"Obrazowość" poetycka. Notatki o niktórych twórcach i przejawach

• Authors: Maliszewski Karol

Title variants

EN

POETIC ‘IMAGERY'. Notes on Some Artists And Manifestations

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

Notes on Some Artists And Manifestations Maliszewski analyzes the relationship between images formed by poets and images formed by visual artists. In their texts, some contemporary poets refer to ‘image-reading’. Poetic image is preceded by a literal picture – meanings are transferred in the process of inter-semiotic translation. Maliszewski is interested in trace references to photos and painted images; the traces of influencing the shape and character of a monologue. He analyzes this phenomenon based on Izabela Fietkiewicz-Paszek’s, Jacek Gutorow’s and Jacek Dehnel’s creative work.

Keywords

PL

OBRAZ POETYCKI, EKFRAZA, PRZEKŁAD, INTERSEMIOTYCZNY, FOTOGRAFIA

• Publisher: Akademia Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu
• Journal: DYSKURS: Pismo Naukowo-Artystyczne ASP we Wrocławiu
• Year: 2015
• Volume: 20
• Pages: 122-139

Dates

published

2015-11-05

Contributors

author

Maliszewski Karol

References

• 1 W. Okoń, Sztuki siostrzane. Malarstwo a literatura w Polsce w drugiej połowie XIX wieku, Wrocław 1992. 2 A. Dziadek, Obrazy i wiersze. Z zagadnień interferencji sztuk w polskiej poezji współczesnej, Katowice 2004, s. 55. 3 Przywoływany Adam Dziadek wskazuje na częste, a błędne, utożsamianie ekfrazy i hipotypozy: Obrazy i wiersze. Z zagadnień interferencji sztuk w polskiej poezji współczesnej, Katowice 2004, s. 77. 4 Seweryna Wysłouch umieszcza to zjawisko w znacznie szerszym kontekście, pisząc: Co spowodowało aktualność starej problematyki korespondencji sztuk? Sądzę, że przyczyn jest wiele. Przede wszystkim do zajęcia się wizualnością (a także muzycznością!) skłaniają przeobrażenia współczesnej kultury, która preferuje obraz i dźwięk, i już dawno przestała być kulturą werbalną. Wiek XX nie bez powodu został nazwany wiekiem filmu. Wykształcił kulturę audiowizualną, która na naszych oczach zmienia się w kulturę multimedialną. Żyjemy w świecie, w którym słowo konkuruje (a często przegrywa) z obrazem, jest przenoszone na ekran, a nawet samo staje się wizualne i jego graficzny zapis zyskuje szczególne znaczenie (S. Wysłouch, Literatura i semiotyka, Warszawa 2001, s. 18). 5 M.P. Markowski, Ekphrasis. Uwagi bibliograficzne z dołączeniem krótkiego komentarza, „Pamiętnik Literacki” 1999, z. 2, s. 230. 6 Ogólnopolska Konferencja o Ekfrazie oraz Wieczór Poezji i Obrazu, 14 maja 2011, Ośrodek Kultury Leśnej w Gołuchowie. 7 I. Fietkiewicz-Paszek, fragment wypowiedzi na Ogólnopolskiej Konferencji o Ekfrazie (Gołuchów 2011) zamieszczonej w materiałach pokonferencyjnych (broszura-plakat). 