Działalność koła im. Bernarda Goldmana Towarzystwa Szkoły Ludowej we Lwowie (1905–1914)

• Authors: Rędziński Kazimierz

Title variants

EN

Activity of Bernard Goldman Circle of the Association of Folk School in LVIV (1905 - 1914)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Na przełomie XIX i XX wieku Lwów posiadał jedno z największych zgromadzeń populacji żydowskiej w centralno-wschodniej Europie. Miasto szczyciło się otoczeniem oświeconych Żydów, wspierających tak zwany Haskalah. W 1905 r. Żydzi zasymilowani z polską kulturą utworzyli we Lwowie gałąź Towarzystwa Szkoły Ludowej. Organizacja ta została założona w 1891 r., aby rozwinąć edukację wśród żydowskiej populacji we Wschodniej Galicji. Zadaniem towarzystwa było prowadzenie edukacyjno-kulturalnej działalności wśród Żydów. Możliwy był bezpłatny dostęp do czytelni i bibliotek dla dorosłych i młodych ludzi. Działalność nie była ograniczona do stolicy Galicji; czytelnie były otwarte w 22 miastach i miasteczkach Wschodniej Galicji, między innymi we Lwowie, Brodach, Przemyślu, Sokalu, Stryju i Żółkwi. Organizowane były kursy nauki czytania, zajęcia popularnonaukowe, prezentowano dzieła teatralne i muzyczne; wycieczki krajoznawcze, wspólne obchody świąt i rocznic, organizowane były spotkania z pisarzami, muzykami i osobistościami ważnymi dla polskiej kultury. Żydzi i Polacy współpracowali ze sobą w ramach działalności tegoż Towarzystwa.

EN

At the turn of 19th and 20th century, Lviv was one of the largest concentrations of Jewish population in Central-East Europe. The city boasted the milieu of enlightened Jews, the supporters of so-called Haskalah. In 1905, Jews assimilating to Polish culture established in Lviv a branch of the Association of Folk School. This Association was set up in the year 1891 in order to develop education amongst Jewish population in Eastern Galicia. The task of the circle in Lviv was conducting educational-cultural activity among Jews. Free-of-charge reading rooms and libraries for adults and young people were run. The activity was not restricted to the capital city of Galicia; its reading rooms were open in 22 towns and cities of Eastern Galicia, including those, among others, in Lviv, Brody, Przemyśl, Sokal, Stryj and Żół- kiew. In the reading rooms, courses for the illiterate were organized, popular-scientific lectures delivered, and also theatrical and musical performances presented; sightseeing trips, the celebrations of national holidays and the anniversaries connected with people of merit for Polish cultures: writers, musicians and national heroes were organized as well. Jews and Poles collaborated within the structures of the circle.

Keywords

PL

Galicja, Lwów, Żydzi, Towarzystwo Szkoły Ludowej, oświata pozaszkolna

EN

Galicia, Lviv, Jews, Association of Folk School, after-school education

• Publisher: Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
• Journal: Kultura – Przemiany – Edukacja
• Year: 2017
• Volume: 5
• Pages: 37-50

Dates

published

2017

Contributors

author

Rędziński Kazimierz

• Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie

References

• Bednarzak-Libera M., Formy działalności Towarzystwa Szkoły Ludowej na wsi galicyjskiej w latach 1891–1914, [w:] Kultura i oświata wsi, pod red. A. Meissnera, Rzeszów 1996. Bednarzak-LiberaM., Oświata pozaszkolna w działalności Towarzystwa Szkoły Ludowej, „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Rolniczo-Pedagogicznej w Siedlcach. Nr 45, seria: nauki humanistyczne. Historia, 1996, z. 2. Dybiec J., Galicja na drodze do wielkiej przemiany, [w:] Kraków i Galicja wobec przemian cywilizacyjnych (1866–1914). Studia i szkice, pod red. K. Fiołka, M. Stali, Kraków 2011. Gąsowski T., Galicja – żydowski matecznik, [w:] Społeczeństwo i gospodarka, Galicja i jej dziedzictwo, pod red. J. Chłopeckiego, H. Madurowicz-Urbańskiej, t. 2, Rzeszów 1995. „Jedność” 1907–1912. Łapot M., Problemy świeckiej szkoły żydowskiej w Galicji doby autonomicznej w świetle opracowań Artura Załęckiego, „Prace Naukowe AJD w Częstochowie.Rocznik Polsko-Ukraiński”, t. XVII, red. K. Rędziński, D. Herciuk, Częstochowa 2015; DOI 10.16926/rpu. 2015.17.18. Łapot M., Wkład środowiska żydowskiego w rozwój oświaty pozaszkolnej w okresie międzywojennym na przykładzie Uniwersytetu Ludowego im. Alberta Einsteina we Lwowie, „Prace Naukowe AJD w Częstochowie. Rocznik Polsko-Ukraiński” t. XIV, red. T. Lewowicki, J. Wilsz, N. Nyczkało, I. Ziaziun, Częstochowa–Kijów 2012. Potoczny J., Oświata dorosłych i popularyzacja wiedzy w plebejskich środowiskach Galicji doby konstytucyjnej (1867–1918), „Galicja i jej dziedzictwo”, t. 10, Rzeszów 1998. Potoczny J., Początki działalności kulturalno-oświatowej Towarzystwa Szkoły Ludowej we Lwowie (1892–1914), „Rocznik Naukowo-Dydaktyczny WSP w Krakowie”. Prace z Historii Oświaty i Wychowania IV, 1994, z.174. Sikora W., Towarzystwo Szkoły Ludowej w latach 1891–1928. Krótki rys działalności, Kraków 1929. Sprawozdanie Zarządu Lwowskiego Związku Okręgowego Towarzystwa Szkoły Ludowej za rok 1913, Lwów 1914. Sprawozdanie Koła TSL im. B. Goldmana we Lwowie za rok 1907, Lwów 1908. Sprawozdanie Koła TSL im. B. Goldmana we Lwowie za rok 1908, Lwów 1909. Terlecki R., Oświata dorosłych i popularyzacja nauki w Galicji w okresie autonomii, Wrocław etc. 1990. Wojciechowski K., Oświata ludowa 1863–1905 w Królestwie Polskim i Galicji, Warszawa 1954. Zwiercan-Witkowska A., Towarzystwo Szkoły Ludowej w latach 1891–1939, „Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej” 2003, R. LIII, s. 140.

Identifiers

DOI

10.15584/kpe.2017.5.3

ISSN

2300-9888

EISSN

2544-1205