Teologiczne rozumienie małżeństwa osób ochrzczonych a niewierzących

• Authors: Krzysztof Góźdź

Title variants

EN

Theological Understanding of Marriage Baptized and Non-believers

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

Marriage is a divine plan, because it derives from God's power of creation and is expressed in two fundamental motives of creation: giving life and love (cf. Gen 2:7; 1:27; 2:18). This is how the married couple builds communio personarum, an indivisible “one body”, which on earth takes part in God's act of continua creatio. In other words, God created man in his image and likeness as “one body” of two persons, who actuate His love and His power to create (creation; offspring). And although the first Edenic marriage failed, in their offspring, the motif of the creative bond between the created and the love of God-creator perseveres. God's act of natural creation constitutes the deepest foundation of marriage, and as a sacrament, it constitutes a salvation act accomplished by Christ. Thus, Christ elevated the natural marriage to the dignity of a sacrament. Contemporary Christians enter into marriage, even though there is a growing tendency among them to disbelieve in what the Church does (intention), or to declare a complete rejection of faith. We define these persons as baptized non-believers. However, through their unbelief they are not deprived of their link with the creative power of God and His love. The sacramental status of their marriage continues by virtue of their baptism and by the sacramental dispensation of grace ex opere operato. The personal faith of the married couple cannot waive the sacramental status of marriage, even though it can affect its fruitfulness. Also, the required nupturient intent − the intention to do what the Church does − which is the minimum necessary condition for entering into a sacramental union, is born of faith, and the lack of personal faith may thus affect the validity of the sacrament. Therefore, baptized non-believers who marry without personal faith and without the intention of doing what the Church does, do not conclude a purely natural marriage. “For the Church, between the two baptized, there is no natural marriage separate from the sacrament, but only a natural marriage elevated to the dignity of a sacrament.” (International Theological Commission, Catholic Doctrine on the Sacrament of Marriage, p. 98). Thus the Church conditions the spiritual life of all Her members, unites them into one organic whole, leads them to fulfilment and personalization as much as possible, so that all Christians are one in Christ Jesus (cf. Gal 3:28). Therefore, the baptized who are no longer believers can have a sacramental, inseparable marriage in the Catholic Church, which also makes amends for the shortcomings of their faith (Ecclesia suplet). Although the lack of living personal faith deprives marriage of its sacramental fruit, it does not exclude the couple from the Church − which they entered by virtue of baptism. Another reason for non-exclusion is the fact that marriage as such is a manifestation of God's will (cf. Gen 1:27; 2:24).

