Ewolucja kryminalizacji zachowań przeciwko wyborom

• Authors: Pałka Przemysław , Juchniewicz Joanna
• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Wybory, a zwłaszcza ich przebieg, stanowiąc niezwykle istotny element uczestnictwa społeczeństwa w życiu publicznym winne być objęte szczególną ochroną państwa. Uzasadnienia dla takich działań państwa należy poszukiwać w szczególnej roli wyborów – będących jądrem demokracji. Ochrona ta przybiera postać m. in. regulacji karnych, sankcjonujących dokonywane naruszenia przepisów prawa wyborczego. Analiza dotychczasowych rozwiązań w zakresie ewolucji kryminalizacji zachowań przeciwko wyborom pozwala dostrzec dwutorowość przyjmowanych regulacji. Początkowo czyny stanowiące naruszenia prawa wyborczego określane były jedynie w przepisach ustawodawstwa karnego, natomiast po 1989 r. stosowne regulacje zaczęły pojawiać się także w ustawach wyborczych.

EN

The elections, and their course in particular, are an immensely significant element of the society’s participation in the public life and, as such, they should be placed under the special protection of the state. This can be justified by the peculiar role of elections – that of the core of democracy. The means of protection include the penal regulations which sanction breaches of the voting rules. As a result of the analysis of the current trend in the evolution of the criminalisation of various acts aimed against voting, one may notice that those regulations are introduced in a dual manner. Initially, the actions which violate the voting rules were specified as a part of the penal legislation, however, after 1989, they are also included in the election acts.

Keywords

PL

wybory; prawo wyborcze; przepisy karne; naruszenie prawa wyborczego

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Przegląd Prawa Konstytucyjnego
• Year: 2011
• Issue: 3 (7)
• Pages: 89-108

