Korzystanie ze sprzeciwu sumienia w kontekście zasady równouprawnienia i kryterium zawodu

• Authors: Skwarzyński Michał

Title variants

EN

Exercise of the right to conscientious objection in the context of the legal principle of equality and the criterion of work

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W związku z dotychczasowymi badaniami naukowymi jak i orzecznictwem sądów wskazać należy, że źródłem normatywnym dla sprzeciwu sumienia jest prawo człowieka do wolności sumienia i wyznania. Potwierdza to linia orzecznicza Europejskiego Trybunału Praw Człowieka oraz polskiego Trybunału Konstytucyjnego, zwłaszcza wyrok Trybunału Konstytucyjnego w sprawie sygn. akt K 12/14. Artykuł uzupełnia argumentację o powiązanie sprzeciwu sumienia z zakazem dyskryminacji. Wskazano w nim, że zasada równouprawnienia i związany z nią zakaz dyskryminacji ma zastosowanie w przypadku klauzuli sumienia. W wyniku przeprowadzonych badań ustalono, że zawód czy praca nie może być negatywną przesłanką różnicującą i dyskryminującą. Łamie to wprost zakaz dyskryminacji, który także obejmuje dyskryminację w przypadku pracy czy zawodu.

EN

As a result of existing research and case–law of the courts, it should be noted that the source of the normative for conscientious objection is a human right to freedom of conscience and religion. This follows from the case law of the ECHR and the Polish Constitutional Court, especially the judgment of the Constitutional Court in case no. No. K 12/14. This article complements the arguments of the relationship of conscientious objection to the prohibition of discrimination. The principle of equality and the related prohibition of discrimination applies in the case of conscientious objection. As a result of the research proved that the profession / work can not be a negative condition for differentiating and discriminating. Directly violates the prohibition of discrimination, which also includes discrimination in the case of work or profession.

Keywords

PL

prawo człowieka do wolności sumienia i wyznania; sprzeciw sumienia; zakaz dyskryminacji; wolność sumienia i wyznania; równouprawnienie; prawo wyznaniowe; wolność sumienia i religii

EN

human right to freedom of conscience and religion; conscientious objection; the prohibition of discrimination; freedom of conscience and religion; equal rights; religious freedom

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
• Journal: Studia z Prawa Wyznaniowego
• Year: 2016
• Volume: 19
• Pages: 63-88

