Nietykalność i integralność w projekcie księgi pierwszej Kodeksu cywilnego – analiza prawnoporównawcza

• Authors: Aneta Kaźmierczyk , Kinga Michałowska

Title variants

EN

Inviolability and Integrity in the Draft of Book One of the Civil Code – an Examination of Laws

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule zwrócono uwagę na zagadnienie poszerzenia treści art. 21 projekt pierwszej księgi Kodeksu cywilnego o dwa ściśle ze sobą związane dobra osobiste, tj. nietykalność i integralność. Proponowane poszerzenie treści zbioru dóbr osobistych potwierdza dotychczasowe stanowisko doktryny, co do potrzeby zagwarantowania szczególnej ochrony cennym dla jednostki i narażonym na szczególne zagrożenie wartościom w postaci wskazanych dóbr. Z przedstawionej analizy prowadzonej na podstawie międzynarodowych aktów i dokumentów oraz orzecznictwa ETPC wynika, że pojęcie integralności jest niewątpliwie zakorzenione w podstawowych prawach człowieka, takich jak godność, wolność, prywatność, a jego zakres interpretacyjny jest bardzo szeroki, pozwalający na wyodrębnienie rozmaitych ujęć i postaci integralności, m.in. integralności biologicznej, genetycznej, moralnej, seksualnej.

EN

The study examines the issue of extending the proposed wording of article 21 in the draft of book one of the Civil Code on two closely related personal rights – inviolability and integrity. The proposed extension of the contents of the catalogue of personal rights confirms the position of the doctrine to this point in time as regards the need to guarantee the particular protection for individuals and the threat to the personal rights layed out therein. Done in accordance with international acts and documents and ETPC case law, the analysis leads to two main conclusions. First, the concept of integrity is undoubtedly rooted in basic human rights including dignity, freedom, and privacy; and, second, its scope is very broadly interpreted, allowing for a diversity of concepts and forms of integrity to be differentiated. These include biological, genetic, moral, and sexual integrity.

Keywords

PL

tożsamość; integralność; nietykalność; dobra osobiste; prywatność

EN

identity; integrity; invincibility; right of personality; privacy

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie
• Journal: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie
• Year: 2015
• Issue: 12(948)
• Pages: 81-97

Contributors

author

Aneta Kaźmierczyk

• Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Katedra Prawa Cywilnego i Gospodarczego, ul. Rakowicka 27, 31-510 Kraków, Poland

author

Kinga Michałowska

• Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Katedra Prawa Cywilnego i Gospodarczego, ul. Rakowicka 27, 31-510 Kraków, Poland

