Wizerunek księdza katolickiego w XVI-wiecznym piśmiennictwie braci polskich (na przykładzie twórczości Marcina Czechowica)

• Authors: Hawrysz Magdalena

Title variants

EN

The image of the catholic priest in the 16th century writings of the Polish Brethren (on the example of the works of Marcin Czechowic)

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The scope of the paper consists in presenting the linguistic image of the Catholic priest as expressed in the works of Marcin Czechowic, one of the luminaries of the Polish reformation. The aim is accomplished by means of the identification of the forms of denomination of opponents (simple, complex, explicit, implicit, neutral and marked names are distinguished), reconstruction of typical roles (God’s servant, shepherd, adversary) as well as presentation of the ways of shaping the image of the priest (both stylistic and textual). Finally, the reader’s attention is drawn to the illocutionary potential of the reconstructed image. The analysis of the historical and pragmatic context leads to the conclusion that the picture of the Catholics did perform an informational function, yet simultaneously it became a major tool of persuasion in the confessional dispute. Furthermore, it highlighted the differences between the religious community of the Polish Brethren and opponent communities, which performed both an integrative as well as organizational role.

Keywords

PL

językowy obraz księdza katolickiego w twórczości M. Czechowica; XVI-wieczne piśmiennictwo braci polskich

EN

the linguistic image of Catholic priest in the works of M. Czechowic; XVIth century writings of the Polish Brethen

• Publisher: Wydział Filologiczny Uniwersytetu Gdańskiego
• Journal: Język - Szkoła - Religia
• Year: 2011
• Volume: 6
• Pages: 148-162

Contributors

author

Hawrysz Magdalena

• Uniwersytet Zielonogórski

References

• Bartmiński J., Niebrzegowska S., Profile a podmiotowa interpretacja świata, [w:] Profilowanie w języku i w tekście, pod red. J. Bartmińskiego i R. Tokarskiego, Lublin 1998.
• Epistomium na wędzidło jego miłości księdza Hieronima Powodowskiego, [bm i r], [on-line] http://www.pbi.edu.pl/site.php?s=MGIyNGJmNmYwOTY4&tyt= Epistomium&aut= &x=0&y=0
• Fijałek J., Życie i obyczaje kleru w Polsce średniowiecznej, Kraków 2002.
• Hawrysz M., Antyteza jako językowy wykładnik dążenia do doskonałości w świetle pism Marcina Czechowica, [w:] Tajemnice rozwoju, Łódź 2009.
• Hawrysz M., Wzory XVI-wiecznej polemiki religijnej w świetle pism Marcina Czechowica (rekonesans), „Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny” 2009, t. 8.
• J. Tazbir, Warszawa 1959.
• Kamieniecki J., Obraz przeciwnika wyznaniowego w polskich dyskusjach religijnych szesnastego wieku, „Seminaria Naukowe Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego”, s. A, 1999, t. 2 (53).
• O pochodzeniu błędów pedobaptystów i o tym poglądzie, według którego wierzy się, iż należy dzieci chrzcić w niemowlęctwie, [w:] Literatura ariańska w Polsce XVI wieku. Antologia, oprac. L. Szczucki, J. Tazbir, Warszawa 1959.
• Obirek S., Wizja Kościoła i państwa w kazaniach ks. Piotra Skargi SJ, Kraków 1994.
• Paluszak-Bronka A., Czachorowska M., Językowy obraz innowiercy w Kazaniach Piotra Skargi. Wyraz nietolerancji wyznaniowej w XVI w., [w:] Inspiracje chrześcijańskie w kulturze Europy, Łódź 2000.
• Plastr na wydanie Nowego Testamentu przez X. Jakuba Wujka, [bm] 1594, [on-line] http://www.pbi.edu.pl/site.php?s=Y2VkM2Q3OWUwOTY4&tyt=Plastr+na+wydanie&aut=&x=39&y=10
• Rozmowy chrystyjańskie, Warszawa 1979.
• Słownik staropolski, red. S. Urbańczyk, t. 1-11, Warszawa 1953-2002.
• Słowniku polszczyzny XVI wieku, red. M. R. Mayenowa i in., t. 1-34, Wrocław [i in.] 1966-2010.
• Tazbir J., Historia Kościoła katolickiego w Polsce (1460-1795), Warszawa 1966.
• Wujek, to jest krótki odpis na pisanie ks. Jakuba Wujka, [w:] Literatura ariańska w Polsce XVI wieku. Antologia, oprac. L. Szczucki, J. Tazbir, Warszawa 1959.
• Zielonogórskie seminaria językoznawcze 2010, red. S. Borawski, M. Hawrysz, Zielona Góra 2011.