O cywilizacyjny awans Polski Roman Dmowski wobec idei modernizacji Polski 1918–1939

• Authors: Kapica Wojciech

Title variants

EN

For a civilizational development of Poland. Roman Dmowski in the face of the idea of modernization of Poland 1918–1939

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The Roman Dmowski’s propositions of modernization of interwar Poland (1918–1939) can not be considered in terms of theories of modernization created after 1945 as a coherent, logic systems. For Dmowski the modern (modernized) Poland would be a „efficient” state with capitalist economy, free market and the respect for private property, with reduced social legislation, with developed industry and agriculture, with a strong middle class, with restricted bureaucratic machine; a national state with restricting the rights of national minorities, with low number of Jews, with the limiting the powers of the legislature and a strong executive, with association polishness with catholicism and strong emphasis on the presence of catholic religion in social life. Some ideas of Dmowski were not bad (e.g. save money and reduction of excessively developed bureaucratic machine, the development of industry and agriculture, the fight against speculation), however, the proposals were often too vague or unclear or were remarkably oriented to the free market and for this reason had no chance of implementation and popularity in the atmosphere of the 20s and 30s in interwar Poland (e.g. proposal of reduction excessively developed social legislation), some of proposals were expressly anti-Semitic. Similarly, in the area of the Polish political system and political life Dmowski offered „positive” solutions (recovery and moralisation of Polish political life, raising the niveau of political culture of the Polish political elites and Polish society, strengthening of executive power) and „negative” proposals (association polishness with catholicism and his instrumental use, desire to make Poland a national state, desire to move away from the rule of parliamentary, postulate of removing the excess of the Jewish population in Poland). The least controversial were proposals in the sphere of social and mental modernization of the Polish society (attachment to the rule of law, the cultural and civilizational raising of lower strata and classes, care for a family – according to Dmowski important institution for society, increasing hard work / diligence of the Polish population, learning of positive competition or skills competition, development of the awareness of the Polish population concerning social and economic problems, emphasis on its own – Polish creativity). It is impossible unambiguously assess all Dmowski’s proposals of Poland’s modernization – they were characterized by – similar to entire creative achievements of Dmowski – some „duality” – controversional ideas were mixed with interesting concepts, sometimes original.

Keywords

EN

modernization of Polish; Polish nationalism; nationalist political thought

• Publisher: Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
• Journal: Historia i Polityka
• Year: 2013
• Issue: 10(17)
• Pages: 9-43

Contributors

author

Kapica Wojciech

• Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk w Warszawie

References

• Dmowski R., Anglia powojenna i jej polityka. Uwagi ogólne, Warszawa 1926, s. 68.
• Dmowski R., Myśli nowoczesnego Polaka, Warszawa 1934, s. 22-23, 28, 30-31, 34-38, 40, 42, 49-52, 55-56, 60, 64, 89, 98, 106, 107, 109, 114-116.
• Dmowski R., Zagadnienie rządu, Warszawa 1927, s. 16, 26.
• Kawalec K., Narodowa Demokracja wobec faszyzmu 1922–1939. Ze studiów nad dziejami myśli politycznej obozu narodowego, Warszawa 1989, s. 96–97.
• Kawalec K., Narodowa Demokracja wobec procesów modernizacyjnych. Dylematy, recepty, racje, [w:] Drogi do nowoczesności. Idea modernizacji w polskiej myśli politycznej, pod red. J. Kloczkowskiego i M. Szułdrzyńskiego, Kraków 2006.
• Kawalec K., Roman Dmowski 1864–1939, Wrocław – Warszawa – Kraków 2002, s. 8, 52, 236, 271, 280.
• Kawalec K., Spadkobiercy niepokornych. Dzieje polskiej myśli politycznej 1918–1939, Wrocław – Warszawa – Kraków 2000, s. 49.
• Kornat M., „Polska jest mocarstwem” – czyli z dziejów polskiej kultury politycznej w XX wieku, [w:] Kornat M., Polityka równowagi 1934–1939. Polska między Wschodem a Zachodem, Kraków 2007, s. 68–71, 110–122.
• Koryś P., Jaka nowoczesność? Refleksja społeczno-ekonomiczna Narodowej Demokracji do 1926 roku jako głos w dyskusji nad potrzebą i sposobem modernizacji Polski, [w:] Drogi do nowoczesności. Idea modernizacji w polskiej myśli politycznej, pod red. J. Kloczkowskiego i M. Szułdrzyńskiego, Kraków 2006, s. 90.
• Kułakowski M. [Józef Zieliński], Roman Dmowski w świetle listów i wspomnień, T. II, Londyn 1972, s. 82, 241, 315.
• Maj E., Pojęcie nowoczesności w pisarstwie politycznym Romana Dmowskiego, [w:] Myśl polityczna Romana Dmowskiego, pod red. J. Engelgarda, Warszawa 2009, s. 120.
• Micewski A., Roman Dmowski, Warszawa 1971, s. 18.
• Pisma, T. IX: Polityka narodowa w odbudowanem państwie, Częstochowa 1939, s. 9-13, 22–23, 25-27, 118-119, 145-146, 148, 152-154, 155, 157-160, 198, 200, 206-209, 211-214, 220-221, 224-226, 264-265, 268–269, 271, 303, 308, 313-314.
• Pisma, T. V: Polityka polska i odbudowanie państwa. Cz. I. Przed wojną. Wojna do r. 1917, Częstochowa 1937, s. 27, 29–30, 32, 167–169, 331.
• Pisma, T. VI: Polityka polska i odbudowanie państwa. Druga połowa. Wojna od r. 1917. Pokój, Częstochowa 1937, s. 194; Pisma, T. IX, s. 217-219, 225, 230.
• Pisma, T. VII: Świat powojenny i Polska, Częstochowa 1937, s. 50, 56–59, 67-69, 71, 80-82, 85-86, 227, 295, 333-335, 383, 413, 440.
• Pisma, T. X: Od Obozu Wielkiej Polski do Stronnictwa Narodowego, Częstochowa 1939, s. 6-7, 15, 26, 40, 46, 49, 54-56, 64-66, 66-68, 70-72, 87-91, 106-107, 123,132, 133, 138-139, 146-148, 178, 181-182, 191, 195, 198-200, 213-214, 216, 219-222,238-239, 243-245.
• Sztompka P., Socjologia zmian społecznych, Kraków 2005, s. 130 i n.
• Wapiński R., Narodowa Demokracja 1893–1939. Ze studiów nad dziejami myśli nacjonalistycznej, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk 1980, s. 82, 93, 152, 155.
• Wapiński R., Roman Dmowski, Lublin 1989, s. 17, 87-88, 270, 320, 325, 357.

Identifiers

DOI

http://dx.doi.org/10.12775/HiP.2013.011