References

• Bidziński Z., Serda J. [1986], Cywilnoprawna ochrona dóbr osobistych w praktyce sądowej [w:] Dobra osobiste i ich ochrona w polskim prawie cywilnym, red. J.S. Piątowski, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
• Bonde J.P. [2004], Konstytucja Unii Europejskiej – wersja z komentarzami, www.en.euab.com (dostęp: 2.01.2015).
• Cisek A. [1989], Dobra osobiste i ich niemajątkowa ochrona w Kodeksie cywilnym, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
• Cox D., La Caze M., Levine M.P. [1999], Should We Strive for Integrity?, „Journal of Value Inquiry”, nr 33(4).
• Dmowski S., Rudnicki S. [2003], Komentarz do Kodeksu cywilnego. Księga 1. Część ogólna, wyd. 5, LexisNexis, Warszawa.
• Dobrodziej E. [2003], Ochrona dóbr osobistych. Aspekty prawne i praktyczne, „AJG”, Ośrodek Postępu Organizacyjnego, Bydgoszcz.
• Godlovitch S. [1993], The Integrity of Musical Performance, „Journal of Aesthetics and Art Criticism”, vol. 51(4), http://dx.doi.org/10.2307/431890.
• Grzybowski S. [1974], System prawa cywilnego, t. I, wyd. 1, Ossolineum, Wrocław.
• Jackiewicz A. [2003], Problematyka praw człowieka w świetle Karty praw podstawowych w aspekcie integracji Polski z Unią Europejską, „Studia Europejskie”, nr 2.
• Jasudowicz T. [1998], Europejskie standardy bioetyczne: wybór materiałów, Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa „Dom Organizatora”, Toruń.
• Jasudowicz T., Czepek J., Kapelańska-Pręgowska J. [2014], Międzynarodowe standardy bioetyczne. Dokumenty i orzecznictwo, ABC a Wolters Kluwer business, Warszawa.
• Kędzia Z. [1989], Prawo człowieka do integralności, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjplogiczny”, z. 3.
• Klecha K. [2002], Integralność osoby ludzkiej w ujęciu Karty praw podstawowych, „Prawa Człowieka”, z. 8.
• Księga pierwsza Kodeksu cywilnego. Projekt z uzasadnieniem [2008], red. A. Flisek, C.H. Beck, Warszawa.
• Lang W. [2004], Prawa podmiotowe i prawa człowieka [w:] Księga jubileuszowa Profesora Tadeusza Jasudowicza, red. J. Białocerkiewicz, M. Balcerzak, A. Czeczko-Durlak, TNOiK „Dom Organizatora”, Toruń.
• Michalska A., Twardowski T. [1999], Prawo człowieka do integralności genetycznej, „Państwo i Prawo”, z. 5.
• Michałowska K. [2014], Charakter prawny i znaczenie zgody pacjenta na zabieg medyczny, Difin, Warszawa.
• Pazdan M. [2011], Komentarz do art. 23 k.c. [w:] Kodeks cywilny, t. I, red. K. Pietrzykowski, wyd. 6, C.H. Beck, Warszawa.
• Pazdan M. [2012], Dobra osobiste i ich ochrona [w:] System prawa prywatnego, t. 1, Prawo cywilne – część ogólna, red. M. Safjan, wyd. 2, C.H. Beck, Instytut Nauk Prawnych PAN, Warszawa.
• Piechowiak M. [1999], Filozofia praw człowieka. Prawa człowieka w świetle ich ochrony, TN KUL, Lublin.
• Pietrzak H. [2014], Prawo do ustalenia tożsamości w polskim porządku prawnym, Aspra, Warszawa.
• Podręcznik europejskiego prawa o ochronie danych osobowych [2014], Rada Europy, Urząd Publikacji Unii Europejskiej, Luksemburg.
• Pojęcie tożsamości [1998], „Zakorzenienie”, nr 1, www.zakorzenienie.most.org.pl (dostęp: 6.01.2015).
• Radwański Z. [1996], Prawo cywilne. Część ogólna, wyd. 2, C.H. Beck, Warszawa.
• Radwański Z. [2005], Prawo cywilne. Część ogólna, wyd. 6, C.H. Beck, Warszawa.
• Roagna I. [2012], Ochrona prawa do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego w Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka, Rada Europy, Strasburg.
• Safjan M. [2002], Refleksje wokół konstytucyjnych uwarunkowań rozwoju ochrony dóbr osobistych, „Kwartalnik Prawa Prywatnego”, z. 1.
