Een merkwaardig geval van ‘vertaalplagiaat’: De serie 1000 nejkrásnějších novell 1000 světových spisovatelů

• Authors: Wilken Engelbrecht

Title variants

PL

Ciekawy przypadek ‘plagiatu tłumaczenia’: Seria 1000 nejkrásnějších novell 1000 světových spisovatelů

EN

A remarkable case of ‘translation plagiarism’: The series 1000 nejkrásnějších novell 1000 světových spisovatelů

• Languages of publication: NL

Abstracts

NL

In de jaren 1911–1915 introduceerde uitgever J. R. Vilímek in de serie 1000 nejkrásnějších novell 1000 světových spisovatelů [De 1000 beste novelles van 1000 wereldauteurs] het werk van verschillende Nederlandse en Vlaamse schrijvers bij het Tsjechische publiek — de beste voorbeelden zijn Herman Teirlinck en Stijn Streuvels. Elk bundeltje van de serie bevatte schrijvers uit verschillende gebieden, elke novelle werd voorafgegaan door een korte biografie van de auteur. Onder de vertalers treffen we bekende namen als Arnošt Procházka of Gabriele Kafková (de zuster van Franz Kafka) aan. De meeste Nederlandstalige werkjes waren echter al eerder gepubliceerd in 1910–1913 in de Franse serie Les mille nouvelles nouvelles. Niet alleen het concept maar ook de layout en vaak ook de introductietekstjes waren letterlijk uit het Frans overgenomen. In feite had de uitgever een soort plagiaat gepleegd, vooral als we bedenken dat het in Tsjechië sinds de tweede helft van de 19e eeuw good practice was om rechtstreeks uit de brontaal te vertalen.

PL

Między 1911 a 1915 r. wydawca J.R. Vilímek wprowadził do swojej serii dla czeskich czytelników pt. 1000 nejkrásnějších novell 1000 světových spisovatelů [„Tysiąc najlepszych nowel tysiąca autorów świata”] dzieła kilku holenderskich i flamandzkich autorów. Najlepszymi przykładami są Herman Teirlinck czy też Stijn Streuvels. Każdy tom serii zawierał pisarzy z różnych obszarów, a każda nowela była poprzedzona krótką biografią autora. Wśród tłumaczy znajdują się słynne nazwiska, takie jak Arnošt Procházka czy też Gabriele Kafková (siostra Franza Kafki). Większość niderlandzkich nowel została jednak opublikowana już wcześniej, w latach 1910–1913, we francuskiej serii zatytułowanej Les mille nouvelles nouvelles. Okazuje się, że nie tylko koncepcja, ale układ graficzny, a często także teksty wprowadzające zostały dosłownie przejęte z francuskiej serii. W rzeczywistości wydawca dopuścił się pewnego rodzaju plagiatu, zwłaszcza jeśli zauważymy, że w Czechach od drugiej połowy XIX wieku dobrą praktyką było tłumaczenie bezpośrednio z języka źródłowego.

EN

Between 1911 and 1915, publisher J.R. Vilímek introduced in his series 1000 nejkrásnějších novell 1000 světových spisovatelů [The 1000 best novellas of 1000 world authors] to Czech readers the work of several Dutch and Flemish authors – the best examples being Herman Teirlinck and Stijn Streuvels. Each collection of the series contained writers from different areas, each novella being accompanied by a short biography of the author. Among the translators we find famous names like Arnošt Procházka or Gabriele Kafková (sister of Franz Kafka). However, most Dutch short stories had already been published before, between 1910 and 1913, in the French series Les mille nouvelles nouvelles. Not only the concept but also the layout and often also Czech introductory texts are literally translated from French. In fact, the publisher committed a kind of plagiarism, especially if we consider that since the second half of the 19th century it had been good practice to translate directly from the source language.

