Zubowice, pow. zamojski, stan. 1 – brązowa situla z grobu kultury przeworskiej świadectwem kontaktów wzdłuż tzw. „szlaku bastarneńskiego”?

• Authors: Bochnak Tomasz , Opielowska-Nowak Zuzanna

Title variants

EN

Zubowice, Zamość district, site 1 – a bronze situla from the grave of the Przeworsk culture as evidence of contacts along the so-called “Bastarnae route”

• Languages of publication: PL EN DE

Abstracts

EN

In the spring of 1975, a bronze vessel covered with a clay bowl, an example of Przeworsk culture crematory burial, was found north of the town of Zubowice. The burial also contained fragments of a K-type fibula (according to J. Kostrzewski’s classification), three rivets resembling those of shield umbo, the shaft of the pole spear, and possibly the spearhead, which is missing. Bronze situla from Zubowice belongs to a group of hybrids combining the traditions of La Tène and Roman cultures. Such hybrids probably originated in the newly established Roman provinces. However, it cannot be ruled out that some of them were imitations made outside the Roman territories. It is possible that the Zubowice situla authenticates the influx of bronze vessels from the Romanised Celtic environment through the areas occupied by the Poieneşti-Lucăşeuca culture, associated with the ancient people of Bastarnae.

Keywords

EN

Bastarnae; Roman province import; Early Pre-Roman period; situla; Zubowice

• Publisher: Muzeum Okręgowe w Rzeszowie; Instytut Archeologii Uniwersytetu Rzeszowskiego; Fundacja Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego
• Journal: Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego
• Year: 2017
• Volume: 38
• Pages: 155-184

