Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

PL EN


Journal

2009 | 21 | 78-95

Article title

Wirtualność jako rehabilitacja iluzji. Historia wirtualności: od iluzji do immersji

Authors

Content

Title variants

EN
Virtuality as the rehabilitation of illusion. The history of virtuality: from illusion to immersion

Languages of publication

PL

Abstracts

PL
Scena komunikacyjna XX wieku została zdominowana przez nowe media. Jednak użycie nowych form komunikacyjnych nie ograniczyło się tylko do sfery komunikacyjnej, nowe media zdekomponowały także świat twórczości artystycznej. Wraz z eksplozją struktur symulacyjnych do słownika filozoficznego estetyki weszły na stałe takie terminy jak wirtualność, immersja, nielinearność, teleobecność, interaktywność, czy hipertekstualność. Szczególnie termin wirtualność poprzez użycie go w mowie potocznej uzyskał cechę wieloznaczności a przez to niejasności. Użycie terminu wirtualność w kontekście filozoficznym wymaga pewnej analizy na poziomie zarówno ontologicznym jak i epistemologicznym i estetycznym. Początków estetyki wirtualności należący już szukać wraz z narodzinami filozofii w starożytnej Grecji (spekulacje na temat relacji rzeczy do jej iluzji, zagadnienie pozoru, odbicia czy indeksalnej natury znaków). Nadejście ery nowych mediów wzmogło tendencje wirtualizacji rzeczywistości, dlatego też złożoność samego fenomenu wirtualności w ujęciu filozoficznym wymaga redefinicji podstawowych terminów z zakresu epistemologii takich jak poznanie realne i pozór, stosunek rzeczy do ich przedstawienia i możliwości ich poznania. Redefinicji wymaga też terminy estetyczne takie jak materialny wymiar sztuki, relacja sztuki do natury, a także podstawowych terminów jak odbiorca, twórca, przekaz artystyczny. Nowe media stawiają także szereg pytań w kontekście antropologii filozoficznej, gdyż dekompozycji uległy systemy relacji człowieka z maszyną. Struktury wirtualne zmieniły pojęcie pozoru i iluzji a także zatarły granice na świat realny i pozorowany.
EN
The communication scene of the twentieth century was dominated by new media. However, the use of new forms of communication was not restricted only to the sphere of communication; the new media also decomposed the world of artistic creation. With the explosion of simulating structures, terms such as virtuality, immersion, non-linearity, telepresence, interactivity, and hipertextuality entered the philosophical lexicon of aesthetics. The term 'virtuality', through its use in common speech, has additionally gained the quality of polysemy and thus ambiguity. The use of the term 'virtuality' in a philosophical context requires analysis both on an ontological level and on epistemological and aesthetic levels. The new media also raise many questions within the context of philosophical anthropology, as the systems of relations between man and machines have changed. Virtual structures have changed the concept of simulation and illusion and have also blurred the borders between the real and make-believe worlds.

