Język staro-cerkiewno-słowiański w Kościele i kulturze narodów słowiańskich

• Authors: Mielkow Andriej

Title variants

EN

Church Slavonic language in Church and culture of Slavic peoples

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł szczegółowo opisuje historię misji morawskiej świętych Cyryla i Metodego oraz historię tworzenia alfabetu słowiańskiego, a także przedstawia najważniejsze momenty zwrotne w procesie powstawania pisma słowiańskiego w Bułgarii, Polsce, Czechach i na Rusi Kijowskiej. Autor wysuwa tezę, że stworzony przez Braci Sołuńskich język sakralny od początku stał się językiem, w którym odprawiano nabożeństwa i głoszono kazania, a także językiem teologii, filozofii i hagiografii. Historia szerzenia się tradycji cyrylo-metodiańskiej u Słowian Zachodnich, Południowych i Wschodnich przedstawiona została na podstawie analizy najstarszych żywotów Świętych Braci, a także bułgarskich, polskich, czeskich i staroruskich zabytków rękopiśmiennych i świadectw średniowiecznych kronikarzy. Osobno omawiana jest historia języka staro-cerkiewno-słowiańskiego w redakcji ruskiej. Przeanalizowano sytuację językową na dawnej Rusi porównując funkcjonowanie języka staroruskiego i języka staro-cerkiewno-słowiańskiego. Szczegółowo zbadano kwestię rozwoju języka staro-cerkiewno-słowiańskiego na Rusi Południowo-Zachodniej i na Rusi Moskiewskiej, a także powstanie redakcji ogólnoruskiej tego języka w drugiej połowie XVII wieku

EN

The paper comprehensively describes the history of saints Cyril and Methodius, Moravian mission and the creation of the Slavic alphabet, as well as outlines the main milestones of the Slavic written language formation in Bulgaria, Poland, Czech and Kievan Rus. The author puts forward the thesis that the sacred language created by the Solun brothers became the language of liturgy and homilies from the very beginning, as well as the language of theology, philosophy and hagiography. The history of the Cyril-Methodius tradition, spreading among the Western, Southern and Eastern Slavs, is presented in relation to the analysis of the ancient legends of the Holy brothers, as well as Bulgarian, Polish, Czech and Old Russian manuscripts and medieval chroniclers. The history of the Russian version of the Church Slavonic language is separately considered. The language role in Ancient Rus is analysed, taking into account the point of correlation between the Old Russian and Church Slavonic languages. The problem of the Church Slavonic evolution and functioning in South-Western and Moscow Rus is studied in detail, as well as the formation of a common all-Russian version of this language in the second half of the 17th century

Keywords

PL

język staro-cerkiewno-słowiański; tradycja cyrylo-metodiańska; język sakralny; nabożeństwo; dwujęzyczność; kultura; dziedzictwo; Morawy; Bułgaria; Polska; Czechy; Ruś Kijowska; Ruś Moskiewska; Ruś Południowo-Zachodnia

EN

Church Slavonic language; Cyril-Methodius tradition; sacred language; liturgy; bilingualism; culture; heritage; Moravia; Bulgaria; Poland; Czech; Kievan Rus; Moscow Rus; South-Western Rus

• Publisher: Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Chełmie
• Journal: Language. Culture. Politics. International Journal
• Year: 2020
• Volume: 1
• Pages: 119-132

Dates

published

2020

Contributors

author

Mielkow Andriej

• Instytut Współczesnych Badań Humanistycznych w Moskwie

References

• Galli Anonymi Cronica et Gesta ducum sive principum polonorum. (1952). W: Monumenta Poloniae Historica. Nova series, t. II. Cracoviae: Polska Akademia Umiejętności.
• Havránek, B. (1956). „Otázka existence cirkevní slovanstiny v Polsku”. W: Slavia, roč. XXV, nr 2.
• Klinger, J. (1967). „Nurt słowiański w początkach chrześcijaństwa polskiego”. W: Rocznik Teologiczny, t. 9.
• Lehr-Spławiński, Т. (1961). Czy są ślady istnienia liturgii cyrylometodejskiej w dawnej Polsce? W: T. Lehr-Spławiński (red.). Od piętnastu wieków: Szkice z pradziejów i dziejów kultury polskiej. Warszawa: Pax.
• Měřínský, Z. (2006). České země od příchodu Slovanů po Velkou Moravu II. Praha: Libri.
• Mironowicz, A. (2002). „Misja metodiańska na ziemiach polskich do końca XI wieku”. W: Elpis, nr 4/6.
• Oldřich, K. (1961). „Sázavské písemnictví 11. Století”. W: Rozpravy Československé akademie věd. Řada společenských věd, roč. 71, seš. 12.
• Pražské zlomky. (1904). W: O původu Kijevských listů a Pražských zlomků: a o bohemismech v starších církevněslovanských památkách vůbec. Praha: Nakladatem Jubilejniho fondu královské České společnosti nauk.
• Soloviev, A.V. (1968). L’organisation de l’État russe au X siècle. W: A. Gieysztor, T. Manteuffel (red.). L’Europe aux IX-XI siècles. Aux origins des États nationaux. Warsaw: Państwowe Wydawnictwo naukowe.
• Třeštík, D. (2010). Vznik Velké Moravy: Moravané, Čechové a střední Evropa v letech 791-871. Praha: Nakladatelství Lidové noviny.
• Vašica, J. (1953). Kulturní odkaz Sázavského kláštera. W: V. Remešová (red.). Sázava: slovanský klášter sv. Prokopa. Praha: Čedok.
• Камчатнов, А.М. (2002). Старославянский язык: Курс лекций. Москва: Флинта – Наука.
• Королюк, В.Д. (ред.) (1981). Сказания о начале славянской письменности. Москва: Наука.
• Куев, К. (1979). Съдбата на старобългарските ръкописи през векове. София: Наука и изкуство.
• Мельков, А. (2011). Русская археография в XIX веке. Учебное пособие. Saarbrücken: LAP Lambert Academic Publishing.
• Мошин, В. (1963). О периодизации русско-южнославянских литературных связей X-XIV вв. W: Труды Отдела древнерусской литературы, t. XIX. Москва, Ленинград.
• Соболевский, А.И. (1910a). К хронологии древнейших церковно-славянских памятников. W: Материалы и исследования в области славянской филологии и археологии. Санкт-Петербург: Типография Императорской академии наук.
• Соболевский, А.И. (1910b). Словарный материал двух древних памятников чешского происхождения. W: Материалы и исследования в области славянской филологии и археологии. Санкт-Петербург: Типография Императорской академии наук.
• Тахиаос, А-Э.Н. (2005). Святые братья Кирилл и Мефодий. Сергиев Посад: Свято-Троицкая Сергиева Лавра.
• Трубецкой, Н.С. (1990). „Общеславянский элемент в русской культуре”. W: Вопросы языкознания, nr 2.
• Успенский, Б.А. (2002). История русского литературного языка (XI-XVII вв.). Москва: Аспект Пресс.
• Флоровский, Г. (1937). Пути русского богословия. Париж: [b.w.].
• Хабургаев, Г.А. (1994). Первые столетия славянской письменной культуры. Истоки древнерусской книжности. Москва: Издательство МГУ.
• Янин, В.Л. (1965). Я послал тебе бересту.... Москва: Издательство МГУ.

Notes

http://lcpijournal.pwsz.chelm.pl