Spotkania ze sztuką – przestrzeń wychowania i socjalizacji człowieka

• Authors: Wilk Teresa

Title variants

EN

A meeting with art – the space of education and socialization

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Niniejszy tekst jest refleksją na temat możliwości/potrzeby świadomego i powszechnego zaangażowania sztuki, poszczególnych jej dziedzin, w procesy wychowania i socjalizacji człowieka, a nade wszystko młodego pokolenia, realizowanych w podstawowych środowiskach wychowawczych. W przedmiotowym zakresie rolę szczególną przypisuję rodzinie i szkole oraz instytucjom kultury obecnym w przestrzeni społecznej. Rozważania prowadzę wokół kategorii spotkania, jest ono bowiem kluczową kategorią, która pozwala nie tylko na inicjację człowieka w przestrzeń kultury/sztuki, ale też umożliwia jej poznanie, zrozumienie i włączenie dobra – wartości, treści, emocji, estetyki – które ma każda ze sztuk. Sztuka w każdej epoce była wartością i pełniła szereg funkcji społecznych. Dzisiaj również, uwzględniając szereg problemów społecznych rysujących się w codziennej przestrzeni, pojawia się pilna potrzeba intensyfikacji i zintegrowanych wspólnych działań – sztuki, rodziny, szkoły – by przeciwstawić się rozprzestrzenianiu zła. Sztuka, zaangażowana w wychowanie i socjalizację, staje się formą profilaktyki, terapii i kompensacji. Trzeba tylko zaaranżować spotkanie ze sztuką.

EN

This text is a reflection in the area of the possibilities / needs of conscious and universal involvement of art, its individual domains, in the processes of upbringing and socialization of man, and above all of the young generation, carried out in basic educational environments. In this area, I attach special importance to family and school as well as cultural institutions present in the social space. I am leading considerations around the meeting category, because it is a key category that allows not only for the initiation of a man into the space of culture / art, but also enables it to get to know, understand and incorporate the good – values, contents, emotions, aesthetics – which each art has. Art in every age was a value and fulfilled a number of social functions. Today, also taking into account a number of social problems appearing in everyday space, there is an urgent need to intensify and integrated joint activities – art, family, school – to oppose the spread of evil. Art, engaged in upbringing and socialization, becomes a form of prevention, therapy and compensation. You just have to arrange a meeting with art.

Keywords

PL

Sztuka; instytucje kultury; spotkanie; socjalizacja; wychowanie

EN

Art; cultural institutions; meeting; upbringing; socialization

• Publisher: Pedagogium Wyższa Szkoła Nauk Społecznych w Warszawie
• Journal: Pedagogika Społeczna
• Year: 2018 (R. XVII)
• Issue: 1(67)
• Pages: 57-83

