Mesjanizm w filozofii Augusta Cieszkowskiego

• Authors: Sajdek Wiesława

Title variants

EN

Messianism In The Philosophy Of August Cieszkowski

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł omawia w szkicowym skrócie charakterystyczne cechy mesjanizmu, obecnego w filozofii Augusta Cieszkowskiego (1814–1894). Najpierw została przyjęta adekwatna definicja tego zjawiska, jakim był mesjanizm, który rozumiany bywał na różne – nawet przeciwstawne – sposoby, np. przez J.M.Hoene-Wrońskiego i Adama Mickiewicza. Następnie przedstawiona została koncepcja Cieszkowskiego, jako rodzaj „mesjanizmu społecznego”, obejmującego ostatecznie społeczność całego świata. W końcu tenże „mesjanizm społeczny” został porównany z „mesjanizmem narodowym” wedle jego rozumienia potocznego, a także tego, które mu nadał sam Cieszkowski.

EN

The article discusses succinctly the main characteristics of messianism in the philosophy of August Cieszkowski (1814–1894). At first, an adequate definition of the phenomenon called ‘messianism’ is accepted, since the term is understood in different, sometimes contradictory ways, e.g. by J.M. Hoene-Wroński and by A. Mickiewicz. Next Cieszkowski’s conception of ‘social messianism’, ultimately pertaining to the whole world community, is presented. Finally, the ‘social messianism’ is compared to the ‘national messianism’, according to the colloquial understanding of the term, as well as it was understood by Cieszkowski himself.

Keywords

PL

mesjanizm; naród; społeczność światowa; misja Polski

EN

messianism; nation; world community; mission of Poland

• Publisher: Wyższa Szkoła Ekonomiczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej
• Journal: Polonia Journal
• Year: 2018
• Issue: 8
• Pages: 187-204

Contributors

author

Sajdek Wiesława

• Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie

References

• Cieszkowski A., Ojcze nasz, t. I–III, Poznań 1922–1923.
• Bartula Piotr, Chrześcijański liberalizm Augusta Cieszkowskiego, Filozofia a religia w dziejach filozofii polskie. Inspiracje – krytyka, red. S. Janeczek, A. Starościc, Wydawnictwo KUL, Lublin 2014, s. 177–190.
• Bocheński A., Dzieje głupoty w Polsce, „Czytelnik”, Warszawa 1988, s. 20.
• Breczko Jacek, „Przypływy i odpływy katolicyzmu Miłosza (wymiar osobisty)”, Idea i światopogląd. Z badań nad historią filozofii polskiej i jej okolicami, red. T. Herbich, W. Rymkiewicz, A. Wawrzynowicz; tom dedykowany Profesorowi Stanisławowi Pierogowi, Fundacja Augusta hr. Cieszkowskiego, Warszawa 2018, s. 337–350.
• Dziedzic Anna, Herbich Tomasz, Pieróg Stanisław, Ziemski Piotr (red.), Romantyzmy polskie, Fundacja Historii Filozofii Polskiej, Warszawa 2016.
• Jaroszyński Piotr, [hasło] „Mesjanizm”, [w:] Powszechna Encyklopedia Filozofii, t. VII, Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, Lublin 2003, 76–79.
• Jaroszyński Piotr, [hasło] „Mickiewicz Adam Bernard”, [w:] Powszechna Encyklopedia Filozofii, t. VII, Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, Lublin 2003, s. 165–172.
• Jelonek Tomasz, Mesjanizm, „Petrus”, Kraków 2009.
• Pieróg Stanisław, [hasło] Mesjanizm, [w:] J. Bachórz, A. Kowalczykowa (red.), Słownik literatury polskiej XIX wieku, Wrocław 1991, s. 536–540.
• Walicki Andrzej, Filozofia a mesjanizm: studia z dziejów filozofii i myśli społeczno-religijnej romantyzmu polskiego, PIW Warszawa 1970.
• Wiśniewska-Rutkowska Lucyna, Mesjanizm Jerzego Brauna. Myślenie w perspektywie Józefa Marii Hoene-Wrońskiego, Wydawnictwo Akademii Świętokrzyskiej, Kielce 2004.
• Wiśniewska-Rutkowska Lucyna, „Dwa mesjanizmy: Józef Maria Hoene-Wroński i August Cieszkowski”, [w:] W. Sajdek (red.), August Cieszkowski (1814–1894) – filozof wielu języków, Częstochowa 2017, s. 37–48.
• Wojtyła Karol, „List do Mieczysława Kotlarczyka” (z podtytułem: „Do brata Mieczysława w Greckim Teatrum”). Spór o mesjanizm. Rozwój idei; seria: „Klasycy polskiej nowoczesności”, wybrał, opracował i wstępem opatrzył A. Wawrzynowicz, Fundacja Augusta hrabiego Cieszkowskiego, Warszawa 2015, s. 489–490.
• Ziółkowski Zbigniew, [hasło] Hoene-Wroński Józef Maria, [w:] Powszechna Encyklopedia Filozofii, t. IV, Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, Lublin 2003, s. 529–533.