Ortodoksyjne prawo religijne a ochrona światowego dziedzictwa kulturowego – zarys zagadnień

• Authors: Rozmus Dariusz

Title variants

EN

Orthodox religious law and the preservation of the cultural heritage of the world – an overview of problems

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

W ciągu ostatnich kilkunastu lat w Azji (Afganistan, Syria, Irak) w Afryce (Libia) nasiliły się akty wandalizmu związane z niszczeniem zabytków. Najbardziej widoczne jest to przy okazji niszczenia monumentalnych rzeźb (pomniki Buddy w Afganistanie) i architektury, w tym całych antycznych miast (Nimrud – Kalchu, Hatra, mury Niniwy – przedmieścia obecnego Mosulu, zagrożona jest syryjska Palmira). Niszczenie zabytków jest spektakularnym, propagandowym przejawem narzucania woli, jest również łamaniem międzynarodowych praw i konwencji, dotyczących sposobów prowadzenia wojen. Obrazoburstwo (w szerokim znaczeniu tego terminu) sta- ło się zjawiskiem nie tylko religijnym, ale również przede wszystkim politycznym. Przedmiotem artykułu jest odpowiedź czy źródeł tego wandalizmu można doszukiwać się w Koranie. Zdaniem autora publikacji tego typu zachowań nie można wywieść z  Koranu. W  świętej księdze islamu znajdują się liczne fragmenty mówiące o tolerancji wobec ludów księgi (ahl al kitab), czyli przede wszystkim Żydów i chrześcijan. Są to wersety Koranu pochodzące z sur o numerach 2: 194, 2: 257, 8: 40, 8: 73. Niszczenie obiektów kultu czy też miejsc, gdzie sprawowana jest modlitwa, takich jak kościoły, synagogi czy meczety (np. szyickie) według Koranu jest całkowicie niedopuszczalne. Obecne wydarzenia mają zatem przede wszystkim podłoże polityczne.

EN

During the course of a dozen or so years in Asia (Afghanistan, Syria, Iraq) and in Africa (Libya) there was a surge of acts of vandalism associated with the destruction of historic monuments. This phenomenon is especially discernible in the context of the destruction of monumental sculptures (the statues of Buddha in Afghanistan) and of architectural monuments, including whole cities (Nimrud – Kalhu, Hatra, the walls of Nineveh – the suburbs of the present-day city of Mosul; the Palmyra in Syria is endangered). The destruction of monuments is a spectacular, propaganda manifestation of imposing one’s will; it is also a violation of the international rights and conventions associated with the form in which wars are waged. Iconoclasm (in the broad meaning of the term) is not so much a religious phenomenon but also (and above all) a political one. The object of the article is to provide an answer to the question whether the sources of these acts of vandalism may be traced in the Quran. According to the author of the publication, such instances of behaviour may not be derived from the Quran. In the sacred book of Islam there are many passages which mention tolerance toward the people of the book (ahl al kitab) i.e. above all Jews and Christians. These are lines of the Quran which derive from the following Suras: 2: 194, 2: 257, 8: 40, 8: 73. According to the Quran, the destruction of the objects of worship or of places where prayers are held, such as churches, synagogues or mosques (e.g. Shi’a mosques), is completely unacceptable. therefore the current events have a mainly political background.

Keywords

PL

ikonoklazm; niszczenie zabytków; Koran; Konwencja haska; ahl al kitab; fanatyzm religijny

EN

iconoclasm; the destruction of historic monuments; the Quran; the Hague Convention; ahl al kitab; religious fanaticism

• Publisher: Wyższa Szkoła Humanitas
• Journal: Roczniki Administracji i Prawa
• Year: 2015
• Volume: 15/1
• Pages: 81-97

