Gramatyka jako metafora w abstrakcyjnych domenach dyskursu

• Authors: Andrzej Kominek

Title variants

EN

Grammar as metaphor in abstract discourse domains

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

In the present paper, I distinguish after O. Jäkel five types of metaphorical transfer: 1) concrete → abstract, 2) abstract → abstract, 3) abstract → concrete, 4) abstract/concrete → concrete, and 5) concrete/ abstract → abstract. The focus is on the second kind, abstract → abstract. For illustration, I chose the abstract source domain of grammar. I present the functioning of this metaphor and introduce the target domain of ethics (morality) as the explanandum, together with other domains related to cognitive activity such as art, language, dance, emotions etc. An analysis of these metaphors reveals that the domain of grammar is simpler than other abstract domains, and a perfect ground to blend the cognitive and ornamental skills employed in various types of discourse.

• Publisher: Księgarnia Akademicka
• Journal: LingVaria : Półrocznik Wydziału Polonistyki UJ poświęcony zagadnieniom języka i językoznawstwa
• Year: 2012
• Issue: 1(13)
• Pages: 59-69

Contributors

author

Andrzej Kominek

• Uniwersytet Jana Kochanowskiego, Kielce

References

• Bobrowski I., 1989, Gra w gramatykę, czyli klocki do nauki angielskiego, „Przekrój” nr 2294, 28 v 1989.
• Bobrowski I., 1993, Językoznawstwo racjonalne. Z zagadnień teorii językoznawczej i metodologii opisów gramatycznych, Kraków.
• Bobrowski I., 1998, Zaproszenie do językoznawstwa, Kraków.
• Hauser M.D., 2007, Moral Minds: How Nature Designed Our Universal Sense of Right and Wrong, New York.
• Jäkel O., 2003, Metafory w abstrakcyjnych domenach dyskursu. Kognitywno-lingwistyczna analiza metaforycznych modeli aktywności umysłowej, gospodarki i nauki, Kraków.
• Kominek A., 2010, Co język i gramatyka mają wspólnego z etyką i moralnością? Refleksje na kanwie wybranych wypowiedzi Jana Pawła II, [w:] Z. Trzaskowski, J. Wolski (red.), Od spotkania do dialogu. W kręgu antropologii literatury, Biblioteka „Frazy”, Rzeszów, s. 107–122.
• Lakoff G., Johnson M., 1988, Metafory w naszym życiu, Warszawa.
• Langacker R., 1995, Wykłady z gramatyki kognitywnej. Kazimierz nad Wisłą, grudzień 1993, pod red. H. Kardeli, Lublin.
• Maćkiewicz J., 1999, Słowo o słowie. Potoczna wiedza o języku, Gdańsk.
• Przybylska R., 2002, Polisemia przyimków polskich w świetle semantyki kognitywnej, Kraków.
• Reddy M.J., 1979, The Conduit Metaphor: A Case of Frame Conflict in Our Language, [w:] A. Ortony (red.), Metaphor and Thought, Cambridge, s. 284–324.
• Rudzka-Ostyn B., 2000, Z rozważań nad kategorią przypadka, Kraków.
• Saussure F. de, 1961, Kurs językoznawstwa ogólnego, Warszawa.
• Stanulewicz D., 2001, Retoryka artykułów prasowych traktujących o języku, [w:] W. Kubiński, D. Stanulewicz (red.), Językoznawstwo kognitywne II: Zjawiska pragmatyczne, Gdańsk, s. 348–373.
• Stanulewicz D., 2002, Tytuły artykułów prasowych traktujących o języku, [w:] J. Miodek, M. Zaśko-Zielińska (red.), O trudnym łatwo. Materiały sesji poświęconej popularyzacji nauki, Wrocław, s. 77–86.
• Urban K., 2005, Metaforyka witalistyczna, medyczna i fizjologiczna jako środek wartościowania zjawisk językowych, „Socjolingwistyka” 19, s. 147–204.
• Wróbel H., 2001, Gramatyka języka polskiego, Kraków.
• M. Pisarski, Gramatyka abstrakcji: konstruktywizm a nowe media, www.ha.art.pl, 4 iv 2011.
• B. Dziobkowski, Gramatyka debaty publicznej, www.rp.pl, 14 iv 2011.
• madel.salon24.pl, 4 iv 2011.
• Jan Paweł II, Nie daj się zwyciężać złu, ale zło dobrem zwyciężaj. Orędzie na XXXVIII Światowy Dzień Pokoju 1 stycznia 2005 roku.
• Jan Paweł II, Nagląca potrzeba refleksji nad ekonomią. Orędzie papieża Jana Pawła II na dzień 1 stycznia 2000 roku.
• Benedykt XVI, Orędzie na Światowy Dzień Pokoju 1 stycznia 2006 roku.
• B. Sikorska, Gramatyka miłości, www.tekstowo.pl, 14 iv 2011.
• Jan Paweł II, Przemówienie na forum Zgromadzenia Ogólnego ONZ 5 x 1995.
• kosciol.wiara.pl, 7 iv 2011.