Formy adresatywne jako środek jawnej i ukrytej deprecjacji kobiet polityków w polskim dyskursie polityczno-medialnym

• Authors: Monika Kostro , Krystyna Wróblewska-Pawlak

Title variants

EN

Forms of address as a means of overt and covert depreciation of female politicians in political discourse in the Polish media

DE

Anredeformen als Mittel offener und verborgener Geringschätzung von Politikerinnen im polnischen politisch-medialen Diskurs

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Interakcje między politykami odbywające się za pośrednictwem mediów przybierają najczęściej charakter polemiczny, służąc zdyskredytowaniu politycznego przeciwnika w oczach odbiorców. Bezpośredni atak werbalny, zwłaszcza wobec polityka kobiety, może jednak niekorzystnie wpłynąć także na publiczny wizerunek nadawcy. Dlatego też politycy mężczyźni starają się stosować wobec swoich oponentek mniej wyraziste środki deprecjacji, do których należą m.in. formy adresatywne (FA). Artykuł pokazuje, w jaki sposób dobór tych form służy jawnej lub ukrytej, pod pozorami grzeczności, stygmatyzacji kobiecej tożsamości politycznych przeciwniczek. Perswazyjnemu użyciu FA sprzyja przy tym coraz większa elastyczność polskiego systemu adresatywnego, która jest odzwierciedleniem takich zjawisk zachodzących w dyskursie publicznym, jak ekspansja potoczności oraz uproszczenie etykiety językowej.

EN

Interactions between politicians in the media frequently take on a polemical character, working to discredit an opponent in the eyes of the audience. Yet a verbal assault, especially if launched at a female politician, can negatively affect the public image of the sender. Therefore, male politicians tend to resort to less overt means of depreciating their female opponents, such as forms of address (FA). This article sets out to show how the choice of particular terms of address, disguised as courtesy forms, results in overt or covert stigmatization of female political opponents. The persuasive use of FA is facilitated by the malleability of the Polish system of forms of address – a system that reflects broader changes in the public discourse, such as the extensive use of colloquialisms and loosening of the language etiquette.

DE

Interaktionen zwischen Politikern erfolgen mittels der Medien und nehmen häufig den Charakter der Polemik an, die dazu dient, den Gegner in den Augen der Zuschauer/Hörer zu diskreditieren. Der unmittelbare verbale Angriff, vor allem gegenüber einer Politikerin, kann jedoch auch das öffentliche Image des Senders ungünstig beeinflussen. Daher auch versuchen männliche Politiker gegenüber ihren Opponentinnen weniger deutliche Mittel zu deren Geringschätzung anzuwenden, zu denen u. a. Anredeformen (AF) gehören. Der Artikel zeigt, wie die Wahl dieser Formen der offenen oder der unter dem Deckmantel der Höflichkeit verborgenen Stigmatisierung der weiblichen Identität politischer Gegnerinnen dient. Die persuasive Anwendung der AF ist durch die wachsende Flexibilität des polnischen Anredesystems begünstigt, die die Widerspiegelung solcher im öffentlichen Diskurs vorkommenden Erscheinungen ist, wie die Expansion der Umgangssprache sowie die Vereinfachung der Sprachetikette.

Keywords

PL

formy adresatywne; środek deprecjacji; dyskurs medialny; dyskurs polityczny

EN

forms of address; means of depreciation; media discourse

• Publisher: Instytut Germanistyki Uniwersytetu Warszawskiego oraz Instytut Filologii Germańskiej Uniwersytetu Rzeszowskiego
• Journal: tekst i dyskurs - text und diskurs
• Year: 2013
• Issue: 6
• Pages: 153-168

