Byt i własności według Anzelma z Canterbury

• Authors: Leopold Hess

Title variants

EN

Being and properties according to Anselm of Canterbury

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Tematem artykułu jest dowód ontologiczny św. Anzelma. Nie jest to jednak próba interpretacji bądź oceny samego dowodu, ale raczej umieszczenia go w szerszym kontekście teoretycznym. Właściwym celem artykułu jest przedstawienie (skromnego) projektu teorii metafizycznej, w ramach której dowód ten mógłby być rozpatrywany i uznany za poprawny. Projekt ten przedstawiony jest w dwóch krokach: w pierwszym zaprezentowany zostaje zarys formalnej teorii bytu i własności, w drugim zaś naszkicowany zostaje model odpowiedni dla tej teorii. Intencją autora jest również to, aby zaprojektowana teoria była możliwie bliska poglądom Anzelma, jakie znajdujemy w jego tekstach. Rozważone zostaje również stanowisko Anzelma w sprawie uniwersaliów i zaproponowana nominalistyczna interpretacja jego metafizyki. W ostatniej części artykułu wskazuje się na nowatorstwo Anzelma, zwłaszcza jeżeli chodzi o metodę rozumowania.

EN

The topic of the article is St. Anselm’s ontological argument. This is not, however, an attempt to interpret or evaluate the proof itself, but rather to place it in a broader theoretical context. The proper aim of the article is to present a (modest) proposal of a theory of metaphysics within which this proof could be considered and acknowledged as correct. This proposal is presented in two steps: in the first the author presents a sketch of a formal theory of being and properties; in the second he offers a sketch of a model that is appropriate for this theory. His intention is also that the proposed theory be as close as possible to Anselm’s theory as it is found in his writings. He also considers Anselm’s position in the matter of universals and the suggested nominalist interpretation of his metaphysics. The final part of the article shows Anselm’s originality, especially as regards his method of reasoning.

• Publisher: Instytut Filozofii - Uniwersytet Jagielloński
• Journal: Diametros
• Year: 2007
• Issue: 13
• Pages: 40-57

Contributors

author

Leopold Hess

• Uniwersytet Jagielloński

References

• Anzelm [1992] – Anzelm z Canterbury, Monologion. Proslogion, przeł. E.I. Zieliński, PWN, Warszawa 1992.
• Arystoteles [1990] – Arystoteles, Kategorie, w: Dzieła wszystkie, t. 1, przeł. K. Leśniak, PWN, Warszawa 1990, s. 25-63.
• Augustyn [1955] – Augustyn, Wyznania, przeł. J. Czuj, PAX, Warszawa 1955.
• Augustyn [1989] – Augustyn, O doktrynie chrześcijańskiej, przeł. J. Sulowski, PAX, Warszawa 1989.
• Barth [1958] – K. Barth, Fides Quaerens Intellectum: Anselms Beweis der Existenz Gottes im Zusammenhang seines theologischen Programms, Evangelischer Verlag, Zollikon 1958.
• Duns Szkot [1988] – Jan Duns Szkot, Traktat o pierwszej zasadzie, przeł. T. Włodarczyk, PWN, Warszawa 1988.
• Gilson [1987] – E. Gilson, Historia filozofii chrześcijańskiej w wiekach średnich, przeł. S. Zalewski, PAX, Warszawa 1987.
• Hartman [1961] – R.S. Hartman, Prolegomena to a Meta-Anselmian Axiomatic, „Review of Metaphysics”, 14 (1961), s. 637-675.
• Hartshorne [1962] – Ch. Harstshorne, The Logic of Perfection, Open Court, Lassalle 1962.
• Hartshorne [1965] – Ch. Hartshorne, Anselm’s Discovery, Open Court, Lasalle 1965.
• Ingarden [1987] – R. Ingarden, Spór o istnienie świata, t. I, PWN, Warszawa 1987.
• Kant [1986] – I. Kant, Krytyka czystego rozumu, t. I, przeł. R. Ingarden, PWN, Warszawa 1986.
• Lang [1999] – H.S. Lang, Language as Participation, w: St. Anselm. Bishop and Thinker, red. R. Majeran, E.I. Zieliński, KUL, Lublin 1999, s. 209-23.
• Leibniz [1969] – G.W. Leibniz, Wyznanie wiary filozofia, PWN, Warszawa 1969.
• Leibniz [1994] – G.W. Leibniz, Pisma z teologii mistycznej, przeł. M. Frankiewicz, Znak, Kraków 1994.
• Lewis [1970] – D. K. Lewis, Anselm and Actuality, „Nous”, 4 (1970), s. 175-188.
• Malcolm [1960] – N. Malcolm, Anselms’s Ontological Arguments, „Philosophical Review”, 69 (1960), s. 41-62.
• Perzanowski [1991] – J. Perzanowski, Ontological Arguments II, w: Handbook of Metaphysics and Ontology, red. H. Burkhardt, B. Smith, München 1991, s. 623-633.
• Plantinga [1974] – A.C. Plantinga, God, Freedom, and Evil, Grand Rapids: Eerdmans, 1974.
• Platon [1956] – Platon, Sofista. Polityk, przeł. P. Siwek, PWN, Warszawa 1956.
• Quine [1969] – W.V.O. Quine, O tym, co istnieje, w: Z punktu widzenia logiki. Eseje logiczno filozoficzne, przeł. Barbara Stanosz, PWN, Warszawa 1969, s. 9-35.
• Schmitt [1946] – F.S. Schmitt (red.), S. Anselmi Cantuariensis Archepiscopi opera omnia, Edinburgh 1946.
• Seneka [1969] – Seneka, O zjawiskach natury, przeł. L. Joachimowicz, Warszawa 1969.
• Shaffer [1962] – J. Shaffer, Existence, Predication, and the Ontological Argument, „Mind”, 71 (1962), s. 307-325.
• Sobel [1987] – J.H. Sobel, Gödel’s ontological proof, w: On Being and Saying. Essays for R.L. Cartwright, red. J.J. Thompson, MIT Press, Cambridge, Mass. 1987, s. 241-261.
• Tomasz z Akwinu [1994] – Tomasz z Akwinu, De ente et essentia, przeł. M. A. Krąpiec, KUL, Lublin 1994.
• Zieliński [1999] – E.I. Zieliński, Anzelm jako poprzednik Jana Dunsa Szkota w teorii jednoznaczności transcendentalnej, w: St. Anselm. Bishop and Thinker, red. R. Majeran, E.I. Zieliński, KUL, Lublin 1999, s. 290-308.

Identifiers

DOI

10.13153/diam.13.2007.281