Nowy świat starej baśni. „Jasioł i Mgłosia” Waltera Moersa

• Authors: Łosiowska Urszula

Title variants

EN

The new world of the old fairy-tale "Ensel und Krete" of Walter Moers

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The article The new world of the old fairy-tale. “Ensel und Krete” of Walter Moers focuses on the novel Ensel und Krete of Walter Moers, which comes into various intertextual interactions not only with the Grimms’ fairy tale but also with fairy tale as a genre. The usage of traditional fairy-tale sche­mes allows Walter Moers to create an original version or a variation on the theme of Hansel and Gretel and to create a fantastic world. In this world the known, traditional, fairy precepts are challenged. In addition, the story of Ensel and Krete turns out to be an excuse to reflect on the genre, literature, and, moreover, literary culture in a broad sense. The article focuses on selected issues connected with the presence of a fairy tale in a fantastic text and is an attempt to explain the interplay of these two orders.

Keywords

EN

Walter Moers; fairy tale; retelling; young adult learners; young adult literature

• Publisher: Ośrodek Badawczy Facta Ficta
• Journal: Creatio Fantastica
• Year: 2017
• Issue: 1(56)
• Pages: 25-44

Contributors

author

Łosiowska Urszula

• Uniwersytet Jagielloński

References

• Aarne, Antti, The Types of the Folk-Tale. A Classification and Bibliography, przekł. Silk Thompson, Helsinki: Academia Scientiarum Fennica 1961.
• Aarne, Antti, Verzeichnis der Märchentypen, Helsinki: Suomalaisen Tiedeakatemian Toimituksia 1910, online: https://de.wikisource.org/wiki/Verzeichnis_der_M%C3%A4rchentypen [dostęp: 25.08.2016].
• Basile, Giovan Battista, Lo cunto de li cunti, edizione di riferimento a cura di M. Rak, Milano: Garzanti 1995, online: http://www.letteraturaitaliana.net/pdf/Volume_6/t133.pdf [dostęp: 25.08.2016].
• Barwy świata baśni / Farben der Märchenwelt, red. Urszula Chęcińska, Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego 2003.
• Baśnie nasze współczesne, red. Jolanta Ługowska, Wrocław: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze – Uniwersytet Wrocławski 2005.
• Baśń we współczesnej kulturze, t. 1: Niewyczerpana moc baśni: literatura – sztuka – kultura masowa, red. Kornelia Ćwiklak, Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu 2014.
• Bena, Katarzyna, Przedsłowie tłumaczki tłumaczącej tłumacza, w: Walter Moers, Jasioł i Mgłosia. Baśń z Camonii autorstwa Hildegunsta Rzeźbiarza Mitów, z wyjaśnieniami z „Leksykonu wymagających objaśnienia cudów, form istnienia i fenomenów Camonii oraz okolic” autorstwa profesora doktora Abdula Słowiczego, przekł. z camońskiego [rzekomo], zil. i opatrzył połową biografii pisarza W. Moers, przekł. z W. Moersa K. Bena, Poznań-Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie 2015.
• Bettelheim, Bruno, Cudowne i pożyteczne. O znaczeniach i wartościach baśni, przekł. Danuta Danek, Warszawa: Wydawnictwo WAB 2010.
• Caillois, Roger, Od baśni do «science-fiction», przekł. Jerzy Lisowski, w: Roger Caillois, Odpowiedzialność i styl. Eseje, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1967.
• Calvino, Italo, Starucha z kapuścianego ogrodu, przekł. Marcin Wyrembelski,w: Italo Calvino, Baśnie włoskie, przekł. Stanisław Kasprzysiak i in., t. 3, Warszawa: czuły barbarzyńca press 2014.
• Calvino, Italo, Komentarze, przekł. Marcin Wyrembelski, w: Italo Calvino, tegoż, Baśnie włoskie, przekł. Stanisław Kasprzysiak i in., t. 3, Warszawa: czuły barbarzyńca press 2014.