• Sieghardt P. [1985], The Lawful Rights of Mankind. An Introduction to the International Legal Code of Human Rights, Oxford University Press, Oxford.
• Skorek A. [2009], Prawo człowieka do integralności w Traktacie ustanawiającym konstytucję dla Europy, cz. I, „Prawo i Medycyna”, nr 11(34).
• Smith J.M. [2006], Wybrane zagadnienia ochrony dóbr osobistych oraz odpowiedzialności deliktowej i kontraktowej [w:] Zielona księga. Optymalna wizja Kodeksu cywilnego w Rzeczypospolitej Polskiej, red. Z. Radwański, Ministerstwo Sprawiedliwości, Warszawa.
• Szpunar A. [1979], Ochrona dóbr osobistych, PWN, Warszawa.
• Świderska M. [2004], Przymus leczenia i innych zabiegów medycznych, „Prawo i Medycyna”, nr 3(16).
• Wąsiewicz-Szczepańska A. [2000], Interamerykański system ochrony praw człowieka [w:] Ochrona praw człowieka w świecie, red. L. Wiśniewski, Branta, Bydgoszcz–Poznań.
• Williams B. [1981], Persons, Character and Morality, Cambridge University Press, Cambridge.
• Wróbel M. [2007], Główne założenia projektu Kodeksu cywilnego, „Monitor Prawniczy”, nr 14.
• African Charter on Human and Peoples’ Rights z 1979 r.
• Amerykańska Konwencja Praw Człowieka, podpisana w San Jose w 1969 r.
• Final Act of the International Conference on Human Rights, UN Publications No. E 68. XIV, 2.
• Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej z 7 grudnia 2000 r.
• Konwencja o ochronie praw człowieka i godności osoby ludzkiej w kontekście zastosowań biologii i medycyny: Konwencja o prawach człowieka i biomedycynie, przyjęta przez Komitet Ministrów w dniu 19 listopada 1996 r.
• Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności z dnia 3 września 1953 r., www.bip.ms.gov.pl/pl/prawa-czlowieka (dostęp: 15.01.2015).
• Konwencja o prawach człowieka i biomedycynie, przyjęta przez Komitet Ministrów w dniu 19 listopada 1996 r.
• Powszechna deklaracja w sprawie genomu ludzkiego i praw człowieka z 11 listopada 1997 r.
• Protokół dodatkowy do Konwencji bioetycznej w sprawie testów genetycznych wykonywanych w celach medycznych, otwarty do podpisu 27 listopada 2008 r.
• Ustawa z dnia 23.04.1964 r., Kodeks cywilny, Dz.U., nr 16, poz. 93 ze zm.
• Wyrok ETPC z 25 stycznia 2000 r., Bensaid vs. Zjednoczone Królestwo, 53025/99, www.ptpa.org.pl (dostęp: 10.01.2015).
• Wyrok ETPC z 16 maja 2002 r., Worva vs. Polska, 26624/95, www.ptpa.org.pl (dostęp: 10.01.2015).
• Wyrok ETPC z 9 marca 2004 r., Glass vs. Zjednoczone Królewstwo, 61827/00, www.coe.int (dostęp: 10.01.2015).
• Wyrok ETPC z 13 maja 2008 r., Juhnke vs. Turcja, nr 52515/99, www.coe.int (dostęp: 10.01.2015).
• Wyrok ETPC z 27 kwietnia 2010 r., Ciubotaru vs. Mołdawia, nr 27138/04, www.ptpa.org.pl (dostęp: 10.01.2015).
• Wyrok ETPC z 7 lutego 2012 r., Von Hannover vs. Niemcy (nr 2), 40660/08, LEX, nr 1104747.
• Wyrok ETPC z 3 kwietnia 2012 r., Gillberg vs. Szwecja, 41723/06, LEX, nr 1130644.
• Wyrok ETPC z 21 czerwca 2012 r., E.S. vs. Szwecja, 5786/08, LEX, nr 1169113.
• Wyrok ETPC z 7 lipca 2012 r., Axel Springer AG vs. Niemcy, 39954/08, LEX, nr 1104745.
• Wyrok ETPC z 30 października 2012 r., P. i S. vs. Polska, 57375/08, LEX, nr 1223096.
• Wyrok ETPC z 16 kwietnia 2013 r., Aswat vs. Zjednoczone Królestwo, 17299/12, www.hfhr.pl (dostęp: 10.01.2015).
• Wyrok s. apel. w Białymstoku z 9 sierpnia 2012 r., sygn. II AKa 137/12, LEX, nr 1217652.
• Wyrok SN z 27 sierpnia 1968 r., OSPIKA 1969, poz. 165.
• Wyrok SN z 25 maja 2011 r., II CSK 537/10, LEX, nr 846563.

Identifiers

DOI

10.15678/ZNUEK.2015.0948.1206