Keywords

NL

1000 nejkrášnějších novell 1000 světových spisovatelů; Tsjechische vertaling; Nederlandse literatuur; Vlaamse literatuur; plagiaat; Vilímek

PL

1000 nejkrášnějších novell 1000 světových spisovatelů; tłumaczenie czeskie; literatura niderlandzka; literatura flamandzka; plagiat; Vilímek

EN

1000 nejkrášnějších novell 1000 světových spisovatelů; Czech translation; Dutch literature; Flemish literature; plagiarism; Vilímek

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Humanistyczne
• Year: 2018
• Volume: 66
• Issue: 5: Neofilologia. Zeszyt specjalny
• Pages: 243-257

Contributors

author

Wilken Engelbrecht

• Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

References

• Cornis-Pope, Marcel & John Neubauer. 2004. History of the Literary Cultures of East-Central Europe. Junctures and Disjunctures in the 19th and 20th Centuries Volume II. Amsterdam & Philadelphia: Johan Benjamins.
• Daems, Luc. 2000. ‘Vlaamse en Nederlandse novellen in vroege Franse vertaling van Pieter van der Meer de Walcheren inzonderheid Streuvels’ Doodendans of La Ronde de la Mort.’ Verslagen en Mededelingen van de Koninklijke Academie voor Nederlandse taal- en letterkunde 110 (1): 107–158.
• Engelbrecht, Wilken. 2013. ‘A Moravian Picture of Dutch Literature.’ In Jitka Zehnalová, Ondřej Molnár & Michal Kubánek (eds.). Tradition and Trends in Trans-Language Communication. Proceedings of the International Conference Translation and Interpreting Forum Olomouc 2012 (Olomouc Modern Language Series 2), 215–228. Olomouc: Palacký University.
• Engelbrecht, Wilken. 2016a. ‘De Leeuw van Vlaenderen in het Tsjechisch. Waarom zo laat en waarom driemaal?’ Internationale Neerlandistiek 54, 3: 169–188. DOI: 10.5117/IN 2016.3.ENGE.
• Engelbrecht, Wilken. 2016b. ‘Het ontstaan van de idee ‘Nederlandstalige literatuur’ in Tsjechië’. Werkwinkel. Journal for Low Countries and South African Studies 11, 1: 73–94.
• Engelbrecht, Wilken. 2017. ‘Persoonlijke contacten in de vooroorlogse receptie van Nederlandstalige literatuur in Tsjechische vertaling.’ Neerlandica Wratislaviensia 27: 141–154.
• Engelbrecht, Wilken, & Zuzana Vaidová. 2016. ‘“De grootste hedendaagse auteur in Europa bekend...” Louis Couperus in Tsjechië’. Arabesken. Tijdschrift van het Louis Couperus Genootschap 24, 48: 4–14.
• Huffel, Albert J. van, 1939. Nederlandsche schrijvers in vertaling (van Marcellus Emants tot Jan Eekhout). Proeve van een bibliographie. Leiden: E.J. Brill.
• Kosterka, Ladislav. 1932. Bibliografie česko-skandinávsko-nizozemská. (Seznam českých překladů z dánštiny, islandštiny, norštiny, švédštiny, holandštiny a vlámštiny). Praha: Nákladem obce pražské.
• Rottensteiner, Franz. 1967. Das Literarische Bureau: Pressepolitik, Organisation und Wirksamkeit. Diss. Wien.
• Schwendiger, Christian. 2011. Kriegspropaganda in der Habsburgermonarchie zur Zeit des Ersten Weltkriegs. Wien: Diplomica Verlag.
• Urban, Otto, & Luboš Merhaut (1995). Moderní revue 1894–1925. Praha: Torst.
• Vliet, Hendricus T.M. van. 1987. Louis Couperus en L.J. Veen: bloemlezing uit hun correspondentie. Utrecht & Antwerpen: Veen.
• Zach, Aleš. 1996. Stopami pražských nakladatelských domů: procházka mizející paměti českých kulturních dějin. Praha: Thyrsus.
• Zach, Aleš. 2008. ‘Jos. R. Vilímek.’ In Luboš Merhaut (ed.). Lexikon české literatury. Osobnosti, díla, instituce. 4 S-Ž, II U-Ž, dodatky A-Ř, 1339–1350. Praha: Academia.

Identifiers

DOI

10.18290/rh.2018.66.5s-19