Pragmatyka nauczycielska w świetle ustaw i rozporządzeń ministerialnych z lat 1918–1939

• Authors: KALINOWSKA-WITEK BARBARA

Title variants

EN

The Teacher Pragmatics in Framework of Legal Acts and Ministerial Regulations

• Conference: Edukacja-Technika-Informatyka
• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Celem artykułu jest ukazanie praw i obowiązków nauczycieli różnych typów szkół funkcjonujących w II Rzeczypospolitej. Pragmatyka nauczycielska została zapisana w dokumentach normatywnych – ustawach i rozporządzeniach ministerialnych z okresu dwudziestolecia międzywojennego. W celu zgromadzenia informacji posłużono się metodą historyczno-krytycznej analizy źródeł i pomocniczo metodą analizy zawartości treści czasopism pedagogicznych skierowanych do nauczycieli. Uzyskany materiał poddano analizie jakościowej. Aby nauczyciele odpowiednio wypełniali swoje obowiązki, powinni być właściwie do nich przygotowani, ale też mieć poczucie stabilizacji w zawodzie. Po odzyskaniu niepodległości sytuacja społeczno-gospodarcza państwa była trudna. W celu jej poprawy należało ujednolicić system szkolnictwa i podnieść poziom nauczania we wszystkich typach szkół. Władze oświatowe stanęły więc przed zadaniem doboru odpowiednio przygotowanych nauczycieli i określenia stawianych im wymagań. W dwudziestoleciu międzywojennym wymagania te ulegały pewnym zmianom. Przeanalizowano je w artykule.

EN

The aim of this article is to show rights and duties of teacher of different types of schools, that were functioning in The Second Republic of Poland. The teacher pragmatics wa written down in normative acts – legal acts and ministerial regulations in the interwar period. To collect information it was used a method of historical-critical analysis of sources and auxiliary – analysis of the press content targeted at teachers. The attained material was submitted to qualitative analysis. Teachers to fulfill their duties properly, should be prepared to them adequately and should have sense of professional stabilization. After regaining independence the social-economic situation of the state was difficult. In order to improve it the unification of the school system and rising the level of teaching was necessary at all types of schools. The education authorities came before task to choose adequately prepared teachers and specify requirements for them. In the interwar period these requirements ware being changed to some extent. They got analyzed in this article.

Keywords

PL

nauczyciele szkół ogólnokształcących i zawodowych; prawa i obowiązki nauczycieli pragmatyka nauczycielska wymagania stawiane nauczycielom

EN

teachers of general education and vocational schools; teacher’s rights and duties; the teacher pragmatics requirements expected from teachers

• Publisher: Uniwersytet Rzeszowski
• Journal: Edukacja-Technika-Informatyka
• Year: 2019
• Volume: 10
• Issue: 2
• Pages: 73-79

Dates

published

2019

Contributors

author

KALINOWSKA-WITEK BARBARA

• ORCID: 0000-0002-4417-1675, doktor habilitowany, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Wydział Pedagogiki i Psychologii, Instytut Pedagogiki, Zakład Teorii Wychowania, Polska