Dates

published

2013

Contributors

author

Monika Kostro

• Uniwersytet Warszawski

author

Krystyna Wróblewska-Pawlak

• Uniwersytet Warszawski

References

• Bourdieu, Pierre (2002) : La domination masculine. Paris.
• Bralczyk, Jerzy (2003): O języku polskiej polityki lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych. Warszawa.
• Brown, Penelope/ Levinson, Stephen (1987): Politeness. Some universals in language usage. Cambridge.
• Brown, Roger/ Gilman, Albert (1960): The Pronouns of Power and Solidarity. W: Sebeok, Thomas Albert (ed.): Style in Language. Cambridge, s. 253-276.
• Burger, Marcel/ Jacquin, Jérôme/ Micheli, Raphaël (2011): L’analyse de la confrontation dans les discours politico-médiatiques contemporains. W: Burger, Marcel/ Jacquin, Jérôme/ Micheli, Raphaël (eds.): La parole politique en confrontation. Bruxelles, s. 7-24.
• Cichosz, Marzena (2007): (Auto)kreacja wizerunku polityka na przykładzie wyborów prezydenckich w III RP. Toruń.
• Coulomb-Gully, Marlène/ Rennes, Juliette (2010): Genre, politique et analyse du discours. Une tradition épistémologique française gender blind. W: Mots. Les langages du politique 94, s. 175-182.
• Derville Grégory/ Pionchon Sylvie (2005): La femme invisible. Sur l’imaginaire du pouvoir politique. W: Mots. Les langages du politique 78, s. 53- 64.
• Dijk, Teun A. van (2003): Dyskurs polityczny i ideologia. W: Etnolingwistyka 15, s. 6-28.
• Handke, Kwiryna (2008): Socjologia języka. Warszawa.
• Jadacka, Hanna (2007): Kultura języka polskiego. Fleksja, słowotwórstwo, składnia. Warszawa.
• Kampka, Agnieszka (2009): Perswazja w języku polityki. Warszawa.
• Kerbrat-Orecchioni, Catherine (1990): Les interactions verbales. Paris. t. 1.
• Kerbrat-Orecchioni, Catherine (2002): Termes d’adresse. W: Charaudeau Patrick/ Maingueneau, Dominique (eds.): Dictionnaire d’analyse du discours. Paris, s. 30-32.
• Łaziński, Marek (2006): O panach i paniach. Polskie rzeczowniki tytularne i ich asymetria rodzajowo-płciowa. Warszawa.
• Majewska, Małgorzata (2005): Akty deprecjonujące siebie i innych: studium pragmalingwistyczne. Kraków.
• Marcjanik, Małgorzata (2009): Mówimy uprzejmie. Poradnik językowego savoir-vivre’u. Warszawa.
• Oger, Claire (2006): Dialectique de la parole et du silence. Émergence et fonction de l’injure sexiste en politique. W: Communication [En ligne]. Vol. 25/1: http://communication.revues.org/index1360.html (11.02.2013).
• Ożóg, Kazimierz (2006): Pauperyzacja języka współczesnej polityki. W: LingVaria 1, s. 81-90.
• Pavlič, Breda (ed.) (1999): Pour l’égalité des sexes dans le langage. UNESCO: http://unesdoc.unesco.org/images/0011/001149/114950mo.pdf (20.02.2013).
• Singly (de), François (2007): Nicolas et Royal ou la domination masculine. W: Le Monde. 16 février.
• Tannen, Deborah (2002): Mówię to, bo cię kocham. Poznań.
• Traverso, Véronique (2005): L’analyse des conversations. Paris.
• Wolton, Dominique (2008): La communication politique : construction d’un modèle. W: Mercier, Arnaud (ed.): La communication politique. Paris, s. 29-52 (Reprise du n° 4 de la revue Hermès. Le Nouvel espace public, 1989).
• Wróblewska-Pawlak, Krystyna/ Kostro, Monika (2012): Using forms of address as a rhetorical means of constructing the ethos of the politician in the Polish political media discourse. W: Załęska, Maria (ed.): Rhetoric and Politics: Central/Eastern European Perspectives. Cambridge, s. 51-65.

Identifiers

ISSN

1899-0983