Dates

published

2011-09-30

Contributors

author

Pałka Przemysław

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie

author

Juchniewicz Joanna

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie

References

• Andrejew I., Zagadnienie systematyki części szczególnej nowego kodeksu karnego, „Nowe Prawo” 1951, nr 4
• Artymiak G., Typizacja czynu zabronionego a przebieg procesu karnego – zagadnienia wybrane, [w:] Współzależność prawa karnego materialnego i procesowego, pod red. Z. Ćwiąkalskiego i G. Artymiak, Warszawa 2009
• Arystoteles, Ustrój polityczny Aten, przeł. L. Piotrowicz, Warszawa 1973
• Banaszak B., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2009
• Banaszak B., Prawo konstytucyjne, Warszawa 1999
• Bingham Powell, Jr. G., Wybory jako narzędzie demokracji. Koncepcje większościowe i proporcjonalne, Warszawa 2006
• Buczkowski J., Podstawowe zasady prawa wyborczego III Rzeczypospolitej, Lublin 1998
• Carcopino J., Życie codzienne w Rzymie w okresie rozkwitu cesarstwa, przeł. M. Pąkcińska, Warszaw 1960
• Chmaj M., Zasady ogólne [w:] M. Chmaj, W. Skrzydło, System wyborczy w Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2008
• Dębski R., Pozaustawowe znamiona przestępstwa. O ustawowym charakterze norm prawa karnego i znamionach typu czynu zabronionego nie określonych w ustawie, Łódź 1995
• Gardocki L., Zagadnienia teorii kryminalizacji, Warszawa 1990
• Gebethner S., Wybory na Urząd prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz do Ustawy o wyborze Prezydenta RP, Warszawa 2000
• Grabowska M., Partie i elektoraty, [w:] M. Grabowska, T. Szawiel, Budowanie demokracji. Podziały społeczne, partie polityczne i społeczeństwo obywatelskie w postkomunistycznej Polsce, Warszawa 2003
• Hansen M.H., Demokracja ateńska w czasach Demostenesa. Struktura, zasady, ideologia, przeł. R. Kulesza, kons. nauk. W. Lengauer, Warszawa 1999
• Jachimowicz M., Przestępstwo naruszenia swobody głosowania (art. 250 k.k.), „Prokurator” 2009, nr 1
• Jachimowicz M., Przestępstwo naruszenia tajności głosowania (art. 251 k.k.), „Prokurator” 2007, nr 3-4
• Jarecka A., Zasada powszechności i równości w polskim prawie wyborczym¸ „Zeszyty Naukowe CSST i RL”, Warszawa 2000
• Justyński J., Historia doktryn polityczno-prawnych, Toruń 2000
• Kacperska M., Legitymizacja władzy w Polsce w procesie transformacji systemowej, [w:] Czy upadek demokracji? Wymiar praktyczny, pod red. A. Stelmacha, Poznań 2007
• Kacperski K., System wyborczy do Sejmu i Senatu w progu II Rzeczypospolitej, Warszawa 2007
• Kalinowski P., Przestępstwa przeciwko wyborom w świetle ustawodawstwa niektórych państw socjalistycznych i kapitalistycznych, „Nowe Prawo” 1985, nr 1
• Kim I., Nadużycia prawa podczas kampanii wyborczej i wyborów do Sejmu w 1938 roku. Analiza protestów wyborczych, „Czasopismo Prawno–Historyczne” 2005, t. LVII, z. 1
• Kowalski H., Odpowiedzialność karna za przestępstwa wyborcze w Rzymie (II-I wiek p.n.e.), „Folia Societatis Scientiarum Lublinensis” 1993, vol. 34
• Kowalski H., Omnia sunt alia non crimina, sed maledicta – oskarżenia o nieobyczajność w rzymskich procesach karnych pierwszej połowy I wieku p.n.e. (na podstawie mów Cycerona), [w:] Crimina et mores. Prawo karne i obyczaje w starożytnym Rzymie, pod red. M. Kuryłowicza, Lublin 2001
• Kowalski H., Organizacja przekupstw wyborczych w Rzymie w okresie schyłku republiki, „Acta Univeristatis Wratislaviensis” 1983, nr 497
• Kowalski H., Przekupstwa wyborcze w Rzymie w okresie cesarstwa, [w:] Crimina et mores. Prawo karne i obyczaje w starożytnym Rzymie, pod red. M. Kuryłowicza, Lublin 2001
• Kowalski H., Przekupstwa wyborcze w Rzymie w okresie schyłku republiki, „Rocznik Lubelski” 1987/1988, nr 29/30
• Kozielewicz W., Kształtowanie się pojęcia przestępstwa korupcji wyborczej w polskim prawie karnym – uwagi na tle porównawczym, [w:] Demokratyczne standardy prawa wyborczego Rzeczypospolitej Polskiej. Teoria i praktyka, pod red. F. Rymarza, Warszawa 2005
• Kozielewicz W., Przestępstwa przeciwko wyborom i referendum jako przejaw ochrony wolności wyborcy, [w:] Prawnokarne aspekty wolności, pod red. M. Mozgawy, Warszawa 2006
