Działalność dobroczynna ziemian na przykładzie Towarzystwa Św.Wincentego a Paulo na terenie Wielkopolski w drugiej połowie XIX wieku

• Authors: Umiński CM Wacław

Title variants

EN

The charitable activity of landowners of the example of the Society of St. Vincent a Paul in Greater Poland in the 19 th century

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

: Ziemianie w XIX wieku podejmowali działalność charytatywną zarówno poprzez organizacje jak i świadczenia indywidualne. Wśród organizacji, których byli członkami można wymieć m.in. Arcybractwa Miłosierdzia, Towarzystwa Dobroczynności, Stowarzyszenie Pań Miłosierdzia czy Towarzystwo św. Wincentego a Paulo. Ostatnie z nich na teren Wielkopolski zostało sprowadzone do Wielkopolski już w roku 1850. Rok później powstały na terenie Poznania dwie następne konferencje. Po roku 1855 na terenie Wielkopolski zawiązało się wiele kolejnych konferencji, co przyczyniło się do utworzenia Rady Wyższej, która koordynowała ich działanie. Zadaniem członków Towarzystwa św. Wincentego a Paulo było cotygodniowe odwiedzanie ubogich w ich domach. Mieli oni wspierać ich zarówno materialnie jak i duchowo. Najlepszym źródłem informacji o działalności konferencji św. Wincentego a Paulo są różnego rodzaju sprawozdania. To z nich możemy dowiedzieć się ile rodzin znajdowało się w bieżącym roku pod ich stałą opieką, ile przekazano porcji żywności jak również jaką odzież przekazano potrzebującym. Działalność dobroczynna ziemian jak dotychczas nie została zbyt dokładnie przeanalizowana warto więc podejmować badania w tym kierunku.

EN

In the 19th century landowners undertook charitable activity both through organisa-tions and individual work. Among organisations in which they participated were Arch-Brotherhoods of Mercy, Societies of Charity, the Company Of Sisters of Charity or the Society of St. Vincent de Paul. The latter was brought to the Greater Poland in 1850. A year later two other conferences were established in Poznan. After 1855 in Greater Poland many other conferences were established, which led to the establish-ment of the Higher Council meant to coordinate their activity. The duty of the members of the Society of St. Vincent de Paul was to visit the sick at their homes every week. They were supposed to support them financially and spiritually. The best source of information about the activity of the conference of St. Vincent de Paul are various reports. It is from the reports that we may learn how many families remained in the Society’s care each year, how much food and what kind of clothes were distributed. As the charitable activity of the landowners has not been thoroughly analysed so far, the research in this direction is worth undertaking.

Keywords

PL

dobroczynność; działalność charytatywna; ziemianie; Arcybractwo Miłosierdzia; Towarzystwo Dobroczynności; Stowarzyszenie Pań Miłosierdzia; Towarzystwo św. Wincentego a Paulo; konferencja św. Wincentego a Paulo; Wielkopolska

EN

charity; work of charity; landed proprietress; Archconfraternity of Charity; Companionschip of Charitable; Association Ladys of Charity; St Vincent a Paulo Companionship; St Vincent a Paulo's Conference; Great Poland

• Publisher: Instytut Wydawniczy Księży Misjonarzy
• Journal: Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce
• Year: 2016
• Volume: 125
• Pages: 201-218