Contributors

author

Bochnak Tomasz

• Instytut Archeologii UR, ul. Moniuszki 10, 35-015 Rzeszów

author

Opielowska-Nowak Zuzanna

References

• Appian z Aleksandrii, Wojny w Ilirii, [w:] Historia rzymska, t. I, przełożył, opracował i wstępem opatrzył Ludwik Piotrowicz, Wrocław–Warszawa 2004 (Arcydzieła Kultury Antycznej).
• Appian z Aleksandrii, Wojny z Mitrydatesem, [w:] Historia rzymska, t. I, przełożył, opracował i wstępem opatrzył Ludwik Piotrowicz, Wrocław–Warszawa 2004 (Arcydzieła Kultury Antycznej).
• Marek Junnianus Justynus, Zarys dziejów powszechnych starożytności na podstawie Pompejusza Trogusa [Z dodaniem Prolo-gów], przełożył, wstępem i komentarzem opatrzył Ignacy Lewandowski, Warszawa 1988.
• M. Iuniani Iustini Epitoma historiarum Philippicarum Pompei Trogi; accedunt Prologi in Pompeium Trogum, edidit Otto Seel, Stutgardiae 1972 (Bibliotheca Scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana).
• Plutarch, Moralia, De fortuna Romanorum, 324c Plutarch’s Moralia, in fifteen volumes, IV, 263d-w351b with an english translation by Frank Cole Babbitt, Trinity College, Hartfod, Connecticut, Cambridge – London 1962.
• Babeş M. 1993 Die Poieneşti-Lukaševka-Kultur. Ein Beitrag zur Kulturgeschichte im Raum östlich der Karpaten in den letzten Jahrhunderten vor Christi Geburt, Bonn.
• Balke B. 1999 Unikatowa bransoleta znad Mogielanki, [w:] Andrzejowski J. (red.), Comhlan. Studia z archeologii okresu przedrzymskiego i rzymskiego w Europie Środkowej dedykowane Teresie Dąbrowskiej w 65. rocznicę urodzin. Warszawa, s. 66–79.
• Bârcă V. 2006 Istorie şi civilizaţie. Sarmaţii în spaţiul est-carpatic (sec. I A. Chr. – începutul sec. II P. Chr.) = History and civilisation. The Sarmatians in the East Carpathians Region (1st century BC – beginning of the 2nd century AD), Cluj-Napoca.
• Bârcă V. 2014 [recenzja] A.V. Simonenko, Rimskij import u sarmatov Severnogo Prichernomor’ya [RomanImport for the Sarmatians of North Pontic Region], St. Petersburg State University, Faculty of Philology ‒ Nestor-Historia, St. Petersburg, 2011, 271 p.,117 fig., „Dacia” NF t. 58, s. 349–358.
• Bârcă V., Cociş S. 2011 [recenzja] Aleksandr Simonenko, Ivan I. Marčenko, Natali’ja Ju. Limberis, Römische Importe in sarmatischen und maiotischen Gräbern zwischen Unterer Donau und Kuban, (Archäologie in Eurasien 25), Verlag Philipp von Zabern Mainz, 2008, 629 p., 57 fi g., 14 maps, 390 pl., ISBN 978-3-8053-3954-4. „Ephemeris Napocensis” 21, s. 171–205.
• Bârcă V., Symonenko O. 2009 Călăreţii stepelor. Sarmaţii în spaţiul nord-pontic / (Horsemen of the steppes. The Sarmatians in the North Pontic region), (= The Centre of Roman Military Studies 3), Cluj-Napoca.
• Bochnak T. 2014 Importy celtyckie w kulturze przeworskiej i oksywskiej na ziemiach polskich w młodszym okresie przedrzymskim. Zróżnicowanie – drogi napływu – kontekst kulturowy, Rzeszów.
• Bochnak T. 2017 Importowane militaria kultury lateńskiej z cmentarzyska w Legionowie CSP, [w:] Nowakowski W., Orliński W. (red.), Relacje kultury przeworskiej i lateńskiej na Mazowszu. Wnioski z badań cmentarzyska kultury przeworskiej w Legionowie CSP, Warszawa, s. 27–42.
• Bolla M., Boube C., Guillaumet J.-P. 1991 Les situles, [w:] Feugère M., Rolley C. (red.), La vaisselle tardo-républicaine en bronze, Actes de la table-ronde CNRS organisée à Lattes du 26 au 28 avril 1990 par l’UPR 290 (Lattes) et le GDR 125 (Dijon), Dijon, s. 7–21.
• Brizio E. 1899–1901 Il sepolcreto gallico di Montefortino presso Arcevia, „Monumenti Antichi dei Lincei”, t. 9, s. 617–792.
• Castoldi M. 1991 Simpula a due pezzi a manico orizzontale, [w:] Feugère M., Rolley C. (red.), La vaisselle tardo-républicaine en bronze, Actes de la table-ronde CNRS organisée à Lattes du 26 au 28 avril 1990 par l’UPR 290 (Lattes) et le GDR 125 (Dijon), Dijon, s. 63–72.
• Coarelli F. 1976 Un elmo con iscrizione latina arcaica dal Museo di Cremona, [w:] L’Italie préromaine et la Rome républicaine, Mélanges J. Heurgon, (= Collection de l’École française de Rome 27), Roma, s. 157–179.
• Czarnecka K. 1990 Struktura społeczna ludności kultury przeworskiej, Warszawa.
• Dąbrowska T. 1973 Cmentarzysko kultury przeworskiej w Karczewcu, pow. Węgrów, Materiały Starożytne i Wczesnośredniowieczne, t. 2, Warszawa, s. 383–531.
• Dąbrowska T. 1988 Wczesne fazy kultury przeworskiej. Chronologia-zasięg-powiązania, Warszawa.