• Kozielewicz W., Przestępstwa przeciwko wyborom i referendum w pozakodeksowym prawie karnym – wybrane zagadnienia, „Prokuratura i Prawo” 2001, nr 10
• Kozielewicz W., Zmiany w Rozdziale XXI dokonane w okresie dziesięciu lat obowiązywania kodeksu karnego z 1997 r. – próba oceny, [w:] Kodeks karny i kodeks postępowania karnego po dziesięciu latach. Ocena i perspektywy zmian, pod red. M. Mozgawy i K. Dudki, Warszawa 2009
• Landau Z., Skrzeszewska B., Sprawa Gabriela Czechowicza przed Trybunałem Stanu, Warszawa 1961
• Lengauer W., Starożytna Grecja okresu archaicznego i klasycznego, Warszawa 1999
• Linderski J., Państwo a kolegia. Ze studiów nad historią rzymskich stowarzyszeń u schyłku Republiki, Kraków 1961
• Linderski J., Rzymskie zgromadzenia wyborcze od Sulli do Cezara, Wrocław-Warszawa-Kraków 1966
• Łoś A., „Dobrze urodzeni” i „dorobkiewicze”. Studium socjologiczne elit miast kampańskich od Augusta do Domicjana, Wrocław 1996
• Młynarczyk Z., Przestępstwa przeciwko wyborom, „Problemy Praworządności” 1984, nr 6
• Młynarska – Sobaczewska A., Wybory a legitymizacja władzy (kilka pytań do dawno udzielonych odpowiedzi), [w:] Zmiana ordynacji wyborczej a zmiana konstytucji , pod. red. R. Grabowskiego, S. Grabowskiej, Rzeszów 2008
• Mrozek S., Rozdawnictwa w epoce wczesnego cesarstwa, [w:] Starożytny Rzym we współczesnych badaniach. Państwo-społeczeństwo-gospodarka. Liber in memoriam Lodovici Piotrowicz, pod red. J. Wolskiego, T. Kotuli, A. Kunisza, Kraków 1994
• Nicolet C., Obywatel, polityk, [w:] Człowiek Rzymu, pod red. A. Giardina, tłum. P. Bravo, Warszawa 1997
• Nohlen D., Prawo wyborcze i system partyjny. O teorii systemów wyborczych, Warszawa 2004
• Palka P., Sprzedajne nadużycie funkcji publicznej. Studium z prawa karnego, Olsztyn 2011
• Patrzałek A., Problemy i kierunki zmian systemu wyborczego PRL, „Państwo i Prawo” 1983, nr 10
• Popławski H., Przestępstwa przeciwko wyborom, „Palestra” 1984, nr 3-4
• Siergiejew W.S., Historia starożytnej Grecji, przeł. A. Karniejew, Warszawa 1955
• Sierpowski S., Sanacyjny antyparlamentaryzm, [w:] Społeczeństwo, armia i polityka w dziejach Polski i Europy. Studia z dziejów politycznych i wojskowych dedykowane Profesorowi Benonowi Miśkiewiczowi z okazji jubileuszu siedemdziesięciolecia urodzin, kom. red. A. Czubiński, B. Lapis, Cz. Łuczak, Poznań 2002
• Skrzydło W., O potrzebie i walorach kodyfikacji prawa wyborczego, „Studia wyborcze” 2006, nr 1
• Sobczak J., Przestępstwa i wykroczenia przeciwko bezpośrednim wyborom wójta, burmistrza i prezydenta miasta, [w:] Prawo wyborcze i wybory. Doświadczenia dwudziestu lat procesów demokratyzacyjnych w Polsce, pod red. A. Stelmacha, Poznań 2010
• Sokalski W., Lemkin R., Opinje o projekcie kodeksu karnego, z. III, Warszawa 1931
• Sygit B., Historia prawa kryminalnego, Toruń 2007
• Szewczyk M., Przestępstwa przeciwko wyborom i referendum, [w:] Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, t. II (art. 117-277 k.k.), pod. red. A. Zolla, Kraków 2006
• Śnieżewski S., Salustiusz i historia Rzymu. Studia porównawcze na tle historiografii greckiej i rzymskiej, Kraków 2003
• Uziębło P., Wprowadzenie do kodeksu wyborczego, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2011, nr 3(7)
• Witkowski S., Epoka Periklesa, [w:] T. Wałek-Czernecki, S. Witkowski, Dzieje greckie, Warszawa 1934
• Wołodkieiwcz W., „Okręcanie” wyborców – czyli crimen ambitus w prawie rzymskim, „Palestra” 2007, nr 11-12
• Zabłocki S., O rozpoznawaniu przedmiotu ochrony prawno karnej przy przestępstwach przeciwko wyborom i referendum, stypizowanych w Rozdziale XXXI Kodeksu karnego[w:] Demokratyczne standardy prawa wyborczego Rzeczypospolitej Polskiej. Teoria i praktyka, pod red. F. Rymarza, Warszawa 2005
• Zandberg A., Leges de ambitu. Rzymskie ustawodawstwo wyborcze u schyłku republiki, „Meander” 2001, nr 1-2
• Zoll A., Okoliczności wyłączające bezprawność czynu (zagadnienia ogólne), Warszawa 1982
• Zoll A., Prawo wyborcze w świetle doświadczeń Biura Rzecznika Praw Obywatelskich, [w:] Demokratyczne standardy prawa wyborczego Rzeczypospolitej Polskiej. Teoria i praktyka, pod red. F. Rymarza, Warszawa 2005

Identifiers

DOI

https://doi.org/10.15804/ppk.2011.03.05