• Coelho, Adolfo, Os Meninos Perdidos, w: Multilingual Folk Tale Database, online: http://www.mftd.org/index.php?action=story&act=select&id=3866 [dostęp: 25.08.2016].
• Dawno, dawno temu, reż. E. Kitsis, A. Horowitz, ABC Studios 2011-.
• „Creatio Fantastica” 2016, nr 2 (53), online: https://creatiofantastica.com/2016/08/08/cf-nr-2-53-2016-fantastyka-i-basn/ [dostęp: 20.05.2017].
• Dmitruk, Maria, Małgosia [fotografia], w: Archiwum wystaw galerii klubu Pozytywka w Krakowie, online: http://www.pozytywka.pl/13,3,maria_dmitruk_basnie_malgosia,img.html [dostęp: 26.08.2016].
• Eco, Umberto, Światy science fiction, w: tegoż, Po drugiej stronie lustra i inne eseje. Znak, reprezentacja, iluzja, obraz, przekł. Joanna Wajs, Warszawa: Wydawnictwo WAB 2012.
• Grimm Fairy Tales, zesz. 3, Jaś i Małgosia, scen. Joe Tyler, Ralph Tedesco, il. Blake Wilke, Eric Rodriguez, Alexandre Benhossi, przekł. Małgorzata Gwara, Warszawa: Okami 2016 [komiks].
• Grimm, Wilhelm i Jacob, Jaś i Małgosia, w: tychże, Baśnie dla dzieci i dla domu, przekł. Eliza Pieciul-Karmińska, t. 1, Poznań: Media Rodzina 2010.
• Grimm, Wilhelm i Jacob, Czerwony Kapturek, w: tychże, Baśnie dla dzieci i dla domu, przekł. Eliza Pieciul-Karmińska, t. 1, Poznań: Media Rodzina 2010.
• Hansel i Gretel: Łowcy czarownic, scen. i reż. Tomy Wirkola, Paramount Pictures, Metro-Goldwyn-Mayer, United International Pictures 2013.
• Kempf, Zdzisław, Wstęp, w: O cnocie i niecnocie niewieściej. Opowiadania z „Oceanu baśni”, czyli „Katha Sarit Sagara” Somadewy, przekł. Helena Willman-Grabowska, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo 1960.
• Kostecka, Weronika, Baśń postmodernistyczna: przeobrażenia gatunku. Intertekstualne gry z tradycją literacką, Warszawa: Wydawnictwo Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich 2014.
• Kowalczyk, Kamila, Antagoniści we współczesnych renarracjach baśni na przykładzie czarownicy z „Jasia i Małgosi” braci Grimmów, „Przegląd Humanistyczny” 2015, nr 3 (450).
• Kubiak, Władysław, Wstęp, w: Księga tysiąca i jednej nocy. Wybór, przekł. Andrzej Czapkiewicz i in., Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1988.
• Kulturowe konteksty baśni, t. 1: Rozigrana córa mitu, red. Grzegorz Leszczyński, Poznań: Centrum Sztuki Dziecka w Poznaniu 2005.
• Kulturowe konteksty baśni, t. 2: W poszukiwaniu straconego królestwa, red. Grzegorz Leszczyński, Poznań: Centrum Sztuki Dziecka w Poznaniu 2006.
• Kyrklund, Willy, Jaś i Małgosia, przekł. Maria Olszańska, w: Kość słoniowa. Nowele szwedzkie, przekł. Maria Olszańska, Zygmunt Łanowski, Warszawa: Czytelnik 1972.
• Leibovitz, Annie, Little girl & boy lost, „Vogue” 2009, nr 12.
• Nnadi, Chioma, TBT Lady Gaga, Andrew Garfield, and Lily Cole do Hansel and Gretel, online: http://www.vogue.com/977347/tbt-lady-gaga-andrew-garfield-hansel-and-gretel/ [dostęp: 25.08.2016].
• The Pandorian, Little girl & boy lost, online: http://thepandorian.com/2009/11/little-girl-boy-lost/ [dostęp: 26.08.2016].
• Lewicki, Tadeusz, Posłowie, w: Księga tysiąca i jednej nocy. Wybrane opowieści, przekł. Władysław Kubiak, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1992.
• Maj, Krzysztof M., Allotopie. Topografia światów fikcjonalnych, Kraków: Universitas 2015.
• Marciniak, Paweł, Transfikcjonalność, „Forum Poetyki / Forum of Poetics” 2015, online: http://fp.amu.edu.pl/wp-content/uploads/2015/12/PMarciniak_Transfikcjonalnosc_ForumPoetyki_jesien2015.pdf [dostęp: 20.05.2017].
• Markowska, Wanda, Milska Anna, Słowo od tłumaczek, w: Księga papugi, przekł. i oprac. tychże, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1959.