Contributors

author

Umiński CM Wacław

References

• Źródła archiwalne
• Archiwum Archidiecezjalne w Poznaniu
• Sygn. OA V 431, Ordynariat Arcybiskupi w Poznaniu. Akta Praesidii tyczące się Towarzystwa S. Wincentego (1850-1864).
• Sygn. OA VI 62, Ordynariat biskupi w Poznaniu. Akta prezydialne tyczące się czytelni parafialnych zakładanych przez Komissyą Towarzystwa Ś. Wincentego a Paulo (1862-1867).
• Sygn. KA 9028 Akta Konsystorza Generalnego Arcybiskupstwa Poznańskie-go tyczące się zaprowadzenia Towarzystwa S. Wincentego (1850-1887).
• Opracowania
• Aktywność ziemian na polu polityki, kultury, edukacji. Sprawy społeczne, [w:] P. Łoś, Szkice do portretu ziemian polskich XX wieku, Warszawa 2005, s. 221-264.
• [Bartynowski M.], Towarzystwo św. Wincentego a Paulo, [w:] Księga Pa-miątkowa Trzechsetlecia Zgromadzenia Księży Misjonarzy, Kraków 1925, s. 277-296.
• Bojanowski E., Dziennik, t. III 1861-1866, Wydanie kompletne rękopisu i luźnych kartek Dziennika wraz zapiskami dziennymi, Objaśnił, skomen-tował i wstępem poprzedził L. Smołka, Wrocław 2009.
• Dziedzictwo. Ziemianie polscy i udział ich w życiu narodu, Kraków 1995.
• Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy, 1564-1995, red. Ludwik Grzebień i inni, Kraków 1996.
• Gaworzewski J., Pierwsza Konferencja. Początki Męskiego Towarzystwa św. Wincentego a Paulo, Poznań 1933.
• Gigilewicz E., Łubieński Edward, EK t. 11, k. 573-574.
• Grot Z., Bukowiecka Waleria, PSB t. 22, s. 156.
• Grot Z., Mielżyński Maciej, PSB t. 20, s. 788-789.
• Kępski Cz., Towarzystwa dobroczynności w Królestwie Polskim (1815-1914), Lublin 1993, s. 63-65.
• Kieniewicz S., Popiel Paweł, PSB t. 27, s. 568-572.
• Kieniewicz S., Sapieżyna z Zamoyskich Jadwiga, PSB t. 35, s. 167-168.
• Kieniewicz S, Stanisław Koźmian, PSB t. 15, s. 59-61
• Knapowska W., Gryzelda Celestyna z Zamoyskich Działyńska, PSB t. 6, s. 75.
• Korespondencja Edmunda Bojanowskiego z lat 1829-1871, t. 2. Listy do Edmunda Bojanowskiego z lat 1829-1868, Objaśnił, skomentował i zary-sem monograficznym poprzedził L. Smółka, Wrocław 2001, s. 176.
• Kwilecki A., Ziemiaństwo wielkopolskie, Warszawa 1998.
• Łubieński E., PSB t. 18, s. 477-478.
• Micewski B., Miłkowski Ludwik, [w:] Słownik Biograficzny Katolicyzmu Społecznego w Polsce, t. 2 K – P, Lublin 1994, s. 138-139.
• Natoński B., Mycielski Michał, PSB t. 22, s. 343-345.
• Pachucki J., Bojanowski Edmund Wojciech, PSB t. 2, s. 236.
• Perkowska U., Russanowska Pelagia, PSB t. 33, s. 145-146.
• Rudnicki S., Ziemiaństwo polskie w XX wieku, Warszawa 1996.
• Siostra Rozalia Rendu. Siostra Miłosierdzia w sercu ognia, red. Elisabeth Charpy, Marie-Genevieve Roux, Claude Dinnat, Strasbourg 2001.
• Skałkowski A., Chłapowski Dezydery Adam, PSB t. 3, s. 299-302.
• Sprawozdanie Towarzystwa Ś. Wincentego a Paulo w W. Ks. Poznańskim z czyn-ności jego Rady Wyższej i Miejscowej oraz Konferencyi Poznańskich na czas od 8. Grudnia 1855 do tegoż święta 1856, czyli na rok 1856, Poznań 1857.
• Sprawozdanie Towarzystwa Ś. Wincentego a Paulo w W. Ks. Poznańskim z czynności jego na czas od 1go Stycznia 1857 do 31go Grudnia tegoż ro-ku, Poznań 1858.
• Sprawozdanie z czynności Towarzystwa Ś. Wincentego a Paulo w Poznaniu za czas od Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny roku 1854 aż do tegoż święta roku 1855, czyli na rok 1855, Grodzisk 1856.
• Stocki E., Mizerski Anastazy, PSB t. 21, s. 394.
• Towarzystwo św. Wincentego a Paulo, jego założenie, rozwój, ustrój i dzieło, Odbitka „Kroniki diecezjalnej”, Przemyśl 1906.
• Towarzystwo św. Wincentego a Paulo. Jego założenie, rozwój i działalność, Kraków 1933, s. 5-8.
• Wysocka B., Koźmian Jan, PSB t. 15, s. s. 53-55.
• Ziemiaństwo wielkopolskie. W kręgu arystokracji. Red. Naukowy A. Kwilec-ki, Poznań 2004.