"Mesjańskie fragmenty" Biblii hebrajskiej w przekładzie Tanach Izaaka Cylkowa

• Authors: Goniszewski Piotr

Title variants

EN

"Messianic passages" of the Hebrew bible in the Isaak Cylkow's translation of the Tanach

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule prezentujemy, w jaki sposób Izaak Cylkow, przedstawiciel judaizmu postępowego, oddaje i komentuje wybrane mesjańskie proroctwa w swoim przekładzie Biblii hebrajskiej na język polski. W punkcie pierwszym przedstawiono krótką charakterystykę judaizmu w okresie Haskali. Drugi punkt zawiera podstawowe informacje na temat życia i pracy naukowej oraz duszpasterskiej rabina Izaaka Cylkowa. Natomiast w trzecim omówiono hermeneutykę Izaaka Cylkowa wybranych czterech fragmentów Biblii hebrajskiej, które w tradycji żydowskiej lub/i chrześcijańskiej były lub są interpretowane mesjańsko. Tymi tekstami będą: Rdz 49,10; Lb 24,17; Iz 7,14; Ps 110,4.

EN

In this article we will present how Isaac Cylkow, a representative of Progressive Judaism, reflects and comments on selected Messianic prophecies in his translation of the Hebrew Bible into Polish. The first point will be presented a short description of Judaism during the Haskalah. The second point will contain basic information about the life and scientific work of the Rabbi Isaac Cylkow. The third will discuss the hermeneutics of Isaac Cylkow four selected fragments of the Hebrew Bible, which in Jewish and / or Christian Tradition have been or are interpreted as messianic prophecies. These texts will be: Gen 49.10; Num 24.17; Is 7:14; Ps 110.4.

Keywords

PL

mesjanizm żydowski; mesjanizm chrześcijański; Izaak Cylkow; judaizm; hermeneutyka Biblii

EN

Jewish messianism; chritian messianism; Isaak Cykow; Judaism; hermeneutic of the Bible

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Journal: Colloquia Theologica Ottoniana
• Year: 2017
• Issue: 2
• Pages: 69-86