Keywords

Journal

Year

Issue

21

Pages

78-95

Physical description

Contributors

author

References

  • Deleuze [1997] – G. Deleuze, Różnica i powtórzenie, tłum. B. Banasiak, K. Matuszewski, Wydawnictwo KR, Warszawa 1997.
  • Heim [1995] – M. Heim, Metaphysics of Virtual Reality, Oxford University Press, Oxford 1995.
  • Hudzik [2005] – J. P. Hudzik, Niepewność realnego: o nowoczesnym życiu w świecie iluzji, [w:] Estetyka wirtualności, red. M. Ostrowicki, Universitas, Kraków 2005, s. 41-71.
  • Jaskóła [2000] – J. Jaskóła, Światy możliwe jako uprawomocnienie filozofowania. Platon. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2000.
  • Jay [1999] – M. Jay, Nowoczesne władze wzroku, tłum. M. Kwiek, [w:] Przestrzeń, filozofia i architektura. Osiem rozmów o poznaniu, produkowaniu i konsumowaniu przestrzeni, red. E. Rewers, Wydawnictwo Fundacji Humaniora, Poznań 1999, s. 22-41.
  • Kant [1957] – I. Kant, Krytyka czystego rozumu, tłum. R. Ingarden, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1957.
  • Kant [1999] – I. Kant, O formie i zasadach świata dostępnego zmysłom oraz świata intelligibilnego, tłum. A. Banaszkiewicz, [w:] I. Kant, Pisma przedkrytyczne, Wydawnictwo Rolewski, Toruń 1999, s. 111-157.
  • Kluszczyński [2002] – R. W. Kluszczyński, Społeczeństwo informacyjne. Cyberkultura. Sztuka multimediów, Rabid, Kraków 2002.
  • Lévy [1996] – P. Lévy. Second Flood. Report on Cyberculture, Council of Europe, Brusselles 1996.
  • Lévy [1997], P. Lévy, Drugi potop, [w:] Nowe media w komunikacji społecznej w XX wieku, tłum. J. Budzyk, red. M. Hopfinger, Oficyna Naukowa, Warszawa 2002, s. 373-390.
  • Lewis [1995] – D. Lewis, Światy możliwe, tłum. U. śegleń, [w:] Metafizyka w filozofii analityczne, red. T. Szubka, Towarzystwo naukowe KUL, Warszawa 1995.
  • Lorenz [2005] – A. Lorenz, Fraktalna neuroestetyka chaosu a wirtualna iteracja rzeczywistości, [w]: Estetyka wirtualności, red. M. Ostrowicki, Wydawnictwo Universitas, Kraków 2005, s. 85-100.
  • McLuhan [1967] – M. McLuhan, Q. Fiore, The Medium is the Massage, University of Toronto Press, New York 1967.
  • Pezaris [2007] – J.S. Pezaris, R.C. Reid, Demonstration of artificial visual percepts generated through thalamic microstimulation, „Proceedings of the National Academy of Sciences” 2007, 104: 7670-7675.
  • Piotrowska [2005] – M. Piotrowska, Spojrzenie wirtualne, [w:] Estetyka wirtualności, red. M. Ostrowicki, Wydawnictwo Universitas, Kraków 2005, s. 119-127.
  • Platon [2002] – Platon, Sofista, tłum. W. Witwicki, [w:] Sofista, Polityk, Wydawnictwo Dybowski, Kęty 2002.
  • Porczak [2005] – A. Porczak, Wirtualny dotyk, [w:] Estetyka wirtualności, red. M. Ostrowicki, Wydawnictwo Universitas, Kraków 2005, s. 27-40.
  • Rorty [1996] – R. Rorty, Przygodność języka. Postmodernizm a filozofia. Wybór tekstów, red. A. Szahaj, S. Czerniak, tłum. W. J. Popowski, Wyd. IFiS PAN, Warszawa 1996.
  • Sikora-Zaorski [2005] – Ł. Sikora-Zaorski, Podmiot w świecie pozoru, [w:] Estetyka wirtualności, red. M. Ostrowicki, Wydawnictwo Universitas, Kraków 2005, s. 73-84.
  • Sułkowska [2005] – M. Sułkowska, Fenomenologia światów możliwych [w:] Estetyka wirtualności, red. M. Ostrowicki, Wydawnictwo Universitas, Kraków 2005, s.101-108.
  • Vinci [2002] – L. Da Vinci, Pisma wybrane, tłum. L. Staff, DeAgostini & Altana, Warszawa 2002.
  • Wilkoszewska [2005] – K. Wilkoszewska: Wprowadzenie, [w:] Estetyka wirtualności, red. M. Ostrowicki, Wydawnictwo Universitas, Kraków 2005, s. 7-10.
  • Zawojski [2000] – P. Zawojski, Destrukcja versus wspomaganie ciała w cyberprzestrzeni. Przypadek Stelarna, „Kultura Współczesna” (nr 1-2) 2000.
  • Zawojski [2005] – P. Zawojski, Wewnątrz obrazów. Immersja zamiast iluzji?, [w:] Przestrzeń sztuki: obrazy – słowa – komentarze, red. M. Popczyk, Wydawnictwo Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach, Katowice 2005, s. 27-33.

Document Type

Publication order reference

Identifiers

YADDA identifier

bwmeta1.element.desklight-180253a1-9895-47d9-bba4-1c686d7fed46
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.