Kat, sędzia i ofiara w „Spowiedzi” Calka Perechodnika

• Authors: Grzegorz Sierocki

Title variants

EN

Executioner, Judge and Victim in Calel Perechodnik’s “Spowiedź” (“Confession”)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

"Spowiedź" Calka Perechodnika należy umieścić wśród najważniejszych świadectw Holocaustu. Jest to dzieło unikatowe, ponieważ wyszło spod ręki człowieka, który współpracował z nazistowskim oprawcą. Mundur żydowskiego policjanta nie uchronił autora pamiętnika przed osobistą tragedią. Ostatecznie sam musiał odprowadzić własną córkę i żonę na pociąg śmierci zmierzający w kierunku Treblinki. Wydarzenie to wpłynęło na temat oraz formę spisywanej przez mężczyznę relacji. Perechodnik opisuje okupacyjną rzeczywistość z trzech różnych punktów widzenia: kata, sędziego oraz ofiary. Dwie pierwsze perspektywy mogą budzić wiele kontrowersji wśród szerszej publiczności, ponieważ "Spowiedź" jest nie tylko literackim rachunkiem sumienia, ale też wnikliwym aktem oskarżycielskim, w którym autor nie oszczędza rodzimej społeczności. Z tego względu łatwo zagubić postać Perechodnika jako ofiary Zagłady. Wnikliwa lektura "Spowiedzi" pozwala wytyczyć jeszcze jedną perspektywę odczytywania literackich świadectw Holocaustu. Rzuca nowe światło na działalność Żydów-kolaborantów. Niektórzy z nich do końca życia żałowali tego, że przyłączyli się do armii zbrodniarzy. Pamiętnik Perechodnika to swego rodzaju balans między obowiązkiem moralnym względem rodziny a powinnością wobec narodu ginącego w obozach. Jest to dylemat moralny ujawniający się w przekroju całej twórczości o Shoah.

EN

Calel Perechodnik’s "Spowiedź" ("Confession") should be placed among the most important evidence of the Holocaust. It is a unique work as it was produced by a man who collaborated with the Nazi oppressor. Jewish police uniform did not save the author of the memoirs from a personal tragedy. Finally, he himself had to lead his wife and daughter to the train of death heading for Treblinka, which greatly influenced on the subject and form of his account. Perechodnik describes the reality of occupation from three different points of view: an executioner, a judge, and a victim. The first two may arise controversies among wider public as "Confession" is not only a literary examination of conscience, but also a penetrating act of indictment in which the author does not spare his native society. For that reason it is easy to lose the figure of Perechodnik as a victim of Shoah. A careful reading of "Confession" offers one more perspective of understanding the literary evidence of the Holocaust since it sheds a new light on the activities of Jews-collaborators. Some of them till the end of their lives regretted that they joined the army of oppressors. Perechodnik’s "Confession" is a certain balance between moral duty towards family and nation dying in concentration camps. It is a moral dilemma running through the entire creativity about the Shoah.

Keywords

EN

Calel Perechodnik; Calek Perechodnik; Perechodnik's "Spowiedź" ("Confession")

• Publisher: Instytut Badań Literackich PAN
• Journal: Pamiętnik Literacki
• Year: 2015
• Volume: 106
• Issue: 3
• Pages: 63-71

Dates

published

2015-09-30

Contributors

author

Grzegorz Sierocki

• Akademia Pomorska, Słupsk

Identifiers

ISSN

0031-0514