Eine moderne Gottesrede: Zum Problem des Sacrum in ausgewählten Psalm-Gedichten der deutschen Gegenwartsliteratur

• Authors: Ewa Anna Piasta

Title variants

EN

Modern speaking about God: The problem of the sacred in contemporary German literature on the basis of selected psalm poems

PL

Współczesne mówienie o Bogu: Problem sacrum we współczesnej literaturze niemieckiej na przykładzie wybranych wierszy-psalmów

• Languages of publication: DE

Abstracts

EN

The article discusses the issue of the sacred in contemporary German poetry, basing on selected psalm poems by Reiner Kunze, Ralf Rothmann, Wilhelm Willms and Eva Zeller. A theoretical basis for the present study is provided by the work of Rudolf Otto, together with some conclusions made by Polish and German literary scholars who have dealt with the issue. The objective is to look at the ways in which the sacred constitutes itself in a literary work on the planes of the vocabulary, thematic content and axiology. The author has attempted to demonstrate a correspondence between the semantic aspect of the text and the sphere of the sacred. The latter is understood, first, as the transcendent – more precisely as the divine, tending towards the absolute, and secondly – as a form of beliefs related to a particular religion, in this case – to Christianity. The egocentric method assumes that the sacred is inherent in a literary text itself, while the phenomenological approach enables observation of the phenomenon of the sacred in the text without being conditioned by any particular religion.

PL

Artykuł został poświęcony zagadnieniu sacrum we współczesnej poezji niemieckiej na przykładzie wierszy-psalmów Reinera Kunze, Ralfa Rothmanna, Wilhelma Willmsa i Evy Zeller. Podstawę teoretyczną niniejszego szkicu stanowi dzieło Rudolfa Otto oraz ustalenia współczesnych literaturoznawców zarówno polskich, jak i niemieckich zajmujących się omawianą tematyką. Celem rozważań jest prześledzenie sposobu konstytuowania się sacrum w dziele literackim na płaszczyźnie słownictwa, tematyki i aksjologii. Autorka stara się ukazać odniesienie semantycznej wymowy dzieła do sfery sacrum, rozumianego najpierw jako to, co transcendentne, w ujęciu węższym jako święte, wskazujące na absolut, aż wreszcie przybierające postać przeświadczeń związanych z daną religią, w tym wypadku chrześcijańską. Metoda ergocentryczna zakłada, że sacrum jest obecne w samym tekście literackim, a podejście fenomenologiczne pozwala na nieuwarunkowaną wyznaniowo obserwację fenomenu sacrum w utworze.

Keywords

EN

contemporary poetry; psalm poem; the sacred; religion; axiology

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Journal: Colloquia Germanica Stetinensia
• Year: 2013
• Issue: 22
• Pages: 161-179

Contributors

author

Ewa Anna Piasta

• Uniwersytet Jana Kochanowskiego, Kielce

References

• Buber, Martin: Das dialogische Prinzip. Heidelberg 1973.
• Buber, Martin: Ich und Du, Heidelberg 1983.
• Die Bibel. Einheitsübersetzung. Altes und Neues Testament. Stuttgart 1980.
• Dürckheim, Karlfried Graf: Von der Erfahrung der Transzendenz. Freiburg, Basel, Wien 1984.
• Garhammer, Erich / Langenhorst, Georg: Schreiben ist Totenerweckung. Theologie und Literatur. Würzburg 2005.
• Garhammer, Erich: Zweifel im Dienst der Hoffnung. Poesie und Theologie. Würzburg 2011.
• Greb, Michaela: Numen und Macht. Die Bedeutung des Heiligen und des Unheimlichen in Religion und Kunst heute. Frankfurt a. M. 2011.
• Jasińska-Wojtkowska, Maria: Horyzonty literackiego sacrum. Lublin 2003.
• Jasińska-Wojtkowska, Maria: Problemy identyfikacji religijności dzieła literackiego. In: Jan Gotfryd, Maria Jasińska-Wojtkowska, Maria / Sawicki, Stefan (Hgg.): Sacrum w literaturze. Lublin 1983.
• Kurz, Paul Konrad: Ich höre das Herz des Himmels. Moderne Psalmen. Düsseldorf 2003.
• Kurz, Paul Konrad: Psalmen vom Expressionismus bis zur Gegenwart. Freiburg 1978.
• Kuschel, Karl Josef: Jesus in der deutschsprachigen Literatur. Gütersloh 1978.
• Langenhorst, Georg: „Ich gönne mir das Wort“. Gott und Religion in der Literatur des 21. Jahrhunderts. Freiburg, Basel, Wien 2009.
• Langenhorst, Georg: Gedichte zur Gottesfrage: Texte – Interpretationen – Methoden. München 2003.
• Langenhorst, Georg: Konfession und Gottesrede im Werk Ralf Rothmanns. In: Albrecht Grötzinger, Andreas Mauz, Adrian Portmann (Hgg.): Religion und Gegenwartsliteratur: Spielarten einer Liaison. Würzburg 2009, S. 53-68.
• Langenhorst, Georg: Theologie und Literatur. Ein Handbuch. Darmstadt 2005.
• Maciejewski, Marian: „ażeby ciało powróciło w słowo“. Próba kerygmatycznej interpretacji literatury. Lublin 1991.
• Motté, Magda: Auf der Suche nach dem verlorenen Gott. Religion in der Literatur der Gegenwart. Mainz 1997.
• Otto, Rudolf: Das Heilige. München 1963.
• Rothmann, Ralf: Gebet in Ruinen. Gedichte. Frankfurt a. M. 2000.
• SAID: Psalmen, Nachwort von Hans Maier. München 2007.
• Sawicki, Stefan: Sacrum w badaniach literatury. In: Ders.: Wartość – Sacrum – Norwid. Lublin 1994, S. 95-103.
• Sawicki, Stefan: Sacrum w literaturze. In: „Pamiętnik literacki”, Warszawa 71 (1980) 3, S. 169-182.
• Sawicki, Stefan: Wartość – Sacrum – Norwid. Studia i szkice aksjologiczno-literackie. Lublin 2007.
• Schmidinger, Heinrich (Hg.): Die Bibel in der deutschsprachigen Literatur des 20. Jahrhunderts. Bd. 1: Formen und Motive, Bd. 2: Personen und Figuren. Mainz 1999.
• Schröer, Siegfried: Literatur-Tipp. „Gedichte zur Gottesfrage“ von Georg Langenhorst. München 2003.
• Zarębianka, Zofia: Czytanie Sacrum, Kraków, Rzym 2008.
• Zarębianka, Zofia: O poezji religijnej i sposobach jej badania. In: „Roczniki Humanistyczne“. Lublin, 38 (1990) 1, S. 25-56.
• Zarębianka, Zofia: Poezja wymiaru sanctum. Kamieńska – Jankowski – Twardowski. Lublin 1992.
• Zarębianka, Zofia: Tropy sacrum w literaturze XX wieku. Bydgoszcz 2001.