• Dąbrowska T. 2004 Bransolety z młodszego okresu przedrzymskiego w kulturach przeworskiej i oksywskiej, [w:] Kokowski A. (red.), Europa Barbarica. Ćwierć wieku archeologii w Masłomęczu, (= Monumenta Studia Gothica, t. 4), Lublin, s. 79–90.
• Dedyulkin A.V. 2016 Šlemy attičeskogo tipa s kozyr’kom i votivnye klady III–I vv. do n.è., „Stratum plus”, t. 3/2016, (= Tretij do... poterânnoe stoletie), s. 163–196.
• Demetz S. 1999 Fibeln der Spätlatène- und frühen Kaiserzeit in den Alpenländern. (= Frühgeschichtliche und Provinzialrömische Archäologie 4), Rahden.
• Dergaciova L. 2010 Începturile circulaţiei monetare, [w:] Dergaciov V. (red.), Istoria Moldovei. Epoca preistoricăşi antică (pânăîn sec. V), Chişinău.
• Dizdar M. 2014 Mlađe željezno doba, [w:] Mihelić S. (red.), Trgovina i razmjena u prapovijesti, Zagreb, s. 63–70.
• Dizdar M., Potrebica H. 2014 Late La Tène warrior grave from Mali Bilač (Požega Valley, Croatia), [w:] Tecco Hvala S. (red.), Studia Praehistorica in Honorem Janez Dular, (= Opera Instituti Archaeologici Sloveniae, t. 30), s. 355–376.
• Drewko M. 1957 Sprawozdanie z badań przeprowadzonych w 1955 r. na wczesnośredniowiecznym cmentarzysku kurhanowym we wsi Lipsko, pow. zamojski, Sprawozdania Archeologiczne, t. 3, Kraków, s. 165–167.
• Eggers H.J. 1951 Der römische Import im freien Germanien. Atlas der Urgeschichte, Hamburg.
• Eremenko V.E. 1997 “Kel’tskaja vual’” i zarubineckaja kul’tura. Opyt rekonstrukcii etnopolitičeskih processov III–I vv. do n.e. v Central’noj i Vostočnoj Evrope, Sankt-Peterburg, 1997.
• Eremenko V.E., Ščukin M.B. 1992 Kimbry, tevtony, kel’toskify i nekotorye voprosy hronologii èpohi latena i rimskogo vremeni, Sankt-Peterburg.
• Eremenko V.E., Ščukin M.B. 1998 K voprosu o hronologii vostočnogo Latena i pozdnego predrimskogo vremeni, „Arheologičeskij sbornik gosudarstvennogo Èrmitaža”, t. 33, s. 61–81.
• Fedorov G.B. 1960 Naselenie Prutsko-Dnestrovskogo meždureč’ja v I tysjačeletii n.e., (= Materialy i issledovanija po archeologii SSSR, 89), Moskva, 1960.
• Feugère M. 2017 Situle à col cerclé, type Eggers 20–22 (Artefacts: SIT-3012) (http://artefacts.mom.fr/result.php?id=SIT-3012), dostęp 29.05.2017.
• Frey O.-H. 1986 Einige Überlegungen zu den Beziehungen zwischen Kelten und Germanen in der Spätlatènezeit, [w:] Gedenkschrift Gero von Merhart, (= Marburger Studien zur Vor- und Frühgeschichte, t. 7), Marburg, s. 45–79.
• Fouet G. 1958 Puits funéraires d’Aquitaine: Vieille-Toulouse, Montmaurin, «Gallia», t.16, s. 115–196.
• Gajewski L., Gurba J. 1981 Civilisation de Przeworsk dans la région de Lublin, Inventaria Archaeologica, Pologne, fasc. 45, Pl. 274.
• Garbacz K. 2009 Ergebnisse der Forschungen auf der großen Nekropole in Pikule, Gemeinde Janów Lubelski –Beitrag zu den Studien über die jüngere vorrömische Eisenzeit in Polen, Sprawozdania Archeologiczne, t. 61, s. 297–379.
• García-Mauriño Múzquiz J. 1993 Los cascos de tipo Montefortino en la Peninsula Iberica, «Complutum», t. 4, s. 95–146.
• Glebov V.P. 2016 O variantah obrâda zahoroneniâ «ritual’nyh kladov» II–I vv. do n.e., „Stratum plus”, t. 3/2016, (= Tretij do... poterânnoe stoletie), s. 145–161.
• Głosik J. 1964 Ozdoba z brązu z miejscowości Strzyżów, pow. Hrubieszów, Wiadomości Archeologiczne, t. 30, Warszawa, s. 500.
• Grygiel M. 2013 The Jastorf Culture on the Polish Lowland, [w:] Woźniak Z. et al., The Jastorf Culture in Poland, BAR International Series 2579, Oxford, s. 23–46.
• Gurba J. ,Gajewski L., Hoczyk-Siwkowa S., Kutyłowscy I. i A. 1976 Badania Zakładu Archeologii UMCS i Archeologicznego Ośrodka Badawczo-Konserwatorskiego w Lublinie w roku 1975, „Rocznik Lubelski”, t. 19, Lublin, s. 195–202.
• Hoffiller V. 1908 Antike Bronzegefäße aus Sissek, „Jahreshefte des Österreichischen Archäologischen Institutes in Wien”, t. 11, Beiblatt, s. 117–134.
• Informator Archeologiczny 2012 2012 Informator Archeologiczny za rok 2000, Warszawa.
• Jacobi G. 1974 Werkzeug und Gerät aus dem Oppidum von Manching, (= Ausgrabungen in Manching, t. 5), Wiesbaden.
• Joulin L. 1912 Les sépultures des âges protohistoriques dans le sud-ouest de la France, „Revue Archéologique”, t. 19, s. 1–59.
• Kappel I. 1969 Die Grafittonkeramik von Manching, (= Die Ausgrabungen in Manching 2), Wiesbaden.