Contributors

author

Skwarzyński Michał

• Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin

References

• Abramowicz, Aneta, M. „Uzewnętrznianie symboli religijnych w miejscu pracy w świetle orzeczenia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 15 stycznia 2013 r. w sprawie Eweida i inni v. Zjednoczone Królestwo”. W: Aktualne problemy wolności myśli, sumienia i religii, red. Piotr Stanisz, Aneta M. Abramowicz, Michał Czelny, Marta Ordon, Michał Zawiślak, 11–19. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2015.
• Borecki, Paweł. „Zakaz dyskryminacji ze względu na wyznanie lub światopogląd w prawie polskim”, Studia z Prawa Wyznaniowego 18 (2015): 135-200.
• Bosek, Leszek. „Roszczenia wrongful life i wrongful birth w świetle standardów konstytucyjnych i europejskich”. Przegląd Sądowy 1 (2008): 32-59.
• Bosek, Leszek. „Prawo osobiste do odmowy działania sprzecznego z własnym sumieniem na przykładzie lekarza”, Forum prawnicze 1 (2014): 87–95.
• Bosek, Leszek. „Problem zakresowej niekonstytucyjności art. 39 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty”. W: Sprzeciw sumienia w praktyce medycznej – aspekty etyczne i prawne, red. Piotr Stanisz, Jakub Pawlikowski, Marta Ordon, 87–103. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2014.
• Cichoń, Zbigniew. „Klauzula sumienia w różnych zawodach”. W: Prawnik katolicki a wartości prawa, 44–51. Kraków: Dom Wydawniczy „Ostoja”, 1999.
• Complak, Krystian. „Uwagi o godności człowieka oraz jej ochrona w świetle nowej konstytucji”. Przegląd Sejmowy 5 (1998): 41–51.
• Dobrowolska, Beata. „Sprzeciw sumienia w praktyce pielęgniarki i położnej. Analiza rozwiązań polskich i wybranych rozwiązań europejskich” . Studia z Prawa Wyznaniowego 16 (2013): 249–266.
• Drozd, Mariola. „Prawo farmaceuty do sprzeciwu sumienia w świetle obowiązujących regulacji prawnych”. Studia z Prawa Wyznaniowego 16 (2013): 267–280.
• Gałązka, Małgorzata. „Odmowa przerwania ciąży a klauzula sumienia”, Studia z Prawa Wyznaniowego 16 (2013): 23–42.
• Gałązka, Małgorzata. „Kontrowersje wokół »prawa do aborcji«”. W: Sprzeciw sumienia w praktyce medycznej – aspekty etyczne i prawne, red. Piotr Stanisz, Jakub Pawlikowski, Marta Ordon, 131–142. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2014.
• Głusiec, Waldemar, Elżbieta Puacz. „Sprzeciw sumienia w zawodzie diagnosty laboratoryjnego”. W: Sprzeciw sumienia w praktyce medycznej – aspekty etyczne i prawne, red. Piotr Stanisz, Jakub Pawlikowski, Marta Ordon, 227–234. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2014.
• Grześkowiak, Alicja. „Sprzeciw sumienia w odniesieniu do wybranych zawodów”. W: Idea wielokulturowości jako wyzwanie: dyskurs religijny, kulturowy i społeczny, red. Helena Czakowska, Mariusz Kuciński, 43–62. Bydgoszcz: Wydawnictwo Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej, 2015.
• Hucał, Michał. „Europejski Trybunał Praw Człowieka – obrońca czy agresor w kontekście praw osób wierzących”. W: Aktualne problemy wolności myśli, sumienia i religii, red. Piotr Stanisz, Aneta M. Abramowicz, Michał Czelny, Marta Ordon, Michał Zawiślak, 111–120. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2015.
• Jędrejek, Grzegorz. „Czy można wyróżnić dobro osobiste w postaci wolności do dokonania aborcji?”. W: Prawo rodzinne w Polsce i w Europie: zagadnienia wybrane, red. Piotr Kasprzyk. Lublin: TN KUL, 2005.
• Krukowski, Józef. „Godność człowieka podstawą konstytucyjnego katalogu praw i wolności jednostki”. W: Podstawowe prawa jednostki i ich sądowa ochrona, red. Leszek Wiśniewski. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 1997.
• Machnikowska, Anna. „Klauzula sumienia w zawodzie prawnika”. W: Klauzula sumienia w państwie prawa, red. Oktawian Nawrot, 127–142. Sopot: Spółdzielczy Instytut Naukowy, 2015.
• Mazurek, Franciszek, J. Godność osoby ludzkiej podstawą praw człowieka. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL, 2001.
• Nawrot, Oktawian. „Klauzula sumienia w zawodach medycznych w świetle standardów Rady Europy”, Zeszyty Prawnicze BAS 3 (2012): 11–22.
• Nawrot, Oktawian. „Prawa człowieka, sprzeciw sumienia i państwo prawa”. W: Sprzeciw sumienia w praktyce medycznej – aspekty etyczne i prawne, red. Piotr Stanisz, Jakub Pawlikowski, Marta Ordon, 105–116. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2014.
• Nesterowicz, Mirosław, i Natalia Karczewska–Kamińska. „Prawa pacjenta do świadczeń medycznych a prawo lekarzy (szpitali) i osób z innych zawodów medycznych do klauzuli sumienia”. Prawo i Medycyna 2 (2015).