Contributors

author

Wilk Teresa

• Uniwersytet Śląski

References

• Bauman Z., (2011), Kultura w płynnej nowoczesności, Narodowy Instytut Audiowizualny i Agora SA, Warszawa.
• Bauman Z., (2013), Kultura jako praxis, PWN, Warszawa.
• Berthold M., (1980), Historia teatru, Wydawnictwo Artystyczne i Filmowe, Warszawa.
• Beuys J., (1990), Teksty, komentarze, wywiady, wybór i opracowanie J. Jedliński, tłum. J. Jedliński, Centrum Sztuki Współczesnej Sztuka, Warszawa.
• Buber M., (1964), Werke, t. 2: Schriften zur Bibel, Kösel–München–Heidelberg.
• Cassirer E., (1977), Esej o człowieku. Wstęp do filozofii kultury, „Czytelnik”, Warszawa.
• Dietrich M., (1963), „Maska und Koturn”, nr 4.
• Dyczek A., Liczbińska M., Piekarski M., Szyłłejko J., Garlińska-Zembrzuska H. (red.), (1969), Słownik terminologiczny sztuk pięknych, PWN, Warszawa.
• Estreicher K., (1988), Historia sztuki w zarysie, PWN, Warszawa.
• Gadacz T., (2009), Historia filozofii XX wieku, t. 2, Wydawnictwo Znak, Kraków.
• Golka M., (2007), Socjologia kultury, Wydawnictwo Naukowe „Scholar”, Warszawa.
• Golka M., (2008), Socjologia sztuki, Centrum Doradztwa i Informacji Difin, Warszawa.
• Gołaszewska M., (1977), Człowiek w zwierciadle sztuki. Studium z pogranicza estetyki i antropologii filozoficznej, PWN, Warszawa.
• Gopal Bajaj R., (2018), Orędzie na Międzynarodowy Dzień Teatru 2018 (Azja Pacyficzna), Polski Ośrodek ITI, Warszawa.
• Hausbrandt A., (1983), Teatr w społeczeństwie, WSiP, Warszawa.
• Herod P., (2012), Wychowanie muzyczne w edukacji szkolnej i wczesnoszkolnej jako wartość kultury wychowania i muzykoterapii – muzyka w procesie wychowania estetycznego i moralnego, [w:] Uniwersalne wartości kultury w edukacji i terapii, red. I. Nowakowska-Kempna, Wydawnictwo WAM, Kraków.
• Hohensee-Ciszewska H., (1982), Podstawy wiedzy o sztukach plastycznych, WSiP, Warszawa.
• Jaracz S., (1945), O styl teatru polskiego, „Nowa Epoka”, nr 6–7.
• Kaczmarek J., (1995), Joseph Beuys: od koncepcji artystycznej do teorii społecznej, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 1.
• Kaczyńska L., (1995), Edukacja teatralna w szkole średniej, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.
• Kamiński A., (1961), Wstęp, [w:] Pisma pedagogiczne, Radlińska H., t. 1: Pedagogika społeczna, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław–Warszawa–Kraków.
• Krajewski M., (1995), Sztuka jako praktyka społeczna. Miejsce instytucji świata artystycznego w społecznej rzeczywistości, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 1.
• Krzemińska M., (1987), Muzeum sztuki w kulturze polskiej, PWN, Warszawa.
• Kunicki-Goldfinger W.J.H., (1993), Znikąd donikąd, PIW, Warszawa.
• Mazepa-Domagała B., (2005), Z zagadnień recepcji sztuki przez dziecko. Próba określenia kompetencji odbiorcy wytworów sztuki i przyszłego ich twórcy, [w:] Wymiary ekspresji dziecięcej. Stymulacja – samorealizacja – wsparcie, red. K. Krasoń, B. Mazepa-Domagała, Centrum Ekspresji Dziecięcej, Katowice.
• McBurney S., (2018), Orędzie na Międzynarodowy Dzień Teatru 2018 (Europa), Polski Ośrodek ITI Warszawa.
• Mendel M., (red.), (2006), Pedagogika miejsca, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP we Wrocławiu, Wrocław.
• Zbib M., (2018), Orędzie na Międzynarodowy Dzień Teatru 2018 (Kraje arabskie), Polski Ośrodek ITI, Warszawa
• Znaniecki F., (1988), Wstęp do socjologii, PWN, Warszawa
• Mróz P., (1992), Filozofia sztuki (w ujęciu egzystencjalizmu), Wydawnictwo i Drukarnia „Secesja”, Kraków. Nowiński K. (red.), (1977), Muzea w procesie wychowania młodzieży, Ministerstwo Kultury i Sztuki, Warszawa.
• Pawłowski R., (2006), Dramaturgia niemoralnego niepokoju, [w:] Made in Poland, red. H. Sułek, Korporacja Ha! Art & Horyzont, Kraków.
• Radlińska H., (1935), Stosunek wychowawcy do środowiska społecznego. Szkice z pedagogiki społecznej, „Nasza Księgarnia”, Warszawa.
• Radlińska H., (1937), Współczesne formy pracy oświatowej, [w:] Encyklopedia wychowania, red. S. Łempicki, „Nasza Księgarnia”, Warszawa.
• Radlińska H., Gutry M., Grosglikowa B., (1932), Czytelnictwo dzieci i młodzieży, „Nasza Księgarnia”, Warszawa.
• Rodniański J., (1984), Człowiek i sztuka, Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa.
• Sajdak A., (2005), Kultura jako fundament wspólnoty edukacyjnej – wprowadzenie, [w:] Kultura jako fundament wspólnoty edukacyjnej, red. A. Sajdak, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Schneider A., (1961), „Theatre Arts”, nr 3. Stróżowski W., (2002), Wokół piękna. Szkice z estetyki, TAiWPN UNIVERSITAS, Kraków. Suchodolski B., (1947), Uspołecznienie kultury, Trzaska, Ebert, Michalski, Warszawa.
• Tatarkiewicz W., (2009), Historia estetyki, t. 2, PWN, Warszawa.
• Theiss W., (1997), Radlińska, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa.
• Theiss W., (2006), Góra kalwaria/Ger: pejzaż asocjacyjny (Studium pamięci kulturowej miejsca), [w:] Pedagogika miejsca, red. M. Mendel, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP we Wrocławiu, Wrocław.
• Tischner J., (1991), Zarys filozofii człowieka dla duszpasterzy i artystów, Wydawnictwo „Znak”, Kraków.
• Tischner J., (2006), Filozofia dramatu, Wydawnictwo „Znak”, Kraków.
• Torowska J., (2005), Rola edukacji na rzecz dziedzictwa światowego w tworzeniu edukacyjnej wspólnoty, [w:] Kultura jako fundament wspólnoty edukacyjnej, red. A. Sajdak, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Wilk T., (2010), Rewitalizacja społeczna poprzez współczesną sztukę teatralną w ocenie reprezentantów (twórców i odbiorców) sztuki dramatycznej Legnicy, Nowej Huty i Wałbrzycha, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
• Witkowski L., (2014), Niewidzialne środowisko. Pedagogika kompletna Heleny Radlińskiej jako krytyczna ekologia idei, umysłu i wychowania. O miejscu pedagogiki w przełomie dwoistości w humanistyce, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
• Włodarczyk E., (2004), Kultura, [w:] Encyklopedia Pedagogiczna XXI wieku, t. 2, red. T. Pilch, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa.
• Wojnar I., (1970), Estetyka i wychowanie, PWN, Warszawa.
• Wojnar I., (1984), Sztuka jako „podręcznik życia”, „Nasza Księgarnia”, Warszawa.
• Wojnar I., (1988), Edukacja teatralna i wychowanie przez sztukę w koncepcji kształcenia ogólnego, „Oświata i Wychowanie”, nr 40.

Identifiers

ISSN

1642-672X