Opis faktów a ocena - od mitu do oczywistości

• Authors: Jan Wawrzyniak

Title variants

EN

Descriptions of facts and their assessment - from myth to the obvious (in Polish)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Tematem artykułu jest rozróżnienie: opis faktów / ocena. Rozróżnienie to jest przedmiotem zainteresowania zarówno filozofii jak i teorii dziennikarstwa. W tekście rozważane jest jedno z założeń wspierających przekonanie, że dziennikarze powinni wyraźnie oddzielać opis faktów od ich oceny – założenie, że można oddzielić opis faktów od oceny. Przedstawiam różne interpretacje tego założenia. Wskazuję na istnienie związku pomiędzy tezą o możliwości oddzielenia opisu od oceny a przeświadczeniem, że ze swej istoty opis faktów jest czymś obiektywnym, a ocena lub wartościowanie subiektywnym, a następnie krytykuję to drugie przekonanie. Przedstawione argumenty nie mają na celu podważenia samego rozróżnienia "opis faktów / ocena". Tym, co staram się podważyć, są metafizyczne uzasadnienia i interpretacje tego rozróżnienia.

EN

The topic of the article is the distinction between descriptions of facts and their evaluation. This distinction is of interest to both in philosophy and in the theory of journalism. The article considers one of the assumptions supporting the view that journalists should clearly separate descriptions of facts from their assessment - the assumption that descriptions of facts can be separated from their evaluation. I present various interpretations of this assumption. I point out the existence of a relationship between the thesis of the possibility of separating descriptions from assessments and the belief that descriptions of facts are by their very nature objective, while assessments or valuations are subjective, and then I proceed to criticize the latter conviction. These arguments are not intended to undermine the distinction between descriptions of facts and their evaluation. What I am trying to undermine are the metaphysical justifications and interpretations of this distinction.

• Publisher: Instytut Filozofii - Uniwersytet Jagielloński
• Journal: Diametros
• Year: 2010
• Issue: 25
• Pages: 75-91

Contributors

author

Jan Wawrzyniak

References

• Bauer [2004] – Z. Bauer, Gatunki dziennikarskie, [w:] Dziennikarstwo i świat mediów, Zbigniew Bauer (red.), Edward Chudziński, Wydawnictwo Universitas, Kraków 2004: 143-173.
• Będzie konstytucja [2004] – Będzie konstytucja, „Polityka” 14 (2446) 2004: 16.
• Cavell [1976] – S. Cavell, Must We Mean What We Say, [w:] Must We Mean What We Say, Cambridge University Press, Cambridge 1976: 1-43.
• Czubaj [2005] – M. Czubaj, Raport – Wkrótce egzaminacyjne szaleństwo w szkołach, „Polityka” 15 (2499) 2005.
• Davidson [2004] – D. Davidson, The Objectivity of Values, w: Problems of Rationality, Oxford University Press, Oxford 2004: 39-57.
• Diamond [1991] – C. Diamond Wittgenstein and Metaphysics, [w:] The Realistic Spirit. Wittgenstein, Philosophy, and the Mind, MIT Press, Cambridge 1991: 13-38.
• Furman, Kaliszewski, Wolny-Zmorzyński [2000] – W. Furman, A. Kaliszewski, K. Wolny-Zmorzyński, Gatunki dziennikarskie. Specyfika ich tworzenia i redagowania, Wyższa Szkoła Zarządzania, Rzeszów 2000.
• Hare [1961] – R.M. Hare, Language of morals, Oxford University Press, Oxford 1961.
• Hare [1967] – R.M. Hare, Philosophical Discoveries, [w:] The Linguistic Turn. Recent Essays in Philosophical Method, R. Rorty (ed.), The University of Chicago Press, Chicago 1967: 206-217.
• Hare [2001] – R.M. Hare, Myślenie moralne. Jego płaszczyzny metoda i istota, tłum. J. Margański, Fundacja Aletheia, Warszawa 2001: 261.
• Henle [1967] – P. Henle, Do We Discover our Uses of Words?, [w:] The Linguistic Turn. Recent Essays in Philosophical Method, R. Rorty (ed.), The University of Chicago Press, Chicago 1967: 206-217.
• Hume [2005] – D. Hume, Traktat o naturze ludzkiej, tłum. C. Znamierowski, Fundacja Aletheia, Warszawa 2005.
• Koko wrócił [2004] – Koko wrócił, „Polityka” 14 (2446) 2004: 16.
• Mates [1964] – B. Mates, On the Verification of Statements about Ordinary Language, [w:] Ordinary Language. Essays in Philosophical Method, V.C. Chappell (ed.), Prentice Hall, Engelwood Cliffs, N.J 1964: 64-74.
• McDowell [1998] – J. McDowell, Non–Cognitivism and Rule Following, [w:] Mind, Value and Reality, Harvard University Press, Cambridge 1998: 198-218.
• Murdoch [1996] – I. Murdoch, O idei doskonałości, [w:] Prymat dobra, tłum. A. Pawelec, Wydawnictwo Znak, Kraków 1996: 21-66.
• Putnam [1998a] – H. Putnam, Cóż po filozofie, [w:] Wiele twarzy realizmu i inne eseje, tłum. A. Grobler, PWN, Warszawa 1998: 475-496.
• Putnam [1998b] – H. Putnam, W obronie realizmu wewnętrznego, [w:] Wiele twarzy realizmu i inne eseje, tłum. A. Grobler, PWN, Warszawa 1998: 431-450.
• Putnam [2002] – H. Putnam, The Collapse of the Fact/Value Dichotomy and Other Essays, Harvard University Press, Cambridge 2002.
• Stevenson, [1959] – C.L. Stevenson, The Emotive Meaning of Ethical Terms, [w:] Logical Positivism, A.J. Ayer (ed.), The Free Press, New York 1959: 264-281.
• Wawrzyniak [2007] – J. Wawrzyniak, Dlaczego język potoczny? Kilka uwag o roli pojęcia języka potocznego w filozofii Wittgensteina, „Studia Philosophiae Christianae” (1) 2007: 13-29.
• Wiggins [1987a] – D. Wiggins, A Sensible Subjectivism, [w:] Needs, Values, Truth. Essays in the Philosophy of Value, Basil Blackwell, Oxford 1987: 185-214.
• Wiggins [1987b] – D. Wiggins, Truth, Invention and the Meaning of the Life, [w:] Needs, Values, Truth. Essays in the Philosophy of Value, Basil Blackwell, Oxford 1987: 85-137.
• Wiggins [1987c] – D. Wiggins, Truth as Predicated of Moral Judgements, [w:] Needs, Values, Truth. Essays in the Philosophy of Value, Basil Blackwell, Oxford 1987: 138-184.
• Williams [1985] – B. Williams, Ethics and the Limits of Philosophy, Harvard University Press, Cambridge 1985.
• Wittgenstein [1993] – L. Wittgenstein, O pewności, tłum. M. Sady i W. Sady, Biblioteka Aletheia, Warszawa 1993.
• Wittgenstein [1999] – L. Wittgenstein, Kartki, tłum. S. Lisiecka, Wydawnictwo KR, Warszawa 1999.
• Wittgenstein [2000] – L. Wittgenstein, Dociekania filozoficzne, tłum. B. Wolniewicz, PWN, Warszawa 2000.

Identifiers

DOI

10.13153/diam.25.2010.405