• Karwowski M. 2007 Hic Celticorum finis – osadnictwo celtyckie na pograniczu Polski i Ukrainy/Hic Celticorum finis – die keltische Besiedlung im polnisch-ukrainischen Grenzgebiet, [w:] Dębiec M., Wołoszyn M. (red.), U źródeł Europy środkowo-wschodniej: pogranicze polsko-ukraińskie w perspektywie badań archeologicznych / Frühzeit Ostmitteleuropas: Das polnisch-ukrainische Grenzgebiet aus archäologischer Perspektive, Rzeszów, s. 127–141.
• Kazakevich G. 2012 Celtic Military Equipment from the Territory of Ukraine: Towards a New Warrior Identity in the Pre-Roman Eastern Europe, [w:] Fomin M., Blažek V., Stalmaszczyk P. (eds.), Transforming Traditions: Studies in Archaeology, Comparative Linguistic and Narrative, (= Studia Celto-Slavica, t. 6), Łódź, s. 177–212.
• Kokowski A. 1991 Lubelszczyzna w młodszym okresie przedrzymskim i w okresie rzymskim, Lublin.
• Kokowski A. 1999 „Prowincja” kultury przeworskiej w młodszym okresie przedrzymskim nad dolnym Wieprzem, [w:] Andrzejowski J. (red.), COMHLAN. Studia z archeologii okresu przedrzymskiego i rzymskiego w Europie Środkowej dedykowane Teresie Dąbrowskiej w 65. Rocznicę urodzin, Warszawa, s. 203–216.
• Kokowski A. 2000 50 lat pracy naukowej Profesora dra hab. Jerzego Wielowiejskiego, Archeologia Polski Środkowowschodniej, t. 5, Lublin, s. 305–307.
• Kokowski A. 2003 Die Przeworsk-Kultur ein Völkerband zwischen 200 vor Chr. und 375 nach Chr., [w:] Kokowski A., Leiber Ch. (Bearb.), Die Vandalen. Die Könige – Die Eliten – Die Krieger – Die Handwerker, Holzminden, s. 77–183.
• Kokowski A. 2004 Kultura przeworska – zarys dziejów, [w:] Andrzejowski J., Kokowski A., Leiber Ch. (red.), Wandalowie. Strażnicy bursztynowego szlaku, Lublin–Warszawa, s. 25–85.
• Kokowski A. 2005a Kotlina Sandomierska w młodszym okresie przedrzymskim i w okresie rzymskim. Wprowadzenie do dyskusji nad stanem i perspektywami badań, [w:] Kuraś M. (red.), Archeologia Kotliny Sandomierskiej, Stalowa Wola, s. 423–433.
• Kokowski A. 2005b Starożytna Polska. Od trzeciego stulecia przed Chrystusem do schyłku starożytności, Warszawa.
• Kokowski A. 2006 Tetradrachma Filipa II Macedońskiego, [w:] Kokowski A. (red.), Archeologia na drodze – drogi archeologii. Katalog wystawy. Szósta wystawa Instytutu Archeologii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Lublin, s. 31–32.
• Kokowski A. 2009 Kontinuität und Diskontinuität der Besiedlung in der jüngeren vorrömischen Eisenzeit und in der römischen Kaiserzeit am Beispiel des Hrubieszów-Beckens’, „Přehled výskumů”, t. 50, s. 181–212.
• Kokowski A., Kuśnierz J. 2003 Zubowice, Ldkr. Zamość, Woi. lubelskie, [w:] Kokowski A., Leiber Ch. (Bearb.), Die Vandalen. Die Könige – Die Eliten – Die Krieger – Die Handwerker, Holzminden, s. 439.
• Kokowski A., Kuśnierz J. 2004 Zubowice, pow. zamojski, woj. lubelskie, [w:] Andrzejowski J., Kokowski A., Leiber Ch. (red.), Wandalowie. Strażnicy bursztynowego szlaku, Lublin–Warszawa, s. 296, 297.
• Kokowski A., Łuczkiewicz P. 2002 Pikule – ein militärischer Opferplatz (?) aus der jüngeren vorrömischen Eisenzeit, [w:] von Carnap-Bornheim C., Ilkjær J., Kokowski A., Łuczkiewicz P. (Bearb.), Bewaffnung der Germanen und ihrer Nachbarn in den letzten Jahrhunderten vor Christi Geburt. Akten der Internationalen Tagung in Nałęczów, 23. Bis 25. September 1999, Lublin, s. 147–162.
• Kolníková, E. 2006 Význam mincí z moravského laténského centra Němčice nad Hanou pre keltskú numizmatiku, „Numizmatický sborník”, t. 21, s. 3–56.
• Kontny B. 1999 Znaleziska toków z obszaru kultury przeworskiej, „Światowit”, nowa seria, t. 1 (42), fasc. B, s. 128–137.
• Kruta V. 1981 Les Sénons de l’Adriatique d’après l’archéologie (prolégomènes), „Études Celtiques”, t. 18, s. 7–38.
• Kruta V. 2006 Les Sénons de l’Adriatique au IIIe s. av. J.-C. État de la question, [w:] Lenzi F. (red.), Rimini e l’Adriatico nell’età delle guerre puniche, Atti del Convegno Internzionale di Studi, Rimini, Musei Comunali, marzo 2004, Bologna, s. 275–284.
• Labrousse M., Vidal M., Muller A. 1976 Le puits funéraire XVI de Vieille-Toulouse, [w:] Actes du 96 e Congrès National des Sociétés Savantes, Toulouse 1971, Archéologie, t. 1, Paris, s. 63–95.
• Landolfi M. 1978 Il sepolcreto di Montefortino di Arcevia, [w:] I Galli e l’Italia, Roma, s. 168–175.
• Landolfi M. 1987 Presenze galliche nel Piceno a sud del fiume Esino, [w:] Vitali D., (red.), Celti ed Etruschi nell’Italia centro-settentrionale dal V secolo a. C. alla romanizzazione, Atti del colloquio internationale, Bologna 1985, Imola, s. 443–468.
