Pojęcie autonomii w niemieckiej społeczności medialnej i jego instytucjonalne powiązania

• Authors: Oberthür Jörg

Title variants

EN

The Understanding of Autonomy in German Media-based Community and the Concept’s Intitutional Links

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Autor wyprowadza pojęcie autonomii z koncepcji rozumu moralnego i godności Immanuela Kanta i analizuje relacje autonomii do innych pojęć (samowola, autentyczność, zdolności do refleksji, odpowiedzialność), które nawiązują do siebie treściowo i jednocześnie z sobą kontrastują. Argumentuje na rzecz tezy, że pojęcie autonomii podlega aktualnie istotnym zmianom i wewnętrznemu zróżnicowaniu, co jest rezultatem napięć i sprzeczności narastających na styku norm prawnych, instytucji społecznych i działań praktycznych. Indywidualne podmioty dążą bowiem do samostanowienia i korzystają z przyznanych im praw aż do granic samowoli, podczas gdy logika wielu instytucji opiera się na przymusie. Z kolei „fragmentacja” sfer działania społecznego (polityka, gospodarka rynkowa, nauka, szkolnictwo, sztuka) wymusza różnicowanie pojęcia autonomii i stwarza jednostce sytuację niepewności. W rezultacie dążenie do autonomii prowadzi do skupienia uwagi na własnym ciele, które jest ostoją autonomii osobistej. Autor sprawdza, jak pojęcie autonomii funkcjonuje w dwóch liberalnych dziennikach niemieckich „Frankfurter Allgemeinen Zeitung” (FAZ) i „Tageszeitung” (taz) w latach 1993 i 2003 – w powiązaniu z takimi pojęciami, jak wolność, równość i sprawiedliwość oraz demokracja, praca, własność, bezpieczeństwo, wspólnota, godność osoby ludzkiej. Kończy postulatem, by obserwować zależności zachodzące między semantyką wartości, normatywnym prawem i logiką działań instytucjonalnych oraz by analizować semantykę nazw wartości na tle sprzeczności w funkcjonowaniu struktur społecznych.

EN

The concept of autonomy is being derived here form Immanuel Kant’s conceptions of moral reason and dignity. The relationships between autonomy and other concepts are analysed, those other concepts being mutually related but also contrasting (self-willedness, authenticity, ability to engage in reflection, responsibility). A hypothesis is put forward that the concept of autonomy is now subject to considerable changes and internal diversification, which results form tensions and contradictions at the interface of legal norms, social institutions, and practice. This is because individual subjects desire to achieve self-determination and in using their rights they border on self-willedness, whereas the logic of many institutions is based on compulsion. However, a fragmentation of social spheres (politics, market economy, scholarship, education, arts) causes a diversification of the concept of autonomy and puts an individual in a situation of uncertainty. As a result, the desire to achieve autonomy makes one concentrate on one’s own body as the stronghold of personal autonomy. The functioning of the concept of autonomy is analysed in two liberal German dailies, ,,Frankfurter Allgemeines Zeitung'' (FAZ) and ,,Tageszeitung'' (Taz), in 1993 and 2003, in relationship to such other concepts as freedom, equality, justice, democracy, work, property, security, community, or human dignity. In conclusion it is proposed that relationships be observed between the semantics of values, normative law, and the logic of institutional actions, as well as that analyses of value terms be conducted against the backdrop of the contradictions in the functioning of social structures.

