Władze Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego wobec komunistycznych organizacji młodzieżowych w latach 1944-1956

• Authors: Ewa Rzeczkowska

Title variants

EN

The Authorities of the Catholic University of Lublin towards the Communist Youth Organizations in the Years 1944-1956

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Pod koniec lat 40. ubiegłego wieku komunistyczne władze oświatowe usiłowały przejąć kontrolę nad kształceniem i wychowaniem studentów Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. W tym celu wywierały presję na władze uczelni, aby zgodziły się one na utworzenie na KUL-u koncesjonowanych przez władze organizacji: Związku Akademickiego Młodzieży Polskiej, Federacji Polskich Organizacji Studenckich oraz Zrzeszenia Studentów Polskich. Ówczesne władze KUL-u nie wyraziły zgody na zalegalizowanie na uniwersytecie tych formacji. Sprzeciwiał się ich powstaniu rektor ks. Antoni Słomkowski. Za swoją niezłomną postawę został usunięty z uczelni, aresztowany i osadzony w więzieniu. Dzięki jego postawie komunistyczne organizacje młodzieżowe nigdy nie zostały na KUL-u zalegalizowane. Władze uniwersyteckie oferowały studentom możliwość działania w studenckich kołach naukowych, teatrze, chórze, duszpasterstwie akademickim, proponowały konferencje naukowe, wykłady, spotkania towarzyskie.

EN

By the end of the 1940s communist educational authorities tried to gain control over education and upbringing of the students of the Catholic University of Lublin (KUL). In order to do that they put pressure on the University authorities to agree to form organizations supported by the communist government: Union of Polish Academic Youth, Federation of Polish Student Organizations, and Polish Students’ Association. The University authorities of the time refused to legalise these organizations. Rector of the University Rev. prof. Antoni Słomkowski was against it. Because of his steadfast attitude he was removed from the University, arrested and imprisoned. Thanks to him the communist youth organizations were never legalised in KUL. The University authorities offered their students opportunities for participating in student clubs, a theatre, a choir, Academic Ministry, and also in scientific conferences, lectures and social meetings.

Keywords

PL

Katolicki Uniwersytet Lubelski; komunizm; młodzież; organizacje

EN

The Catholic University of Lublin; communism; youth; organization

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Humanistyczne
• Year: 2018
• Volume: 66
• Issue: 2: Historia. Zeszyt specjalny
• Pages: 383-401

Contributors

author

Ewa Rzeczkowska

• Wydział Nauk Humanistycznych, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II w Lublinie

References

• Biedroń T., Organizacje młodzieży katolickiej w Polsce w latach 1945-1953, Kraków 1991. Dudek A., Gryz R., Komuniści i Kościół w Polsce (1945-1989), Kraków 2006.
• Działalność Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w czasie okupacji, red. J. Ziółek, Lublin 1983. Głębocki H., Uczelnie wyższe w PRL jako obiekt kontroli operacyjnej ze strony SB (wybrane problemy na przykładzie Krakowa w latach 1975-1989), w: Naukowcy władzy, władza naukowcom. Studia, red. P. Franaszek, Warszawa 2010.
• Gałaszewska-Chilczuk D., Polityka państwa wobec Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w latach 1944-1968, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2006, nr 2(10), s. 39-68.
• Gałaszewska-Chilczuk D., „Wrogie” uniwersytety. Polityka państwa komunistycznego wobec Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego i Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej (1944-1969), Warszawa 2013.
• Karolewicz G., Nauczyciele akademiccy KUL w okresie międzywojennym, t. 2: Biogramy¸ Lublin 1996.
• Katolicki Uniwersytet Lubelski. Wybrane zagadnienia z dziejów uczelni, red. G. Karolewicz, M. Zahajkiewicz, Z. Zieliński, Lublin 1992.
• Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. 90 lat istnienia, red. G. Kramarek, E. Ziemann, Lublin 2008.
• Ks. Józef Iwanicki (1902-1995), http://www.kul.pl/ks-jozef-iwanicki-1902-1995,art_1090.html (dostęp: 19 I 2014).
• Ksiądz Rektor Antoni Słomkowski. Stulecie urodzin. Materiały z sympozjum KUL, 5 grudnia 2000, red. M. Chmielewski, Lublin 2001.
• Księga jubileuszowa 50-lecia Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 1969.
• Księga pamiątkowa w 75-lecie Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Wkład w kulturę polską w latach 1968-1993, red. M. Rusecki, Lublin 1994.
• Lewandowski J., Rodowód społeczny powojennej inteligencji polskiej 1944-1949, Szczecin 1991.
• Losy pracowników i studentów Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w czasie okupacji niemieckiej, oprac. J. Ziółek, Lublin 2009.
• Malinowski C.J., Ksiądz Antoni Słomkowski jako rektor KUL w opinii współczesnych, w: Ksiądz rektor Antoni Słomkowski. Stulecie urodzin. Materiały z sympozjum KUL, 5 grudnia 2000, red. M. Chmielewski, Lublin 2001.
• Olczak S., Bratnia Pomoc na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, w: Rzeczpospolita Akademicka.
• Działalność młodzieży studenckiej na KUL-u w II Rzeczypospolitej, red. M. Ryba, Lublin 2010. Piotrowski M., Wyjątkowy rektor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego ksiądz profesor Antoni Słomkowski (1900-1982), „Nasz Dziennik” z 29-30 marca 2008, nr 75.
• Przestrzeń wolności i prawdy. Katolicki Uniwersytet Lubelski w latach 1944-1989, red. J. Fert, Lublin 2008.
• Rzeczpospolita Akademicka. Działalność młodzieży studenckiej na KUL-u w II Rzeczypospolitej, red. M. Ryba, Lublin 2010.
• Warzeszak J., Ks. Antoni Słomkowski (1900-1982), Warszawa 1995. Wierzbicki M., Związek Młodzieży Polskiej i jego członkowie, Warszawa 2006.
• Wołoszyn J.W., Chronić i kontrolować. UB wobec środowisk i organizacji konspiracyjnych młodzieży na Lubelszczyźnie (1944-1956), Warszawa 2007, s. 247.
• Wołoszyn J.W., „Walczyć o dusze młodzieży”. Zmagania Związku Młodzieży Polskiej z Kościołem katolickim na Lubelszczyźnie 1948-1957, Lublin 2009.
• Wzorek K.M., Katolicki Uniwersytet Lubelski w życiu i aktywności ks. Antoniego Słomkowskiego, Lublin 2012 (praca magisterska napisana w Instytucie Historii KUL na seminarium „Historia XX wieku” pod kierunkiem dra hab. Mirosława Piotrowskiego, prof. KUL) – mps w AKUL.
• Ziółek J., Ks. Rektor Antoni Słomkowski w powojennej historii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, „Warszawskie Studia Teologiczne” 2009, t. 22, s. 337-344.
• Ziółek J., Materialna i naukowa odnowa KUL za rektorstwa ks. prof. Antoniego Słomkowskiego, w: Ksiądz rektor Antoni Słomkowski. Stulecie urodzin. Materiały z sympozjum KUL, 5 grudnia 2000, red. M. Chmielewski, Lublin 2001.

Identifiers

DOI

10.18290/rh.2018.66.2s-16