• Landolfi M. 1991 I Senoni dell’Adriatico dopo la battaglia di Sentinum, [w:] Kruta V. (red.), Les Celtes au III e s. avant J.-C., Actes du IX e Congrès international d’études celtiques, Paris 1991(= Études Celtiques, t. 28), s. 219–235.
• Landolfi M. 2001 Continuità e discontinuità culturale nel Piceno del IV secolo a.C., [w:] Eroi e Regine, Piceni popolo d’Europa, Roma Galleria Nazionale d’Arte Antica, Palazzo Barberini, avril-Juillet 2001, Roma, s. 176–178.
• Lapušnân V.L., Nikulicè I.T., Romanovskaâ M.A. 1974 Pamâtniki rannegoželeznogo veka. Arheologičeskaâ karta Moldavskoj SSR, t. 4, Kišinev.
• Legendre N. 1996 Technique de formage des chaudrons gallo-romaines en alliage cuivreux: les découvertes d’Alspach (Haut-Rhin) et d’Hettange-Grande (Moselle), „Revue Archéologique de l’Est”, t. 47, s. 67–77.
• Levinskij A.N. 1999 Stolničenskij klad: kul’turno-hronologičeskaâ interpretaciâ monet tipa Huš’-Vovrieš, „Stratum plus”, t. 1999/6, s. 92–99.
• Levinskij A.N., Čokanu M.M. 2003–2004 Novyj klad tetradrahm tipa Huš’-Vovriešt’ i vopros o načale varvarskogo načala čekana monet Filippa, „Stratum plus”, t. 2003–2004/6, s. 374–392.
• Łuczkiewicz P. 2000 Zur späteisenzeitlichen Bewaffnung in Polen. Stand der Forschung, „Jahrbuch des Römisch-Germanischen Zentralmuseums Mainz“, t. 47, s. 355–437.
• Łuczkiewicz P. 2006 Uzbrojenie ludności ziem Polski w młodszym okresie przedrzymskim, Lublin.
• Łuczkiewicz P. 2014 Fremde Ansiedler oder fremd wirkende Waren? „Jastorf - Material“ aus Ostpolen, [w:] Brandt J., Rauchfuß B. (Bearb.), Das Jastorf-Konzept und die vorrömische Eisenzeit im Nördlichen Mitteleuropa. Beiträge der internationalen Tagung zum einhundertjährigen Jubiläum der Veröffentlichung „Die ältesten Urnenfriedhöfe bei Uelzen und Lüneburg“ durch Gustav Schwantes, 18.22.05.2011 in Bad Bevensen, (= Veröffentlichung des Helms-Museums, Archäologisches Museum Hamburg, Stadtmuseum Harburg nr 105), Hamburg, s. 313–329.
• Łuczkiewicz P. 2016a Along the “Bastarnian” Route? An Imitation Tetradrachm of Philip II from Eastern Poland, [w:] Karwowski M., Ramsl P.C. (eds.), Boii – Taurisci Proceedings of the International Seminar, Oberleis-Klement, June 14 th − 15 th , 2012, Wien, s. 173–180.
• Łuczkiewicz P. 2016b Osadnictwo z młodszego okresu przedrzymskiego, [w:] Dzieńkowski T. (red.), Horodysko. Od epoki kamienia do wczesnego średniowiecza. Badania 2004–2005, Lublin, s. 144–195.
• Łuczkiewicz P., Terpilovskij R. 2012 Grób wojownika z młodszego okresu przedrzymskiego z miejscowości Mutyn na północno-wschodniej Ukrainie, Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego, t. 33, Rzeszów, s. 155–174.
• Mac Gonagle B. 2015 Celto-Scythians and celticization in Ukraine and the North Pontic region, „MAIASK. Arheologiâ, istoriâ, numizmatika, sfragistika i èpigrafika”, t. 7, s. 50–58.
• Machajewski H., Pietrzak R. 2004 Z badań nad ceramiką naczyniową z okresu przedrzymskiego w Wielkopolsce, [w:] Machajewski H., Kultura jastorfska na Nizinie Wielkopolsko-Kujawskiej, Poznań, s. 83–121.
• Maciałowicz A. 2004 Dwie interesujące misy z cmentarzyska kultury przeworskiej w Suchodole – ślad kontaktów wzdłuż tzw. szlaku bastarneńskiego?, „Barbaricum”, t. 7, s. 43–60.
• Maier F., Geilenbrügge U., Hahn E., Köhler H.-J., Sievers S. 1992 Ergebnisse der Ausgrabungen 1984–1987 in Manching, (= Die Ausgrabungen in Manching, t. 15), Stuttgart.
• Majnarić-Pandžić N. 1996 Cornacum (Sotin) and Cibalae (Vinkovci) as Examples of the Early Romanization of La Tène Communities in Southern Pannonia, [w:] Woźniak Z. (Bearb.), Kontakte längs der Bernsteinstrasse (zwischen Caput Adriae und den Ostseegebiet) in der Zeit um Christi Geburt, Kraków, s. 23–33.
• Maksimov E.K. 1957 Sarmatskoe pogrebenie iz kurgana u s. Bol’šaâ Dmitrievka Saratovskoj oblasti, „Sovetskaâ arheologiâ”, t. 4/1957, s. 157–161.
• Maksimov E.K. 1972 Srednee Podneprov’e na rubeže našej èry, Kiev.
• Marčenko I.I. 1996 Siraki Kubani (po materialam kurgannyh pogrebenij Nižnej Kubani), Krasnodar.
• Maráz B. 2008 Archäologische Angaben zur mittleren und späten La-Tène Zeit in Südostdanubien, „Communicationes Archæologicæ Hungaricæ”, t. 2008, s. 65–93.
• McGing B.C. 1986 The Foreign Policy of Mithridates VI Eupator, King of Pontus, Leiden.
• Meduna J. 1980 Die latènezeitlichen Siedlungen in Mähren, Praha.
