„Zrobić” tekst. O kompetencji tekstotwórczej gimnazjalistów

• Authors: Wileczek Anna

Title variants

EN

To make a text. About the textual competence of lower¬ secondary school students

Abstracts

EN

Is a text for the modern young man a communication anachronism? In this era of communication practices based on fast, informative or ludic transmission, competencies related to the necessity to create coherent, effective and correct texts are disappearing. This article presents a diagnosis of high school students’ communication skills in this area with reference to the educational documents (Core Curriculum) and selected writings – from student work and external examinations. After analyzing the results there are a number of conclusions that can be drawn about the school educational practices. Firstly, centrally proposed programs do indeed raise the awareness of the need for certain text exponents in different genres, but analytical operations associated with the analysis of fragments of texts do not contribute to student’s thinking about the text as a coherent whole. Secondly, the emphasis on recreating a particular structure of the text in the genre (which is most likely to appear during an exam), contributes to a certain mechanical behavior in that regard.

Keywords

EN

text; the textual competence; Polish language education

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
• Journal: Postscriptum Polonistyczne
• Year: 2015
• Issue: 2(16)
• Pages: 167-184

Contributors

author

Wileczek Anna

• Zakład Literatury i Kultury Języka, Wydział Pedagogiczny i Artystyczny, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, Polska

References

• Bartmiński J., 2004, Pytania o przedmiot językoznawstwa, w: Czermińska Z., red., Polonistyka w przebudowie, t. 1, Kraków.
• Bartosiewicz D., 2005, Kompetencja tekstotwórcza autorów wypracowań nowej matury – analiza struktur tekstowych, „Studia Pragmalingwistyczne”, nr 4.
• de Baugrande R., Dresler W., 1990, Wstęp do lingwistyki tekstu, przeł. Szwedek A., Warszawa.
• Biedrzycki K., 2009, Język polski w gimnazjum. Wskazówki metodyczne, w: Podstawa programowa z komentarzami, t. 2, Język polski w szkole podstawowej, gimnazjum i liceum, Warszawa.
• Chaciński B., 2012, Plus-minus język, „Polityka. Niezbędnik Inteligenta”, O języku w mowie i piśmie (wydanie specjalne), nr 11.
• Daneš F., 1974, Semantyczna i tematyczna struktura zdania i tekstu, w: Mayenowa M.R., red., Tekst i język. Problemy semantyczne, Wrocław.
• Dobrzyńska T., 1993, Tekst. Próba syntezy, Warszawa.
• Dubisz S., red., 2003, Uniwersalny słownik języka polskiego, Warszawa. (USJP)
• Duszak A., 1998, Tekst, dyskurs, komunikacja międzykulturowa, Warszawa.
• Gajda S., 2001, Gatunkowe wzorce wypowiedzi, w: Bartmiński J., red., Współczesny język polski, Lublin.
• Grabias S., 1994, Język w zachowaniach społecznych, Lublin.
• Grice P., 1977, Logika i konwersacja, przeł. Wajszczuk J., „Przegląd Humanistyczny”, nr 6.
• Kowalikowa J., 2002, Tekst widziany przez pryzmat standardów wymagań egzaminacyjnych, „Studia Pragmalingwistyczne”, nr 3.
• Leech G., 1983, Principles of Pragmatics, London.
• Morris S., 2002, E¬ mail doskonały. Wszystko, czego potrzebujesz, aby udało ci się za pierwszym razem, przeł. Baranowski M., Poznań.
• Nowak E., 2009, Jak rozwijać i doskonalić uczniowską sprawność tworzenia tekstu – projekt metody pracy, w: Janus-Sitarz A., red., W trosce o dobrą edukację. Prace dedykowane profesor Jadwidze Kowalikowej z okazji 40 lecia pracy twórczej, Kraków.
• Nowak E., 2009, Szkolna dydaktyka polonistyczna wobec językoznawczych teorii tekstu, „Polonistyka”, nr 8.
• Nowak E., 2010, Uczeń – kompetentny twórca tekstu, w: Janus-Sitarz A., red., Edukacja polonistyczna wobec trudnej współczesności, Kraków.
• Osiągnięcia uczniów kończących gimnazjum w roku 2013. Sprawozdanie z egzaminu gimnazjalnego 2013, 2013, Warszawa.
• Podstawa programowa z komentarzami, t. 2, Język polski w szkole podstawowej, gimnazjum i liceum, 2009, Warszawa.
• Raport z badania: diagnoza kompetencji gimnazjalistów: język polski, 2013, Warszawa.
• Skudrzyk A., Warchala J., 2008, Nowe zasady tekstowości, „Studia Pragmalingwistyczne”, nr 5.
• Skudrzyk A., Warchala J., 2010, Kultura piśmienności młodzieży szkolnej. Badania w perspektywie analfabetyzmu funkcjonalnego, „Studia Pragmalingwistyczne”, nr 2.
• Szczęsna E., red., 2002, Tekst, w: Słownik pojęć i tekstów kultury, Warszawa.
• Tabisz A., 2006, Kompetencja tekstotwórcza uczniów na przykładzie rozprawki, Opole.
• Wileczek A., 2014, To create a text. From the problems of research on the textual competence of Lower¬ secondary school students, w: Żurek S., red., Metodological studies in education of polish language and literature, Lublin.
• Wilkoń A., 2002, Spójność i struktura tekstu. Wstęp do lingwistyki tekstu, Kraków.
• Wojewoda J. i zespół, oprac., 2013, Analiza osiągnięć gimnazjalistów: język polski, Poznań.
• Wolańska E., 2003, Gatunki wypowiedzi, w: Bańkowska E., Mikołajczuk A., red., Praktyczna stylistyka nie tylko dla polonistów, Warszawa.
• Wolańska E., 2010, Wykładniki spójności tekstów renarracji tworzonych przez młodzież szkolną w wieku 12–13 lat, „Studia Pragmalingwistyczne”, nr 2.
• Żydek-Bednarczuk U., 2005, Wprowadzenie do lingwistycznej analizy tekstów, Kraków.