., Wynik referendum a zasada dyskontynuacji prac Sejmu, “Acta Universitatis Wratislaviensis”, no. 2100, “Przegląd Prawa i Administracji” 1997, vol. XXXIX.
• Jabłoński M., Ogólna charakterystyka instytucji referendum ogólnokrajowego po uchwaleniu nowej Konstytucji RP, “Acta Universatis Wratislaviensis, nr 2142, “Przegląd Prawa i Administracji” 1999, vol. XLII.
• Jabłoński M., Referendum ogólnokrajowe w polskim prawie konstytucyjnym, “Acta Universitatis Wratislaviensis”, no. 2331, “Prawo” vol. CCXXIV, Wrocław 2001.
• Jarosz Z., Instytucja referendum w procesie stanowienia ustaw, [in:] Postępowanie ustawodawcze w polskim prawie konstytucyjnym, ed. J. Trzciński, Warszawa 1994.
• Kudej M., Opinia w związku z postanowieniem Sądu Najwyższego z 26 maja 1998 r. uchylającym uchwałę Prezydium Sejmu w sprawie odmowy przyjęcia wniosku o zarządzenie referendum, “Przegląd Sejmowy” 1998, no. 5.
• Kulig A., Naleziński B., Referendum w systemie ustrojowym Polski, “Przegląd Sejmowy” 1996, no. 5.
• Mordwiłko J., Opinia w sprawie postępowania z wnioskami obywatelskimi wniesionymi do Sejmu w sprawie zarządzenia referendum, “Przegląd Sejmowy” 1999, no. 1.
• Mordwiłko J., Opinia w sprawie trybu postępowania Sejmu z wnioskiem grupy obywateli o przeprowadzenie referendum ogólnokrajowego, “Przegląd Sejmowy” 2000, no. 3.
• Piasecki A., Referendum w III RP, Warszawa 2005.
• Repel J., Nowa ustawa o referendum, “Przegląd Sejmowy” 1997, no. 2.
• Rytel-Warzocha A., Sądowa kontrola nad referendum ogólnokrajowym, [in:] Trzecia władza. Sądy i trybunały w Polsce, ed. A. Szmyt, Gdańsk 2008.
• Sarnecki P., Opinia w sprawie postępowania z wnioskami obywatelskimi wniesionymi do Sejmu w sprawie zarządzenia referendum, “Przegląd Sejmowy” 1999, no. 1.
• Sarnecki P., Ustawa z 14 marca 2003 r. o referendum ogólnokrajowym na tle Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, “Przegląd Sejmowy” 2003, no. 3.
• Prawo konstytucyjne, ed. W. Skrzydło, Lublin 1996.
• Skrzydło W., Sobolewski Z., Wykładnia pojęcia “ustawa”. Komentarz do uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego – Izba karna z dnia 16 marca 1967 roku, VI KZP 56/66, [in:] Funkcjonowanie administracji w świetle orzecznictwa, vol. 4, Warszawa 1974.
• Sokolewicz W., Postępowanie z projektem ustawy lub uchwały, do którego nie dołączono uzasadnienia, “Biuletyn Biura Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu” 1993, no. 2.
• Szepietowska B., Opinia w związku z postanowieniem Sądu Najwyższego z 26 maja 1998 r. uchylającym uchwałę Prezydium Sejmu w sprawie odmowy przyjęcia wniosku o zarządzenie referendum, “Przegląd Sejmowy” 1998, no. 5.
• Szewczyk M., Kilka uwag na temat instytucji obywatelskiej inicjatywy prawodawczej w Unii Europejskiej, “Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2012, no. 4 (12).
• Szmyt A., Ustawa referendalna, [in:] Prawo, źródła prawa i gwarancje jego zasadności w projektach Konstytucji RP, eds. K. Działocha, A Preisner, “Acta Universitatis Wratislaviensis”, no. 1745, Wrocław 1995.
• Uziębło P., Demokracja partycypacyjna. Wprowadzenie, Gdańsk 2009.
• Winczorek P., Projekt ustawy o referendach ogólnokrajowych, “Państwo i Prawo” 2002, no. 12.
• Zieliński E., Referendum w państwie demokratycznym, [in:] Referendum w Polsce współczesnej, eds. D. Waniek, M.T. Staszewski, Warszawa 1995.

Identifiers

ISSN

2082-1212