Krajobraz kulturowy wsi północnego Śląska w świetle map Christiana Friedricha von Wrede z połowy XVIII wieku

• Authors: Grzegorz Bosy
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Mapy pruskiego inżyniera Christiana Friedricha von Wrede były przez dziesiątki lat niedostępne dla badaczy historii i geografii Śląska. Materiał kartograficzny stworzony do celów wojskowych był przez dziesiątki lat pilnie strzeżony, wpierw przez króla Fryderyka II Wielkiego, a później jego następców. Po odtajnieniu map w 1901 roku stało się możliwym analizowanie skartowanego terenu przez kolejnych eksploratorów dziejów śląskiej prowincji. Dzięki bogatej treści, jaka znalazła się na kolejnych arkuszach, można obecnie odtworzyć krajobraz kulturowy omawianego terenu na przełomie pierwszej i drugiej połowy XVIII wieku. Oprócz tego, iż von Wrede dokładnie odwzorował środowisko geograficzne (lasy, jeziora, rzeki, rzeźba terenu), to również w precyzyjny sposób przedstawił układy urbanistyczne wsi. Stworzone przez pruskiego inżyniera mapy są pierwszymi topograficznymi obrazami rozplanowania poszczególnych miejscowości, dzięki czemu można dziś poznać i przedstawić typologię wsi na omawianym okresie. Najpopularniejszymi układami przestrzennymi północnego Śląska w ówczesnym czasie były wsie o planach owalnic i ulicówek. Układ przestrzenny determinowany przez stosunki społeczno-gospodarcze pozwolił na wykształcenie w okolicach Głogowa specyficznego typu wsi, tzw. Glogauer Angerdorf. Wsie takie charakteryzują się trójkątnym nawsiem i zakładane były w sposób planowy. Mapy von Wredego są dziś podstawowym źródłem kartograficznym do szczegółowego poznania wyglądu krajobrazu kulturowego i rozplanowania wsi na terenie północnego Śląska w połowie XVIII wieku.

• Publisher: Zielona Góra University Press
• Journal: Studia Zachodnie
• Year: 2015
• Volume: 17
• Pages: 79-96
• Physical description: artykuł

Contributors

author

Grzegorz Bosy

• Zielona Góra