Posthumanistyczny Wymiar Ekologii

• Authors: Chmara Rafał

Title variants

EN

Posthuman Dimension of Ecology

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Ekologia rozumiana jako jeden z programów badawczych nauk biologicznych eksploruje relacje pomiędzy organizmami i środowiskiem na wielu hierarchicznie powiązanych poziomach organizacji życia biologicznego – osobnik, populacja, zespół, biocenoza, ekosystem, biom i biosfera. W wielowymiarowych badaniach ekologicznych korzysta się z aparatu metodycznego wielu nauk: fizyki, matematyki, chemii, geologii czy hydrologii. W ostatnich dwóch dekadach obserwujemy nurt w ekologii wyrastający z tzw. „neutralnej teorii bioróżnorodności i biogeografii”, zakładający, że w układach wielogatunkowych gatunki są ekologicznie ekwiwalentne/równocenne lub mogą być uważane za selektywnie identyczne (tj. „neutralne”). Neutralne podejście, interdyscyplinarny i społeczny wymiar ekologii stwarza możliwości powiązań z kulturowo-filozoficznym nurtem posthumanizmu. Posthumanizm zakładający odrzucenie antropocentryzmu i „szowinizmu gatunkowego” wpisuje się w podejścia metodyczne stosowane już od wielu dekad w ekologii. Rozwój obszarów problemowych bazujących na ekologii poszczególnych grup organizmów: ekologia roślin, ekologia zwierząt; różnych poziomów organizacji czy zastosowań społecznych: ochrona przyrody, ochrona środowiska i inżynieria ekologiczna wskazuje na swoistą „posthumanistyczną optykę” badań ekologicznych. W niniejszym pracy przedstawiono wspólne obszary problemowe/metodologiczne w ekologii i szeroko pojętego podejścia posthumanistycznego. Stawiając tezę, że program badawczy ekologii już od dawna wpisuje się posthumanistyczny nurt. W pracy przyjąłem następujące założenia: (1) układy ekologicznie są hierarchiczne i powiązane siecią relacji; (2) posthumanizm zrywa ze strukturą hierarchiczną i zakłada równocenność różnych form życia. W obszarze kulturowym posthumanizm zdefiniowany w latach 80 i 90-tych dwudziestego wieku, powinien wypracować metody umożliwiające przeniesienie problematyki wielowymiarowych struktur biologicznych na sztukę bio artu.

EN

Ecology understood as a research project within the biological sciences explores the relations between organisms and the environment. It does so at numerous hierarchically connected levels of natural life organisation – the specimen, the population, the assemblage, the biocenose, the ecosystem, the biome and the biosphere. Multidimensional ecological research involves the methodologies of multiple sciences, like physics, mathematics, chemistry, geology or hydrology. In the latest two decades, we have seen a drift in ecology rooted in the so-called ‘neutral theory of biodiversity and biogeography,’ which assumes that the species constituting multispecies systems are ecologically equivalent/equally valuable or may be considered selectively identical (i.e., ‘neutral’). The neutrality of approach, the multidisciplinary and social dimension of ecology offer its possible interconnections with the cultural and philosophical current of posthumanism. Posthumanism, which rejects anthropocentrism and ‘speciesism’, is congruent with the methodological approach that has been used in ecology for decades. The emergence and growth of problem areas based on the ecology of groups of organisms, like plant ecology, animal ecology; on various levels of organisation or social application, like nature conservation, protection of the environment or ecological engineering reveal this specific ‘posthuman perspective’ in ecological studies. The present study discusses problem and methodology areas that are common to ecology and the broadly understood posthuman approach. Its proposition is that the research agenda of ecology has long been in the mainstream of the posthuman current. The author has made the following assumptions: (1) ecological systems are hierarchical and interconnected by a network or relations; (2) posthumanism rejects the hierarchy and assumes the equality of all forms of life. In the realm of culture, the posthumanism of the 1980s and 1990s should develop methods capable of translating the multidimensional problems of biological structures to artistic output connected with bio art

Keywords

PL

bio art; posthumanizm; Antropocen; układy ekologiczne; hierarchia

EN

bio art; posthumanism; Anthropocene; ecological systems; hierarchy

• Publisher: Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku
• Journal: Sztuka i Dokumentacja
• Year: 2019
• Issue: 20
• Pages: 105-112