Contributors

author

Goniszewski Piotr

References

• Altman A., Moses Mendelssohn: a Biographical Study, Tuscaloosa 1973.
• ben Isaiah A., Sharfman B., Orlinsky H.M., Chraner M., The Pentateuch and Rashi’s Commentary. A Linear Translation into English, New York 1976.
• Biblia Aramejska. Targum Neofi ti 1. Księga Rodzaju, tłum. M.S. Wróbel, Lublin 2014.
• Biblia Hebraica Stuttgartensia, red. K. Elliger, W. Rudolph, Stuttgart 19904.
• Ciecieląg J., Powstanie BarKochby 132–135 po Chr., Zabrze 2008.
• Dni mesjaszowe (Talmud, Sanhedryn 97a–99a), tłum. W. Brojer, J. Doktór, B. Kos,„Literatura na Świecie” 5–6 (1993), http://www.talmud.pl/pdf/dni_mesjaszowe.pdf (dostęp: 12.12.2016).
• Doktór J., Początki chasydyzmu polskiego, Wrocław 2004.
• Dubin L.C., Kontekst społeczny i kulturowy osiemnastowiecznego oświecenia, w: Historia filozofi i żydowskiej, red. D.H. Frank, O. Leaman, tłum. P. Sajdek, Kraków 2009, s. 656–681.
• Feiner S., Haskala and History. The Emergence of a Modern Jewish Historical Consciousness, tłum. Ch. Naor, S. Silberston, London–Portland 2002.
• Finley M., Dziewiętnastowieczna niemiecka fi lozofi a reformy, w: Historia fi lozofi i żydowskiej, red. D.H. Frank, O. Leaman, tłum. P. Sajdek, Kraków 2009, s. 705–729.
• Gafni I.M., Świat Talmudu. Od Miszny do podboju arabskiego, w: Chrześcijaństwo a judaizm rabiniczny. Historia początków oraz wczesnego rozwoju, red. H. Shanks, tłum. W. Chrostowski, Warszawa 2013, s. 355–424.
• Galas M., Rabin Markus Jastrow i jego wizja reformy judaizmu. Studium z dziejów judaizmu w XIX wieku, Kraków 2007.
• Halkowski H., Wstęp, w: Tora – Pięcioksiąg Mojżesza, tłum. I. Cylkow, Kraków 2006, s. I–VII.
• Iluk J., Żydowska politeja i Kościół w Imperium rzymskim u schyłku antyku. Żydowska antyewangelia. Antyczna tradycja i nowożytne trwanie, Gdańsk 2010.
• Ireneusz z Lyonu, Wykład nauki apostolskiej, tłum. W. Myszor, Kraków 1997.
• Izaak Cylkow (1841–1908). Życie i dzieło, red. M. Galas, Kraków–Budapeszt 2010.
• Jacobs M., Die Institution der jüdischen Patriarchen, Tübingen 1995.
• Jan Chryzostom, Mowy przeciwko judaizantom i Żydom. Przeciwko Żydom i Hellenom, tłum. J. Iluk, Kraków 2007.
• Jonczyk W., Cytaty z Księgi Izajasza w Ewangelii wg św. Mateusza, Warszawa 2010.
• Justyn Męczennik, 1 i 2 Apologia. Dialog z Żydem Tryfonem, tłum. L. Misiarczyk, Warszawa 2012.
• Kuśmirek A., Balaam i jego wyrocznie (Lb 22–24) w tradycji targumicznej, Warszawa 2011.
• Levine L.I., The Status of the Patriarch in the Third and Fourth Centuries: Sources and Methodology, „Journal of Jewish Studies” 47 (1996), s. 1–32.
• Łastik S., Z dziejów oświecenia żydowskiego. Ludzie i fakty, Warszawa 1961.
• Maciejko P., Wieloplemienny tłum. Jakub Frank i ruch frankistowski, 1755–1816, tłum. J. Chmielewski, Gdańsk 2014.
• Morgan M.L., Mendelssohn, w: Historia fi lozofi i żydowskiej, red. D.H. Frank, O. Leaman, tłum. P. Sajdek, Kraków 2009, s. 682–704.
• Orygenes, O zasadach, tłum. S. Kalinkowski, Kraków 1996.
• Paziński P., Biblia dla Żydów Polaków – projekt Izaaka Cylkowa, w: Izaak Cylkow (1841– 1908). Życie i dzieło, red. M. Galas, Kraków–Budapeszt 2010, s. 95–118.
• Podeszwa P., „Bóg z nami” (Iz 1,23). Obecność Boga w świetle Ewangelii wg św. Mateusza, w: Studia nad Ewangelią wg św. Mateusza. Nowy Testament: geneza – interpretacja – aktualizacja, red. J. Kręcidło, W. Linke, Warszawa–Ząbki 2015, s. 143–162.
• Rothkoff A., Grossman A., Kaddari M.Z., Fraenkel J., Ta-Shma I.M., Baskin J.R.,
• Rashi, w: Encyclopedia Judaica. Second edition, red. F. Skolnik, M. Berenbaum, t. 17, Detroit–New York–San Francisco–New Haven–Waterville–London–Jerusalem 2007, s. 101–106.
• Scholem G., Sabbatai Sevi. The Mystical Messaiah, tłum. R.J.Z. Werblowsky, Princeton 1973.
• Septuaginta, id est Vetus Testamentum graece iuxta LXX iterpretes, red. A. Rahlfs, t. 1–2, Stuttgart 19652.
• Simon U., Jospe R., Ibn Ezra, Abraham ben Meir, w: Encyclopedia Judaica. Second edition, red. F. Skolnik, M. Berenbaum, t. 9, Detroit–New York–San Francisco–New Haven–Waterville–London–Jerusalem 2007, s. 665–672.
• Skinner J., Genesis, New York 1910.
• Targum Neofi ti 1: Numbers. Translated, with Apparatus and Notes. Targum Pseudo-Jonathan: Numbers. Translated, with Notes, tłum. M. McNamara, E.G. Clarke, Edinburgh 1995.
• Targum Onkelos to Genesis. A Critical Analysis Together with An English Translation of the Text, tłum. M. Aberbach, B. Grossfeld, Denver 1982.
• Targumu Onkelosa: The Targum Onkelos to Leviticus. Translated, with Apparatus and Notes, tłum. B. Grossfeld, Edinburgh 1988.