• Mazela, Anna, Żywotność baśni braci Grimm w kulturze współczesnej. Na przykładzie fotografii i plakatu, w: Grimm: potęga dwóch braci. Kulturowe konteksty „Kinder- und Hausmärchen”, red. Weronika Kostecka, Warszawa: Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR 2013.
• McHale, Brian, Powieść postmodernistyczna, przekł. Maciej Płaza, Kraków: Eidos. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2012.
• Moers, Walter, Jasioł i Mgłosia. Baśń z Camonii autorstwa Hildegunsta Rzeźbiarza Mitów, z wyjaśnieniami z „Leksykonu wymagających objaśnienia cudów, form istnienia i fenomenów Camonii oraz okolic” autorstwa profesora doktora Abdula Słowiczego, przekł. z camońskiego [rzekomo], zil. i opatrzył połową biografii pisarza W. Moers, przekł. z W. Moersa K. Bena, Poznań-Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie 2015.
• Němcowa, Božena, Pohádka o perníkové chaloupce, w: Multilingual Folk Tale Database, online: http://www.mftd.org/index.php?action=story&act=select&id=3891 [dostęp: 25.08.2016].
• Opowiadania egipskie, z jęz. egip. przekł. i oprac. Tadeusz Andrzejewski, Warszawa 1958.
• Propp, Władimir, Historyczne korzenie bajki magicznej, przekł. Jacek Chmielewski, Warszawa: Wydawnictwo KR 2003.
• Propp, Władimir, Morfologia bajki magicznej, przekł. Paweł Rojek, Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS 2011.
• Skurzak, Ludwik, Przedmowa, w: Pańczatantra, czyli Mądrości Indii ksiąg pięcioro, przekł. Wanda Markowska i Anna Milska, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1956.
• Straparola, Giovan Francesco, Le piacevoli notti, online: http://www.liberliber.it/mediateca/libri/s/straparola/le_piacevoli_notti/pdf/straparola_le_piacevoli_notti.pdf [dostęp: 30.08.2016].
• Słodczyk, Rozalia, Oblicza metafikcji – na przykładzie „Fikcji” Borgesa, w: „Tekstualia” 2006, nr 4 (7), online: http://www.tekstualia.pl/stara/index.php?DZIAL=teksty&ID=107 [dostęp: 20.05.2017].
• Symonowicz-Jabłońska, Izabela, Baśniowość w kulturze popularnej jako wyzwanie edukacyjne, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 2016.
• Talko, Leszek K. [tekst], Anna Niemierko [oprac. graficzne], Jaś i Małgosia, Warszawa: Jacek Santorski & Co Agencja Wydawnicza 2005.
• The Children and the Ogre, w: Multilingual Folk Tale, online: http://www.mftd.org/index.php?action=atu&act=select&atu=327 [dostęp: 25.08.2016]
• Trzciński, Łukasz, Mit bohaterski w perspektywie antropologii filozoficznej i kulturowej, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2006.
• Uther, Hans-Jörg, The Types of International Folktales. A Classification and Bibliography Based on the System of Antti Aarne and Stith Thompson, Helsinki: Academia Scientiarum Fennica 2004.
• Wais, Jadwiga, Bracia Grimm i Siostra Śmierć. O sztuce życia i umierania, Warszawa: ENETEIA Wydawnictwo Psychologii i Kultury 2014.
• Walder, Johannes, Über den Autor Walter Moers und sein Alter Ego Hildegunst von Mythenmetz, w: tegoż, Eine Untersuchung der Märchenparodie „Ensel und Krete“ von Walter Moers, Seminararbeit, München: GRIN Verlag 2013 [e-book]. [fragmenty online] http://www.grin.com/de/e-book/232255/eine-untersuchung-der-maerchenparodie-ensel-und-krete-von-walter-moers [dostęp: 25.08.2016].
• Wiedźmin 3: Krew i wino [dodatek do gry Wiedźmin 3: Dziki Gon], CD Projekt RED, 2016 [PC].
• Willingham, Bill [scen.] i in., Baśnie, przekł. Krzysztof Uliszewski, Warszawa: Egmont Polska 2007-2016 [seria komiksów].
• Willman-Grabowska, Helena, Wstęp, w: Dwadzieścia pięć opowieści wampira, przekł. tejże, Wrocław: Zakład im. Ossolińskich 1955.