References

• A.Z. (1928). Jak się bronić? O najwyższym Trybunale Administracyjnym. Przegląd Pedagogiczny, 3, 59.
• Buzath, S. (1928). Projekt zmiany pragmatyki. Ogniwo, 5, 170–173.
• Dekret tymczasowy z 18.12.1918 o stabilizacji i wynagradzaniu nauczycieli szkół powszechnych. Dz.Urz.Min. WRiOP 1919, nr 1, poz. 2.
• Delegacja u p. Prezydenta Rady Ministrów Ponikowskiego. Ogniwo, 9, 7.
• Komisja Oświatowa Sejmu wobec pragmatyki nauczycielskiej. Ogniwo, 12, 4–5.
• Obwieszczenie Min. WRiOP z 9.11.1932 w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy z 1 lipca 1926 r. o stosunkach służbowych nauczycieli. Dz.U. 1932, nr 104, poz. 873.
• P. (1932). Zmiana pragmatyki nauczycielskiej. Przegląd Pedagogiczny, 31, 619–622.
• Protokół Dorocznego Walnego Zgromadzenia TNSW w Gdańsku w dniu 24 i 25 kwietnia 1930 r. Przegląd Pedagogiczny, 17, 386–388.
• P.S. (1922). O godność nauczyciela. Przegląd Pedagogiczny, 10, 1–5.
• Rozporządzenie Min. WRiOP w sprawie egzaminów państwowych na nauczycieli szkół średnich. Dz.Urz.Min. WRiOP 1921, nr 2, poz. 16.
• Rozporządzenie Min. WRiOP z 9.10.1924 r. w sprawie egzaminu państwowego na nauczycieli szkół średnich. Dz.U. 1924, nr 91, poz. 859.
• Rozporządzenie Ministra WRiOP z 22.12.1926 r. w sprawie wykonania postanowień ustawy z 1 lipca 1926 o stosunkach służbowych nauczycieli. Dz.U. 1926, nr 131, poz. 787.
• Rozporządzenie Min. WRiOP z 10.03.1938 r. o zmianie rozporządzenia ministra WRiOP z dnia 28 lutego 1933 r. w sprawie wykonania postanowień art. 3, 25 i 51 ustawy z dnia 1 lipca 1926 r. o stosunkach służbowych nauczycieli. Dz.Urz.Min. WRiOP 1938, nr 3, poz. 60.
• Rozporządzenie Min. WRiOP z dnia 10.03.1938 w sprawie udzielania urlopów nauczycielom. Dz.Urz.Min. WRiOP 1938, nr 3, poz. 62.
• Rozporządzenie Min. WRiOP z 26.09.1927 w sprawie udzielania urlopów nauczycielom i funkcjonariuszom państwowym. Dz.Urz.Min. WRiOP 1927, nr 12, poz. 196.
• Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z 6.03.1928 o kwalifikacjach zawodowych nauczycieli szkół powszechnych. Dz.U. 1928, nr 28, poz. 258.
• Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z 21.10.1932 r. o kwalifikacjach zawodowych do nauczania w szkołach i na kursach zawodowych. Dz.U. 1932, nr 91, poz. 774.
• Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z 28.10.1933 w sprawie zmiany ustawy z dnia 1 lipca 1926 r. o stosunkach służbowych nauczycieli i rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 6 marca 1928 o kwalifikacjach zawodowych nauczycieli szkół powszechnych. Dz.U. 1933, nr 85, poz. 660.
• Rozporządzenie Rady Ministrów o dodatkach za wysługę lat, względnie trzechlecia, za studia wyższe i dodatku drożyźnianym do płacy zasadniczej funkcjonariuszy państwowych. Dz.U. 1920, nr 77, poz. 521.
• Świdwiński, S. (1930). W jedności siła. Ogniwo, 1, 1–2.
• T.N. (1933). Zamach na prawa nauczycieli. Ogniwo, 1, 20–22.
• Ujejski, A. (1924). Na marginesie projektu pragmatyki. Ogniwo, 23–24, 371–374.
• Ustawa z 27.05.1919 r. o ustalaniu i wynagradzaniu nauczycieli publicznych szkół powszechnych, Dz. Urz. Min. WRIOP 1919, nr 14, poz. 1.
• Ustawa z 21.07.1919 o odpowiedzialności dyscyplinarnej stałych nauczycieli szkół powszechnych i o postępowaniu dyscyplinarnym. Dz.U. 1919, nr 63, poz. 374.
• Ustawa z 26.09.1922 dotycząca kwalifikacji zawodowych do nauczania w szkołach średnich ogólnokształcących i seminariach nauczycielskich państwowych i prywatnych. Dz.U. 1922, nr 90, poz. 828.
• Ustawa z dnia 9.10.1923 o uposażeniu funkcjonariuszy państwowych i wojska. Dz.U. 1923, nr 116, poz. 926.
• Ustawa z 11.12.1923 o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy państwowych i zawodowych wojskowych. Dz.U. 1924, nr 6, poz. 46.
• Ustawa z 1.07.1926 r. o stosunkach służbowych nauczycieli. Dz.U. 1926, nr 92, poz. 530; Dz. Urz. Min. WRiOP 1926, nr 13, poz. 163.
• Ustawa z 11.03.1932 r. o ustroju szkolnictwa. Dz.U. 1932, nr 38, poz. 389.