• Meyer M. 2001 Regionale Ausprägungen der Fibel Var. K nach Kostrzewski, [w:] Meyer M. (Bearb.) „...trans Albim fluvium”: Forschungen zur vorrömischen, kaiserzeitlichen und mittelalterlichen Archäologie; Festschrift für Achim Leube zum 65. Geburtstag, Rahden, s. 161–175.
• Michałowski A. 2013 Jastorf Culture in Wielkopolska, [w:] Woźniak Z. et al. (eds.), The Jastorf Culture in Poland, BAR International Series 2579, Oxford, s. 61–69.
• Michałowski A. 2014 Elements of the Jastorf Culture in Wielkopolska. Import of Ideas or Migration of Peoples?, [w:] Brandt J., Rauchfuß B. (Bearb.), Das Jastorf-Konzept und die vorrömische Eisenzeit im Nördlichen Mitteleuropa. Beiträge der internationalen Tagung zum einhundertjährigen Jubiläum der Veröffentlichung „Die ältesten Urnenfriedhöfe bei Uelzen und Lüneburg“ durch Gustav Schwantes, 18.22.05.2011 in Bad Bevensen, (= Veröffentlichung des Helms- Museums, Archäologisches Museum Hamburg, Stadtmuseum Harburg nr 105), Hamburg, s. 287–301.
• Mihăilescu-Bîrliba, V. 1990 Dacia răsăriteană în secolele VI–I î.e.n. Economie şi monedă, Iaşi.
• Milošević P. 1980 Rimski nalazi u Savi kod Sremske Rače, „Starinar”, Nova serja, t. 31, s. 35–41.
• Moczulski L. 2007 Narodziny Międzymorza. Ukształtowanie ojczyzn, powstanie państw oraz układy geopolityczne wschodniej części Europy w późnej starożytności i we wczesnym średniowieczu, Warszawa.
• Mordvinceva V., Redina E. 2013 Der Depotfund von Veselaja Dolina, [w:] Die Krim. Goldene Insel im Schwarzen Meer. Griechen – Skythen – Goten. Begleitbuch zur Ausstellung. LVR-Landes Museum Bonn: 4. Juli 2013 – 19. Januar 2014, Bonn, s. 394–401.
• Moret P. 2008 Tolosa, 106–47 av. J.-C.: topographie et histoire,„Pallas”, t. 76, s. 295–329.
• Mys’kov E.P. 1992 Sarmatskie pogrebeniâ iz kurganov u Volžskogo i Kilâkovki, „Drevnosti Volgo-Donskih stepej”, t. 2, s. 118–138.
• Nothdurfter J. 1975 Die Eisenfunde von Sanzeno im Nonsberg, (= Römisch-Germanische Forschungen 38), Mainz a. R.
• Novičenkova M.V. 2013 K nahodkam dvuh naŝečnikov šlemov iz svâtiliŝa u perevala Gurzufskoe Sedlo, [w:] Šestaâ Meždunarodnaâ kubanskaâ arheologičeskaâ konferenciâ: Materialy konferencii, Krasnodar, s. 311–313.
• Ñaco del Hoyo T., Arrayás-Morales I. 2016 Rome, Pontus, Thrace and the Military Disintegration of the World Beyond the Hellenistic East, [w:] Slootjes D., Peachin M. (eds.), Rome and the Worlds beyond Its Frontiers, Leyden, s. 3–19.
• Pačkova S.P. 1977 Poselennâ poblizu s. Kruglik na Bukovini, „Arheologiâ”, t. 23, s. 24–35.
• Paddock J. 1993 The Bronze Italian Helmet: the Development of the Cassis from the Last Quarter of the Sixth Century BC to the Third Quarter of the First Century AD, t. 2, London.
• Pernot M. 2004 Des bronziers au travail dans leur atelier..., [w:] Lehoërff A. (red.), L’artisanat métallurgique dans les sociétés anciennes en Méditerranée occidentale. Techniques, lieux et formes de production. Collection de l’École Française de Rome, t. 332, s. 171–191.
• Perrin F., Schönfelder M. (red.) 2003 La tombe à char de Verna (Isère): témoignage de l’aristocratie celtique en territoire allobroge, Lyon.
• Poleska P. 2006 Celtycki mikroregion osadniczy w rejonie podkrakowskim, (= Biblioteka Muzeum Archeologicznego w Krakowie, t. 2), Kraków.
• Pozo S.F. 2004 Bronces romanos de Aratispi (Villanueva de Cauche-Antequera, Málaga). Notas sobre la vajilla y el mobiliario doméstico Romano, „Mainake”, t. 26, s. 431–455.
• Py M. http://cchum-kvm-syslat.in2p3.fr//SLC/DICOBJ/dicobj.lc?programme=editD3&choix=BB:%20vaisselle&Submit=submit
• Quesada Sanz F. 1997 Montefortino-type ans related helmets in the Iberian Peninsula: a study in archaeological context, „Journal of Roman Military Equipment Studies”, t. 8, s. 151–166.
• Raddatz K. 1969 Die Schatzfunde der iberischen Halbinsel vom Ende des dritten bis Mitte des ersten Jahrhunderts vor Chr. Geb., Berlin.
• Radnóti A. 1938 Die römischen Bronzegefässe von Pannonien, (= Dissertationes Pannonicae II, 6), Budapest.
• Raev B.A. 1988 Bronzovyj šlem iz kolekcii Novočerkasskogo muzeja, „Kratkie Soobščenija Instituta Arheologii”, t. 194, s. 36–39.
• Raev B.A. 1993 Bronzovaâ posuda èpohi pozdnego latena v Sarmatii, „Antičnyj mir i arheologiâ”, t. 9, s. 160–175.
• Raev B.A. 1994 Bronze Vessels of the late La-Tène-Period from Sarmatia, [w:] Akten der 10. Internationalen Tagung über antike Bronzen. Freiburg, 18.–22. Juli 1988. (= Forschungen und Berichte zur For- und Frühgeschihte in Baden- Würtemberg, t. 45), Stuttgart, s. 347–353.