8 Przypominają się słowa Jacka Łukasiewicza: Czyniąc z cudzego dzieła plastycznego własne, nie można zachować pełnej jego przedmiotowości. Dzieło plastyczne jest nieprzetłumaczalne na słowa. Pisze się więc o własnej interpretacji tego dzieła wynikłej z osobistej percepcji. Przy tym czysta, wyłącznie estetyczna kontemplacja może stanowić szczyt obcowania z podziwianym obrazem, ale przecież miłość nie składa się z samych orgazmów. Zanim duch zachwyci się dziełem, połączy się z nim, nie niszcząc jego całkowitości i odrębności, do dzieła wchodzi to, co w nas cielesne i psychiczne. Pulsowanie własnej krwi i głębokość czy płytkość własnego oddechu. Wzrok, słuch i dotyk – fantastycznie i fantazmatycznie poprzez to obcowanie z dziełem wzbogacane. Patrzący czuje, jak się zmysły wzbogacają, jak przekraczają swoje dotychczasowe możliwości i sprawia mu to przyjemność. Do dzieła wchodzą również wspomnienia patrzącego i jego wyobrażenia o sobie. Jego przywiązania, brudy, świństwa, sentymenty i resentymenty, społeczne uwarunkowania. Wszystko to przedostaje się do cudzego utworu. Zmienia go, opanowuje, szuka w nim usprawiedliwień, potwierdzeń bądź zaprzeczeń. Cząstki psychiki widza ulegają w cudzym obrazie oczyszczeniu (nie musi to być bynajmniej oczyszczenie całkowite). Albo – co też się przydarza – stają się brudniejsze, co czyni go nieszczęśliwym lub napełnia niedobrą satysfakcją. Cały ten proces obcowania, mogący zawierać mnóstwo nieprzewidzianych elementów, jest konieczny. Cudze dzieło sztuki pośredniczy między mną a światem i to ogranicza jego autonomię (J. Łukasiewicz, Grochowiak i obrazy, Wrocław 2002, s. 8). 9 C. Sikorski, fragment wypowiedzi na Ogólnopolskiej Konferencji o Ekfrazie (Gołuchów 2011) zamieszczonej w materiałach pokonferencyjnych (broszura-plakat). 10 I. Fietkiewicz-Paszek, Próby wyjścia, Szczecin 2011. 11 Więcej informacji o autorze przynosi zamieszczona w tomie notka: Jarek Wójcik urodził się w Szczecinie. Od 1985 roku mieszka i tworzy w Melbourne w Australii. Ukończył historię sztuki na AM w Poznaniu i grafikę w Box Hill College w Melbourne. W roku 1992 zakłada studio minusart. Jest autorem szeregu wystaw indywidualnych w Australii, Francji, Polsce oraz uczestnikiem wielu wystaw i projektów grupowych. Reprezentowany przez Catherine Asquith Gallery w Melbourne, Charles Hewitt Gallery w Sydney I Gallery East w Perth. 12 I. Fietkiewicz-Paszek, Próby wyjścia, Szczecin 2011, s. 37. 13 A. K. Folta. Ekfraza ekfrazy czy dekalkomania?, [w:] (Od)nowa – znowu –na nowo. Rekapitulacja, red. J. Wach, Ł. Janicki, Lublin 2012, s. 182. 14 Ibidem, s. 183. 15 J. Dehnel, Żywoty równoległe, Kraków 2004, s. 43. 16 Ibidem, s. 35. 17 Ibidem. 18 P. Kozioł, Jacek Dehnel, http://culture. pl/pl/tworca/jacek-dehnel 19 J. Dehnel, Języki obce, Wrocław 2013, s. 16. 20 Ibidem. 21 Ibidem. 22 Ibidem, s. 19. 23 Ibidem, s. 17. 24 J. Gutorow, Inne tempo, Wrocław 2008, s. 8. 25 Ibidem, s. 32. 26 Ibidem,. 27 I. Stokfiszewski, Poezja uników, „Gazeta Wyborcza”, 33/2007, s. 15; Poezja a demokracja, „Tygodnik Powszechny”, 10/2007, s. 11. 28 J. Gutorow, Inne tempo, Wrocław 2008, s. 32. 29 Ibidem, s. 42. 30 Fragment wypowiedzi Leo Steina wykorzystanej przez Jacka Gutorowa jako motto do utworu Mandarynka (Inne tempo, Wrocław 2008, s. 34).

Identifiers

ISSN

1733-1528