Contributors

author

Rozmus Dariusz

• Wyższa Szkoła Humanitas

References

• Celej J., Rola międzynarodowych trybunałów karnych w realizacji odpowiedzialności karnej jednostki za zbrodnie i przestępstwa międzynarodowe w tradycji europejskiej, [w:] Wojna i pokój. Wybrane zagadnienia prawno-historyczne, red. E. Kozerska, P. Sadowski, A. Szymański, Opole 2013.
• Chamisza Chumsze Tora Chumasz Pardes Lauder. Księga Druga Szemot, przekład Pięcioksięgu z języka hebrajskiego opatrzony komentarzem Rabinów oraz hebrajski tekst komentarza Rasziego z punktacją samogłoskową i Ha„ary z błogosławieństwami, oprac. pod kierownictwem rabina Sachy Pecarica, tłum. rabin S. Pecaric i E. Gordon, Kraków 2003.
• Danecki J., Kultura islamu. Słownik, Warszawa 1997.
• Dehio G., Ochrona i opieka nad zabytkami w XIX wieku (1905), [w:] Zabytek i historia. Wokół problemów konserwacji i ochrony zabytków w XIX w., red. P. Kosiewski, J. Krawczyk, Warszawa- -Wilanów 2012.
• Ganzfried S., Kitzur Shulchon Oruch. >e classic guide to the everyday observance of Jewish law, vol. II Ch. 98–221. A New translation with notes and diagrams by Rabbi Eliyahu Touger. Mozaizm Publishing Corporation, New York 1991.
• Gąska M., Ochrona dóbr kultury w czasie konfliktów zbrojnych i w sytuacjach kryzysowych, [w:] Prawna ochrona dóbr kultury, Toruń 2009.
• Gąska M., Ciupiński A., Międzynarodowe prawo humanitarne konfliktów zbrojnych. Wybrane problemy, Warszawa 2001.
• Graetz H., Historja Żydów, Warszawa 1929.
• Jasińska J., por. [hasło] szari’at, [w:] Mały słownik kultury świata arabskiego, Warszawa 1971.
• Kochan L., Beyond the Graven Image. A Jewish View, New York 1997.
• Koran z arabskiego przełożył i komentarzem opatrzył Józef Bielawski, Warszawa 1986.
• Krajewska M., Symbolika płaskorzeźb na cmentarzach żydowskich w Polsce, „Polska Sztuka Ludowa” 1989, nr 1-2.
• Kranz J., War, Peace Or Appeasement? Völkerrechtliche Dilemmata bei der Anwendung militärisches Gewalt zu Beginn des 21. Jahrhunderts, Warszawa 2009.
• Łukaszczyk L., Międzynarodowa ochrona dóbr kultury, [w:] Prawna ochrona dóbr kultury red. T. Gardocka, J. Sobczak, Toruń 2009.
• Mały słownik kultury świata arabskiego, Warszawa 1971.
• P. Majdanik, Tora dla narodów świata. Prawa noachickie w ujęciu Majmonidesa. Warszawa – Toruń 2015
• Mączka I., O życiu pozagrobowym w KITĀB AR-RŪH Ibn Qayyyim al.-Ğawziyyi, Literatura arabska. Dociekania i prezentacje. 2. Prawo i teologia Islamu. Współczesna literatura arabska, red. M.M. Dziekan, Warszawa 2000.
• Marcinko M., Konwencje genewskie a akty terroryzmu wojennego, [w:] Konwencje genewskie – 60 lat później. Nowe wyzwania dla międzynarodowego prawa humanitarnego kon$iktów zbrojnych, red. B. Janusz-Pawletta, Warszawa 2010.
• Marcinko M., Łubiński P., Wybrane zagadnienia z zakresu międzynarodowego prawa karnego, Kraków 2009.
• Mélèze-Modrzejewski J., Żydzi na Nilem. Od Ramzesa II do Hadriana, Kraków 2000.
• Międzynarodowe prawo karne. Zapobieganie kon$iktom zbrojnym. Odpowiedzialność za przestępstwa wojenne. Zbiór dokumentów. Wyboru dokonał, wstępem opatrzył M. Flemming, Warszawa 1978.
• Mrozek-Dumanowska A., Między negacją a  pietyzmem, [w:] Plenas Arabum Domos. Materiały IV Ogólnopolskiej Konferencji Arabistycznej, Warszawa 25–26 marca 1993 r., red. M.M. Dziekan, Warszawa 1994.
• Nadolski K., Tortury uświęcone tradycją, „Wiedza i Życie”, maj 2015, nr 5 (965).
• Nahlik S.E., On Some De&ciencies of the Hague Convention of 1954 on the Protection of Cultural Property in the Event of Armed Con$ict, [in:] Annuaire de l’ A. A. A. Yearbook of A. A. A. volume 44, La Haye/The Hague Martinus Njho}, Haga 1974.
• Porządek geometryczny w modelu nieskończoności, oprac. I. Natkańska, „As-Sadaka” 1985, nr 43.
• Sarwa A., Rzeczy ostateczne człowieka i świata. Eschatologia Islamu, Łódź 2003.
• Seyyed Hossein Nasr, Idee i wartości tslamu, tłum. M. Dziekan, Warszawa 1988.
• Suchodolski S., Wędrówki rzeczy i idei w świetle źródeł numizmatycznych – przykład monet Władysława II (1138-1146), [w:] Wędrówki rzeczy i idei w średniowieczu, red. S. Moździoch, Wrocław 2004.
• Surdel J. i Surdel D., Cywilizacja islamu (VII–XIII w.), tłum. M. Skuratowicz i W. Dembski, Warszawa 1980.
• Szpak A., Bezpośredni udział w działaniach zbrojnych w świetle międzynarodowego prawa humanitarnego, Toruń 2013.
• Święty Koran – tekst arabski i tłumaczenie polskie. Wydany pod patronatem Hazrat Mirza Tahir Ahmad, Czwartego Następcy Obiecanego Mesjasza i Głowy Ruchu Ahmadiyyah w Islamie, Islam International Publications LTD, 1990.
• Tarjag micwot, 613 przykazań judaizmu, oraz szewa micwot derabanan, siedem przykazań rabinicznych, szewa micwot bne Noach, siedem przykazań dla nie-Żydów, tłum. E. Gordon, Kraków 2000.
• Żygulski Z. jun., Sztuka turecka, Warszawa 1988.
• Żygulski Z., Sztuka islamu w zbiorach polskich, Warszawa 1989.