• Raev B.A., Simonenko A.V., Treister M.Y. 1991 Etrusco-Italic and Celtic Helmets in Eastern Europe, „Jahrbuch des Römisch-Germanischen Zentralmuseums Mainz”, t. 38, s. 465–496.
• Redina E.F., Simonenko A.V. 2002 “Klad” konca II–I v. do n.è. iz Veseloj Doliny v krugu analogičnyh drevnostej Vostočnoj Evropy. „Materialy i issledovaniâ po arheologii Kubani”, t. 2, s. 78–96.
• Robinson H.R. 1975 The Armour of Imperial Rome,Thatford.
• Rudnicki M. 2003 Celtic coin finds from a Settlement of the La Tène period at Pełczyska, “Wiadomości Numizmatyczne”, t. 47, s. 1–24.
• Sadowski S. 2006 Rozpoznawcze badania wykopaliskowe na wielokulturowym stanowisku nr 1 w Zubowicach, pow. zamojski, Archeologia Polski Środkowowschodniej, t. 8, Lublin, s. 77–84.
• Sampson G.C. 2013 The Collapse of Rome: Marius, Sulla and the First Civil War (91–70BC), Barnsley.
• Sanchez C. 2006 Narbonne à l’époque tardo-républicaine (II e –I er s. av. n.é.), chronologies, commerce et artisanat céramique, (= Supplément à la Revue Archéologique de Narbonnaise 38).
• Schönfelder M. 1994 Bear-Claws in Germanic Graves, „Oxford Journal of Archaeology”, t. 13, s. 217–227.
• Sergeev G.P. 1956 Nahodka mednyh sosudov w Moldavii, „Izvestiâ Moldavskogo Filiala AN SSSR“, t. 4 (31), s. 135–141.
• Sievers S. 2013 Manching, un champ de bataille ?, [w:] Krausz S., Colin A., Gruel K., Ralston I., Dechezleprêtre T. (red.), L’âge du Fer en Europe. Mélanges offerts à Olivier Buchsenschutz, Bordeaux, s. 645–649.
• Sievers S. et al.= Sievers S., Gebhard R., Leicht M., Schwab R., Völkel J., Weber B, Ziegaus B. 2000 Vorbericht über die Ausgrabungen 1996–1997 im Oppidum von Manching, „Germania“, t. 78, s. 355–394.
• Simonenko A.V. 2002 Sarmatian relics of the „Eastern Wave” in the North Pontic Region, “Silk Road Art and Archaeology”, t. 8, s. 1–28.
• Simonenko A.V. 2009 Sarmatskie vsadniki Severnogo Pričernomor’â, Issledovaniâ po voennomu delu Drevnosti i Srednevekov’â, Sankt-Peterburg.
• Simonenko A.V. 2011a Ob izgotovlenii šlemov tipa Montefortino, [w:] Evropejskaâ Sarmatiâ. Sbornik, Posvâŝennyj Marku Borisoviču Ščukinu. Po materialam konferencii, provedënnoj v ramkah XIV čtenij pamâti Anny Mačinskoj, Staraâ Ladoga, 26–27 dekabrâ 2009 g., Sankt-Peterburg, s. 116–124.
• Simonenko A.V. 2011b Rimskij import u Sarmatov cevernogo Pričernomor’â, Sankt Peterburg.
• Simonenko A.V. 2012a Kel’to-italijskie šlemy na territorii vostočnoj Evropy, [w:] Zoloto, kon’ i čelovek: Sbornik statej k 60-letiû Aleksandra Vladimiroviča Simonenko, Kiev, s. 113–128.
• Simonenko A.V. 2012b Pozdneskifskij kompleks iz s. Mar’evka Nikolaevskoj oblasti, [w:] Zoloto, kon’ i čelovek: Sbornik statej k 60-letiû Aleksandra Vladimiroviča Simonenko, Kiev, s. 99–111.
• Simonenko A., Marčenko I.I., Limberis N.Ju. 2008 Römische Importe in sarmatischen und maiotischen Gräbern, (= Archäologie in Eurasien 25), Mainz
• Symonenko O. 2015 Sarmatian Age helmets from Eastern Europe, [w:] Golden P.B., Kovalev R.K., Martinez A.P., Skaff J., Zimonyi A. (red.), Festschrift fot Thomas T. Allsen in Celebration of His 75 th Birthday (= Archiwum Eurasiae Medii Aevi, t. 21, 2014–2015), Wiesbaden, s. 277–303.
• Skripkin A.S. 1984 Dva pogrebenija rannego železnogo veka iz Prikuban’ja, [w:] Drevnosti Evrazii v skifo-sarmatskoe vremea, Moskva, s. 218–224.
• Spânu D. 2003 Un posibil inventar funerar Latène târziu din zona Porţilor de Fier, „European Archaeology online“, http://www.archaeology.ro/dsh_portile.htm (dostęp 1.6.2017).
• Ščukin М.B. 1989 Fibuly tipa Aleziâ iz Srednego Podneprov’â i nekotorye problemy rimsko-varvarskih kontaktov na rubež, „Sovetskaâ arheologiâ”, t. 3/1989, s. 61–70.
• Ščukin М.B. 1994 Na rubeže èr. Opyt istoriko-arheologičeskoj rekonstrukcii političeskih sobytij III v. do n.è. – Ì v. n.è. v Vostočnoj i Central’noj Evrope, Sankt Petersburg.
• Tentiuc I., Bubulici V., Simalcsik A. 2015 A cremation burial of a horseman near the village of Mana (the Orhei district), „Tyragetia. Arheologie Istorie Antică“ , Serie Nouă, t. 9 (24), nr 1, s. 221–248.
• Tentiuc I., Bubulici V., Simalcsik A. 2016 Despre mormântul de incineraţie în situlă de bronz de la Sipoteni (sec. II–I a. Chr.), „Tyragetia. Arheologie Istorie Antică“, Serie Nouă, t. 10 (25), nr 1, s. 39–74.