Contributors

author

Chmara Rafał

• Uniwersytet Gdański, Wydział Biologii, Katedra Ekologii Roślin

References

• Braidotti, Rosi. The Posthuman. Cambridge: Polity Press, 2013.
• Chodań, Przemysław. „Codzienność i polityka. Społeczny wymiar nowej duchowości w polskiej sztuce współczesnej.” Sztuka i Dokumentacja, nr 16 (2016): 81–89.
• Chorąży, Mieczysław. „Wprowadzenie do biologii systemów.” Nauka, nr 1 (2011): 59–84.
• Chorąży, Mieczysław. „Złożoność i hierarchia organizmów żywych.” Nauka, nr 3 (2011): 89–112.
• Coole, Diana i Samantha Frost. “Introducing the New Materialisms.” W New Materialisms. Ontology, Agency, and Politics, red. Diana Coole i Samantha Frost, 1–45. Durham–London: Duke University Press, 2010.
• Corlett, Richard T. “The Anthropocene concept in ecology and conservation.” Trends in Ecology & Evolution, 30 (2015): 36–41.
• Crutzen, Paul J. i Eugene F. Stoermer. „The Anthropocene.” The International Geosphere-Biosphere Programme Newsletter, 41 (2000): 17–18.
• Ellis, George F. R. „Top-down causation, and the human brain.” W Understanding complex system, red., Nancy Murphy, Georg F.R. Ellis i Timothy O’Connor, 53–81. Berlin–Heidelberg: Springer-Verlag, 2009.
• Finney, Stanley C. „The Anthropocene as a ratified unit in the ICS International Chronostratigraphic Chart: fundamental issues that must be addressed by the Task Group.” Geol. Soc. Lond. Spec. Publ., 395 (2014): 23–28.
• Gecow, Andrzej. „Znaczenie perspektywy opisu i wyjaśnienia w Biological Turn. Perspektywa informacji celowej w biologii i humanistyce jako podstawa memetyki.” Teksty z ulicy. Zeszyt memetyczny, nr 15 (2014): 27–40.
• Hassan, Ihab. „Prometheus as Performer: Toward a Posthumanist Culture?” The Georgia Review, 31 (1977): 830–850.
• Heller, Michał. Filozofia nauki. Kraków: Copernicus Center Press, 2016.
• Heller, Michał. Filozofia przypadku. Kraków: Copernicus Center Press, 2016.
• Hoły-Łuczaj, Magdalena. „Posthumanizm, między metafizyką a etyką.” Kultura i Wartości, 11 (2015): 45–61.
• Hubbel, Stephen P. The unifed neutral theory of biodiversity and biogeography. Princeton: Princeton University Press, 2001.
• Kutschera, Ulrich, „System biology of eukaryotic superorganisms and the holobiont concept.” Theory in Biosciences, 137 (2018): 117–131.
• Leibniz, Gottfried Wilhelm. “Zasady filozofii, czyli monadologia.” Tłum. Stanisław Cichowicz. W idem, Główne pisma metafizyczne, tłum. Stanisław Cichowicz i Juliusz Domański, 113–134. Toruń: Comer, 1995.
• Mazur, Marc. “Marc Mazur reviews Dark Ecology.” Critical Inquiry. https://criticalinquiry.uchicago.edu/marc_mazur_reviews_dark_ecology/.
• McIntosh, Robert P. „Pluralism in ecology.” Ann. Rev. Syst., 18 (1987): 321–341.
• Morowitz, Harold J. The emergence of everything. New York: Oxford University Press, 2002.
• Simpson, E. H. „Measurement of diversity.” Nature, 163 (1949): 688.
• Sokołowska, Zuzanna. „Posthumanizm – nowa definicja lęku?” Fragile, nr 32 (2016). https://fragile.net.pl/home/posthumanizm-nowa-definicja-leku/.
• Timothy, Morton. Dark Ecology: For a Logic of Future Coexistence. New York: Columbia University Press, 2016.
• Shannon, Cloud E. „A mathematical theory of communication.” The Bell System Technical Journal, 27 (1948): 379–423, 623–656.
• Ragan, Mark A. „Trees and networks before and after Darwin.” Biology Direct 4 no. 43 (2009): 1-38.
• Llull, Ramon. Liber de ascensu et decensu intellectus (1304). Raymundi Lully Doctoris illuminati de nova logica de correlativis necnon de ascensu et descensu intellectus: quibus siquide tribus libellis p. brevi ad facili artificio... Valencia: Jorge Costilla, 1512.
• Weiner, January. Życie i ewolucja biosfery. Warszawa: PWN, 2003.
• Wołek, Jerzy. „Progress in ecology: fact or fiction?” Ecological Questions, 11 (2009): 9–15.