EN

Małżeństwo jest z ustanowienia Bożego, gdyż wywodzi się z Bożego zamysłu stworzenia i wyraża się w dwóch podstawowych motywach stworzenia: dawania życia i miłości (por. Rdz 2,7; 1,27; 2,18), by w ten sposób tworzyli communio personarum – nierozerwalne „jedno ciało”, które przyjmuje na ziemi udział w Bożym akcie continua creatio. Bóg zatem stworzył człowieka na swój obraz i podobieństwo jako „jedno ciało” dwuosobowe, realizujące Jego miłość i twórczość (stworzenie; potomstwo). I choć załamało się pierwsze małżeństwo edeniczne, to jednak w ich potomstwie wątek stwórczy związania stworzenia i miłości Bożej nie zaginął. Tak więc najgłębszą podstawą małżeństwa jest naturalny akt stwórczy Boga, a jego sakramentalność jest aktem zbawczym, dokonanym przez Chrystusa. Tak Chrystus podniósł małżeństwo naturalne do godności sakramentu. Dziś chrześcijanie zawierają związki małżeńskie, w których coraz częściej pojawiają się przypadki, że brak im wiary w to, co czyni Kościół (intencja), albo wprost odrzucają wiarę. Określamy ich jako osoby ochrzczone a niewierzące. Przez swoją niewiarę nie tracą jednak wątku stwórczego i miłości Bożej. Zachowują więc sakramentalność zawartego związku małżeńskiego na mocy ich chrztu i udzielania łaski ex opere operato. Osobista wiara zawierających małżeństwo nie konstytuuje bowiem sakramentalności małżeństwa, a jedynie wpływa na jego owocność. Także wymagana intencja nupturientów – intencja czynienia tego, co czyni Kościół – która jest minimalnym koniecznym warunkiem do zawarcia związku sakramentalnego, rodzi się z wiary, a brak osobistej wiary może wpłynąć na ważność sakramentu. Toteż ochrzczeni niewierzący, którzy zawierają związek małżeński bez osobistej wiary i intencji czynienia tego, co czyni Kościół, nie zawierają małżeństwa czysto naturalnego. „Dla Kościoła bowiem, między dwojgiem ochrzczonych, nie istnieje małżeństwo naturalne oddzielone od sakramentu, lecz jedynie małżeństwo naturalne podniesione do godności sakramentu” (Międzynarodowa Komisja Teologiczna, Doktryna katolicka o sakramencie małżeństwa, s. 98). Tak Kościół warunkuje życie duchowe tych wszystkich jego członków, wiąże w jedną organiczną całość, spełnia ich i jak najdoskonalej personalizuje tak, że wszyscy chrześcijanie są kimś jednym w Chrystusie Jezusie (por. Ga 3,28). A zatem ochrzczeni, ale już niewierzący, mogą mieć małżeństwo sakramentalne i nierozerwalne w Kościele katolickim, który też zaradza niedostatkom ich wiary (Ecclesia suplet). Brak żywej i osobistej wiary pozbawia małżeństwo wprawdzie owoców sakramentalnych, ale nie wyklucza – z racji chrztu – z Kościoła, jak też nie wyklucza i z tej racji, że małżeństwo w ogóle jest z woli Bożej (por. Rdz 1,27; 2,24).

Keywords

PL

małżeństwo naturalne; małżeństwo chrześcijańskie; małżeństwo ochrzczonych a niewierzących; wiara a sakrament; sakramentalność małżeństwa; wiara i niewiara

EN

natural marriage; christian marriage; marriage of baptized and non-believers; faith and sacrament; sacramentality of marriage; faith and disbelief

• Publisher: Towarzystwo Naukowe KUL & Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Teologii
• Journal: Roczniki Teologiczne
• Year: 2019
• Volume: 66
• Issue: 2: Teologia dogmatyczna
• Pages: 19-34