• Thouvenin A. 1990 Le cratère de Vix: technique de fabrication de la cuve, „Revue Archéologique de l’Est“, t. 41, s. 301–304.
• Treister M.J. 1993 The Celts in the north Pontic area: a reassessment, „Antiquity”, t. 67, s. 789–804.
• Ujes D. 2002 Coins of the Macedonian Kingdom in the Interior of Balkans Their Inflow and Use in the Territory of the Scordisci, “Histoire & Mesure”, t. 17 – 3/4 (Monnaie et espace), s. 7–41.
• Vdovčenkov E.V. 2016 Kočevničeskiežertvenno-pominal’nye kompleksy («strannye kompleksy») III—I vv. do n.è.: social’naâ interpretaciâ âvleniâ, „Stratum plus” t. 3/2016, (= Tretij do... poterânnoe stoletie), s. 197–215.
• Verdin F., Bardot X. 2007 Les puits de l’oppidum de l’Ermitage (Agen, Lot-et-Garonne), [w:] Vaginay M., Izac-Lambert L. (red.), Les âges du Fer dans le Sud-Ouest de la France. XXVIII e colloque de l’AFE-AF Toulouse, 20–23 mai 2004 (= Aquitania, Supplément 14/1), Bordeaux, s. 237–257.
• Verdin F., Vidal M., coll. Arramond J.-C., Requi C. 2004 Pourquoi, pour qui ces puits?, [w:] Gaulois des pays de Garonne II e –I er siècle avant J.-C., Toulouse, s. 57–59.
• Vernarecci A. 1897 Regione VI (Umbria), „Notizie degli scavi di antichità communicate alla R. Accademia dei Lincei per ordine di S.E. Ministro della pubb. Istruzione, Anno 1897“, s. 7.
• Vidal M. 1991 La vaisselle tardo-républicaine en bronze en Gaule du sudouest. Étude chronologique et jonction dans les contextes clos, [w:] Feugère M., Rolley C. (red.), La vaisselle tardorépublicaine en bronze, Actes de la table- ronde CNRS organisée à Lattes du 26 au 28 avril 1990 par l’UPR 290 (Lattes) et le GDR 125 (Dijon), Dijon, s. 169–192.
• Völling T. 1994 Studien zu Fibelformen der jüngeren vorrömischen Eisenzeit und ältesten römischen Kaiserzeit, „Bericht der Römisch-Germanischen Kommission“, t. 75, s. 147–281.
• Vulpe A., Căpitanu V. 1971 Une tombe isolée de l’époque de La Tène à Răcătău, „Apulum“, t. 9, s. 155–164.
• Wegewitz W. 1984–1985 Bestattungen in importiertem Bronzegeschirr in den Urnenfriedhöfen der jüngeren vorrömischen Eisen- und der älteren römischen Kaiserzeit im Gebiet beiderseits der Niederelbe, „Hammaburg“ N.F., t. 7, s. 69–132.
• Wielowiejski J. 1985 Die spätkeltischen und römischen Bronzegefasse in Polen, „Bericht der Römisch- Germanischen Kommission“, t. 66, s. 123–340.
• Wielowiejski J. 1991 Chronologie und Zustrom von Bronzegefässen aus der späten römischen Republik nach Mitteleuropa, Acta Archaeologica Carpathica, t. 30, Kraków, s. 141–166.
• Wierzbicki J. 1991 Przyczynek do studiów nad chronologią schyłku osadnictwa kultury pomorskiej we wschodniej części Pomorza Środkowego (Mikorowo, woj. Słupsk, stanowisko 5), „Materiały Zachodniopomorskie“, t. 37, Szczecin, s. 47–61.
• Wichrowska E., Wichrowski Z. 2001 Badania ratownicze na cmentarzysku z młodszego okresu przedrzymskiego w Pikulach, stan. 2, w 2000 roku, Archeologia Polski Środkowowschodniej, t. 6, Lublin, s. 88–94.
• Willers H. 1901 Die römischen Bronzeeimer von Hemmoor, Hannover.
• Willers H. 1907 Neue Untersuchungen über die Bronzeindustrie von Capua und von Niedergermanien, Hannover–Lepizig.
• Wołągiewicz R. 1970 Napływ importów rzymskich do Europy na północ od środkowego Dunaju, Archeologia Polski, t. 15, Warszawa, s. 207–252.
• Woźniak Z. 2007 Rola Celtów i kultury jastorfskiej w przemianach kulturowych i etnicznych na ziemiach Polski w 2. połowie I tysiąclecia p.n.e., [w:] Bakalarska L. (red.), Wspólnota dziedzictwa archeologicznego ziem Ukrainy i Polski. Materiały z konferencji zorganizowanej przez Ośrodek Ochrony Dziedzictwa Archeologicznego, Łańcut (26–28 X 2005 r.), Warszawa, s. 390–419.
• Woźniak Z. 2013 The Middle of the 1st Millenium. The Role of Celts and Jastorf Culure in Cultural and Ethnic Changes in the Lands of Poland in the Latter Half of the 1 st Millenium BC, [w:] Woźniak Z. et al., The Jastorf Culture in Poland, BAR International Series 2579, Oxford, s. 5–22.
• Zajcev Û. P. 2005 Krestovidnye udila Severnogo Pričernomor’â, [w:] Četvertaâ Kubanskaâ arheologičeskaâ konferenciâ: tezisy i doklady, Krasnodar, s. 88–94.
• Zajcev Û. P. 2012 Severnoe Pričernomor’e v III-II vv. do n.è.: ritual’nye klady i arheologičeskie kul’tury (postanovka problemy), [w:] Tel’nov N.P. (red.), Drevnosti Severnogo Pričernomor’â III–II vv. do n.è., Tiraspol’, s. 67–72.

Identifiers

DOI

10.15584/misroa.2017.38.8