Keywords

PL

autonomia; niemiecka społeczność medialna; semantyka wartości

EN

autonomy; German media community; semantics of values

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
• Year: 2011
• Volume: 23
• Pages: 167-176

Contributors

author

Oberthür Jörg

• Institut für Soziologie der Friedrich Schiller Universität w Jenie

translator

Rudolph Jolanta

References

• Beck U., Beck-Gernsheim E., 1994, Riskante Freiheite Gesellschaftliche Individualisierungsprozesse in der Moderne, Frankfurt a. M.
• Giddens A., 1996, Risiko, Vertrauen und Reflexivität, [w:] Ulrich Beck, Anthony Giddens, Scott Lash, Reflexive Modernisierung. Eine Kontroverse, Frankfurt a. M.: Suhrkamp.
• Giddens A., 1997, Die Konstitution der Gesellschaft, Frankfurt a. M.: Campus. 3. Aufl.
• Herma H., 2009, Liebe und Authentizität. Generationswandel in Paarbeziehungen, Wiesbade: VS Verlag für Sozialwissenschafte.
• Hill Th., 1991, The Importance of Autonomy, [w:] Ders. Autonomy and Self-Respect, Cambridge, s. 43–51.
• Horkheimer M., Adorno Th. W., 1956, Frankfurter Beiträge zur Soziologie, Band 4, Frankfurt a. M.: Europäische Verlagsanstalt.
• Kant I., 1788/2003, Kritik der praktischen Vernunft, Mit einer Einl., Sachanmerkungen und einer Bibliogr. von Heiner F. Klemme, Hrsg. von Horst D. Brandt und Heiner F. Klemme, Hamburg: Meiner.
• Lamla J., 2009, Consuming Authenticity: A Paradoxical Dynamic in Contemporary Capitalism, [w:] Vannini Ph., Williams J. P. (eds.), Authenticity in Culture, Self, and Society, Aldershot: Ashgate, s. 171–185.
• Lessenich S., 2009, Mobilität und Kontrolle. Zur Dialektik der Aktivgesellschaft, [w:] Dörre K., Lessenich S., Rosa H., Soziologie, Kapitalismus, Kritik. Eine Debatte, Frankfurt a. M.: Suhrkamp, s. 126–177.
• Loo H. van der, Reijen W. van, 1997, [w:] Modernisierung. Projekt und Paradox, Münche Deutscher Taschenbuchverlag. 2. Aktualisierte Aufl.
• Luhmann N., 1997, Die Gesellschaft der Gesellschaft, 2 Bd., Frankfurt a. M.: Suhrkamp.
• Marx K., 1890, Das Kapital, Bd. 1, [w:] Karl Marx, Friedrich Engels, Werke. Bd. 23, Berlin/DDR: DietzVerl.
• Plessner H., 1924, Grenzen der Gemeinschaft. Eine Kritik des sozialen Radikalismus, [w:] Ders.: Gesammelte Schrifte, Band V, Macht und Menschliche Natur, Frankfurt a. M.: Suhrkamp, 2003.
• Rosa H., 2009, Kritik der Zeitverhältnisse. Beschleunigung und Entfremdung als Schlüsselbegriffe der Sozialkritik, [w:] Rahel Jaeggi, Tilo Wesche (Hrsg.), Was ist Kritik, Frankfurt a. M.: Suhrkamp, s. 23–54.
• Rosa H., Strecker D., Kottmann A., 2007, Soziologische Theorie, UVK, Konstanz.
• Schimank U., 2007, Theorien gesellschaftlicher Differenzierung, Wiesbade VS Verlag für Sozialwissenschafte 3. Aufl.
• Schimank U., Volkmann U., 2008, Ökonomisierung der Gesellschaft, [w:] Andrea Maurer (Hrsg.), Handbuch der Wirtschaftssoziologie, Wiesbade VS Verlag für Sozialwissenschafte, s. 382–393.
• Schütz A., Luckmann Th., 1979/2003, Strukturen der Lebenswelt, UVK. Konstanz.
• Vobruba G., 2009, Autonomiegewinne in der Gesellschaft der Leute, [w:] Ders., Die Gesellschaft der Leute. Kritik und Gestaltung der sozialen Verhältnisse, Wiesbaden, s. 119–138.
• Weber M., 1904/1988, Gesammelte Aufsätze zur Religionssoziologie, Bd. 1, Die Protestantische Ethik. Tübingen, Mohr Siebeck. 9. Aufl.