Contributors

author

Krzysztof Góźdź

• Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Teologii

References

• Augustyn, Epistula 140,18 PL 33, 545; Enarr. in Ps 142,3 PL 37,1845-1846.
• Bartnik Cz.S., Personalizm, Wydawnictwo KUL, Lublin 2013.
• Bartnik Cz.S., Wiara Kościoła, „Collectanea Theologica” 51(1989), nr 6, s. 107-114.
• Bartnik Cz.S. „Osoba” w filozofii i teologii, „Standruk”, Lublin 2017.
• Benedykt XVI, Incontro con il clero della diocesi di aosta. Discorso di sua santità Benedetto XVI Chiesa parrocchiale di Introd (Valle d'Aosta), 25 luglio 2005: https://w2.vatican.va/content/ benedict-xvi/it/speeches/2005/july/documents/hf_ben-xvi_spe _20050725_diocesi-ao sta.html (dostęp: 12.12.2018).
• Dalhai L., Fede e sacramenti, „Folia Athanasiana” 17(2015), s. 67-91.
• Góźdź K., Die personalistische Ergänzung des Chalkedonischen Dogmas, w: Ch. Schaller i in. (red.), Mittler und Befreier. Die christliche Dimension der Theologie, Herder, Freiburg i.Br. 2008, s. 94-109.
• Góźdź K., Realność i racjonalność wiary, w: tenże, Logos i Miłość. Teologia Josepha Ratzingera-Benedykta XVI, Wydawnictwo KUL, Lublin 2018, s. 93-103.
• Góźdź K., Świętojańskie zjednoczenie historii z Transcendencją w wydarzeniach Kany i Golgoty, w: K. Wieliczko (red.), Matka Odkupiciela, Lublin 2006, s. 37-46.
• Ireneusz z Lyonu, Adv. haer. IV, 38.
• Jan Paweł II, Adhortacja apostolska Familiaris consortio, Watykan 1981.
• Jan Paweł II, Encyklika Evangelium vitae, Watykan 1995.
• Janczewski Z., Małżeństwo niesakramentalne chrześcijan, „Ius Matrimoniale” 12 [18] (2007), s. 35-49.
• Kongregacja Nauki Wiary, Instrukcja o szacunku dla rodzącego się życia ludzkiego i o godności jego przekazywania Donum vitae, Watykan 1987.
• Królikowski J., Credo – Credimus. Wymiary przedmiotowe aktu wiary, Wydawnictwo Naukowe UPJPII, Kraków 2018.
• La doctrina católica sul sacramento del matrimonio, w: Commissione Teologica Internationale, Documenti 1969-2004, Edizioni Studio Domenicano, Bologna 2010, s. 137-163.
• Menke K.H., Sakramentalität. Wesen und Wunde des Katholizismus, Werlag Friedrich Pustet, Regensburg 20122.
• Międzynarodowa Komisja Teologiczna, Doktryna katolicka o sakramencie małżeństwa, w: Od wiary do teologii. Dokumenty Międzynarodowej Komisji Teologicznej 1969-1996, red. J. Królikowski, Wydawnictwo Księży Sercanów, Kraków 2000, s. 89-110.
• Müller G.L., Dogmatyka katolicka, przekł. W. Szymona OP, Wydawnictwo WAM, Kraków 2015.
• Papież Franciszek, Amoris laetitia, 75.
• Papież Franciszek, Przemówienie do Roty Rzymskiej (22.01.2016) https://opoka.org.pl/bib lioteka/W/WP/franciszek_i/przemowienia/rota_22012016.html (dostęp: 12.12.2018).
• Pius XII, Encyklika Mystici Corporis, Watykan 1943.
• Ratzinger J., Eklezjalna postać wiary, w: tenże, Opera Omnia, t. IV: Wprowadzenie do chrześcijaństwa. Wyznanie – Chrzest – Naśladowanie, przekł. R. Biel, M. Górecka, red. K. Góźdź, M. Górecka, Wydawnictwo KUL, Lublin 2017, s. 80-92.
• Ratzinger J., Kościół jako miejsce przepowiadania, w: tenże, Opera Omnia, t. IX/2: Wiara w Piśmie i Tradycji. Teologiczna nauka o zasadach, przekł. J. Merecki SDS, red. K. Góźdź, M. Górecka, Wydawnictwo KUL, Lublin 2018, s. 783-793.
• Ratzinger J., O duszpasterstwie rozwiedzionych, którzy zawarli nowe związki małżeńskie, w: Kongregacja Nauki Wiary, Documenti i Studi, 17: O zastrzeżeniach dotyczących nauki Kościoła na temat przyjmowania komunii św. przez wiernych rozwiedzionych, którzy zawarli nowe związki małżeńskie, https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WR/kongregacje/kdwia ry/ratzinger_intro-roz1998.html (dostęp: 12.12.2018).
• Ratzinger J., Opera Omnia, t. IX/1: Wiara w Piśmie i Tradycji. Teologiczna nauka o zasadach, przekł. J. Merecki SDS, red. K. Góźdź, M. Górecka, Wydawnictwo KUL, Lublin 2018, s. 39-345.
• Ratzinger J., Taufe und Formulierung des Glaubens, „Ephemerides theologice Lovaniensis” 49(1973), s. 76-86.
• Rychlicki Cz., Sakramentalny charakter przymierza małżeńskiego. Studium teologicznodogmatyczne, Płocki Instytut Wydawniczy, Płock 1997.
• Wojtyła K., Rodzicielstwo a „communio personarum”, „Ateneum Kapłańskie” 67(1975), t. 84, z. 1, s. 17-31.
• Wojtyła K., Rodzina jako „communio personarum”. Próba interpretacji teologicznej, „Ateneum Kapłańskie” 66(1974), t. 83, z. 3, s. 347-361.

Identifiers

DOI

10.18290/rt.2019.66.2-2