• Nowicki, Andrzej, Marek. Wokół Konwencji Europejskiej. Komentarz do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Warszawa: Wolters Kluwer Polska, 2013.
• Orzeszyna, Krzysztof. „Godność ludzka podstawą praw człowieka”. W: Człowiek – i jego prawa i odpowiedzialność, red. Robert Tabaszewski. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2013.
• Pawlikowski, Jakub. „Prawo do sprzeciwu sumienia w ramach legalnej opieki medycznej. Rezolucja nr 1763 Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy z dnia 7 października 2010 r.”, Studia z Prawa Wyznaniowego 14 (2011): 313–338.
• Pawlikowski, Jakub. „Spór o klauzulę sumienia z perspektywy celów medycyny i etyki lekarskiej”. W: Sprzeciw sumienia w praktyce medycznej – aspekty etyczne i prawne, red. Piotr Stanisz, Jakub Pawlikowski, Marta Ordon, 145–170. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2014.
• Piechowiak, Marek. Filozofia praw człowieka. Prawa człowieka w świetle ich międzynarodowej ochrony. Lublin: TN KUL, 1999.
• Podkowik, Jan. „Konstytucyjna zasada równości i zakaz dyskryminacji w prawie cywilnym”. Kwartalnik Prawa Prywatnego 2 (2016): 229–279.
• Prawa Człowieka, Zarys wykładu, red. Zbigniew Hołda, Dorota Ostrowska, Joanna Hołda, Julita A. Rybczyńska. Warszawa: Wolters Kluwer business, 2014.
• Prusak, Małgorzata. „Sprzeciw sumienia w praktyce aptecznej”. W: Sprzeciw sumienia w praktyce medycznej – aspekty etyczne i prawne, red. Piotr Stanisz, Jakub Pawlikowski, Marta Ordon, 211–226. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2014.
• Skuczyński, Paweł. Etyka adwokatów i radców prawnych. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck, 2016.
• Skwarzyński, Michał. „Sprzeciw sumienia w adwokaturze”. W: Standardy bezstronności światopoglądowej władz publicznych, red. Artur Mezglewski, Anna Tunia, 201-220. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2013.
• Skwarzyński, Michał. „Sprzeciw sumienia w europejskim i krajowym systemie ochrony praw człowieka”. Przegląd Sejmowy 6 (2013): 9–26.
• Skwarzyński, Michał. „Korzystanie z klauzuli sumienia, jako realizacja wolności wewnętrznej czy/i zewnętrznej”. Opolskie Studia Administracyjno–Prawne 13/4 (2015): 9-21.
• Skwarzyński, Michał. „Orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w zakresie klauzuli sumienia”. W: Aktualne problemy wolności myśli, sumienia i religii, red. Piotr Stanisz, Aneta M. Abramowicz, Michał Czelny, Marta Ordon, Michał Zawiślak, 285–293. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2015.
• Skwarzyński, Michał. „Sprzeciw sumienia sędziego jako element polityki wyznaniowej”. W: Polityka wyznaniowa a prawo III Rzeczypospolitej, red. Michał Skwarzyński, Piotr Steczkowski, 155–176. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2016.
• Stanisz, Piotr. „Klauzula sumienia”. W: Artur Mezglewski, Henryk Misztal, Piotr Stanisz. Prawo wyznaniowe. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck, 2011.
• Szostek, Andrzej. „Kategoria sumienia w etyce”. W: Sprzeciw sumienia w praktyce medycznej – aspekty etyczne i prawne, red. Piotr Stanisz, Jakub Pawlikowski, Marta Ordon, 15–25. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2014.
• Sztychmiler, Ryszard. „Nowa interpretacja klauzuli sumienia”. W: Aktualne problemy wolności myśli, sumienia i religii, red. Piotr Stanisz, Aneta M. Abramowicz, Michał Czelny, Marta Ordon, Michał Zawiślak, 327–345. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2015.
• Sztychmiler, Ryszard. „Klauzula sumienia w ochronie życia i zdrowia w prawie Trzeciej Rzeczypospolitej”. W: Polityka wyznaniowa a prawo III Rzeczypospolitej, red. Michał Skwarzyński, Piotr Steczkowski, 135–152. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2016.
• Tunia, Anna. Recepcja prawa wewnętrznego związków wyznaniowych w prawie polskim. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2015.
• Wiśniewski, Adam. Koncepcja marginesu oceny w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Gdańsk: Fundacja Rozwoju Uniwersytetu Gdańskiego, 2008.
• Zajadło, Jerzy. „Sędzia pomiędzy moralnym przekonaniem a wiernością prawu (na przykładzie orzecznictw sądów amerykańskich w sprawach niewolnictwa)”. W: Klauzula sumienia w państwie prawa, red. Oktawian Nawrot, 143–161. Sopot: Spółdzielczy Instytut Naukowy, 2015.
• Zoll, Andrzej. „Klauzula sumienia”. W: Sprzeciw sumienia w praktyce medycznej – aspekty etyczne i prawne, red. Piotr Stanisz, Jakub Pawlikowski, Marta Ordon, 77–85. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2014.
• Zoll, Andrzej. „Prawo lekarza do odmowy udzielenia świadczeń zdrowotnych i jego granice”, Prawo i Medycyna 13 (2003).