Działalność agenta handlowego w II Rzeczypospolitej na przykładzie Hilarego Mintza reprezentującego Fabrykę Odlewów Żelaznych „Neptun” J. Mintz w Końskich

• Authors: Majcher-Ociesa Edyta

Title variants

EN

The activities of commercial agents based on Hilary Mintz, representing the J. Mintz “Neptun” Iron Casting Factory in Konskie

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Zawód agenta handlowego jest stosunkowo młody. Powstał on w połowie XIX w., a pod koniec tego stulecia jego przedstawiciele pełnili już ważne funkcje pośredników między przemysłem a handlem oraz między handlem hurtowym a detalicznym. Tekst rozpoczyna się od charakterystyki odmiennego stosunku Polaków i Żydów do handlu jako dziedziny gospodarki. Następnie autorka przedstawiła dzieje zawodu agenta handlowego (przedstawiciela handlowego, zastępcy) wraz z określeniem zalecanych dla tej profesji cech charakteru (i warunków fizycznych). Podstawą głównej części tekstu jest korespondencja krążąca między przedstawicielem handlowym Hilarym Mintzem, mającym stałe przedstawicielstwo w Katowicach, a właścicielami Fabryki Wyrobów Żelaznych „Neptun” I. Mintza w Końskich. Jest to barwna opowieść o warunkach pracy przedstawiciela handlowego, blaskach i cieniach tego zawodu.

EN

The profession of a commercial agent is relatively young. It was established in the mid-nineteenth century, and at the end of the nineteenth century, its representatives already played important functions as intermediaries between industry and trade, and between wholesale and retail sectors. The text begins with a description of the different attitude of Poles and Jews to trade as a sector of the economy. Then, the author presents the history of the profession of a commercial agent (sales representative, deputy) with the specification of the recommended character traits (and physical conditions) for representatives of this profession. The basis of the main part of the text is the correspondence circulating between the commercial agent Hilary Mintz, who was a permanent representative in Katowice, and the owners of the Iron Casting Factory „Neptun” J. Mintz in Końskie. It is a colorful story about the working conditions of a sales representative, with its splendors and difficulties.

Keywords

PL

agent handlowy; Hilary Mintz; „Neptun”; odlewnie; Końskie; Katowice

EN

Commercial Agent; Hilary Mintz; „Neptun”; iron casting; Końskie; Katowice

• Publisher: Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
• Journal: UR Journal of Humanities and Social Sciences
• Year: 2021
• Issue: 1(18)
• Pages: 39-57

Contributors

author

Majcher-Ociesa Edyta

• Instytut Historii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach

References

• Archiwum Akt Nowych (AAN), Ministerstwo Przemysłu i Handlu (MPiH), sygn. 106.
• Archiwum Państwowe w Kielcach (APKi), Fabryka Odlewów Żelaznych „Neptun” w Końskich, Wstęp do zespołu, s. 1–2, sygn. 70, 75, 76.
• Archiwum Państwowe w Kielcach (APKi), Starostwo Powiatowe Pińczowskie (SPP), sygn. 4–5.
• Archiwum Państwowe w Kielcach (APKi), Urząd Wojewódzki Kielecki 1919–1939 (UWK I), sygn. 3160; sygn. 12783.
• „Gazeta Kielecka” 1925, nr 51 z 25 czerwca, s. 3.
• „Gazeta Kielecka” 1925, nr 59 z 23 lipca, s. 4.
• „Gazeta Kielecka” 1931, nr 48, s. 2.
• „Gazeta Kielecka” 1937, nr 153 z 29 sierpnia, s. 3.
• Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej 1927, nr 53, poz. 468. Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 7 czerwca 1927 r. o prawie przemysłowem.
• Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej 1934, nr 57, poz. 502. Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 27 czerwca 1934 r. Kodeks handlowy.
• Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej 1936, nr 93, poz. 649. Rozporządzenie Ministra Skarbu z dnia 11 grudnia 1936 r. o wykonaniu ustawy z dnia 15 lipca 1925 r. o państwowym podatku przemysłowym.
• Agenci, „Gazeta Kielecka” 1927, nr 23 z 20 marca, s. 2.
• Borenstein I., 1933–1934, Zagadnienia pauperyzacji ludności żydowskiej w Polsce [w:] Żydzi w Polsce odrodzonej, red. I. Schiper, A. Tartakower, A. Hafftka, t. II, Warszawa.
• Chodorowski J., 1938, Struktura wewnętrznego handlu towarowego w Polsce, Warszawa.
• Dymerska G., 1998, Żydzi koneccy [w:] Końskie. Zarys dziejów, red. M. Wikiera, Końskie.
• Górniak S., 1935, Handel detaliczny, Lwów‒Warszawa.
• Hodoly A., Jastrzębowski W., 1957, Handel wiejski w Polsce międzywojennej. Liczby i fakty, Warszawa.
• Jarosiński J., 1977, Strajk okupacyjny w koneckim „Neptunie” w 1936 r., „Studia Kieleckie”, nr 2/14.
• Kawalla-Lulewicz I., 2020, Kupiectwo i handel w międzywojennym Krakowie (1918–1939), Kraków.
• Landau Z., Tomaszewski J., 1971, Gospodarka Polski międzywojennej. Od Grabskiego do Piłsudskiego (1924–1929), t. II, Warszawa.
• Landau Z., Tomaszewski J., 1982, Gospodarka Polski międzywojennej. Wielki kryzys (1930–1935), t. III, Warszawa.
• Lulek T., b.d., Handel i przedsiębiorstwo handlowe (kupieckie i spółdzielcze), Kraków.
• Majcher-Ociesa E., 2011, Z dziejów Fabryki Odlewów Żelaznych „Neptun” I. Mintz w Końskich, Końskie.
• Majcher-Ociesa E., 2012, Od gospodarki wolnotowarowej do socjalistycznej. Odlewnie w Końskich w pierwszej połowie XX wieku [w:] Z dziejów przemysłu przed 1945 r., red. J. Chumiński, M. Zawadka, Wrocław.
• Majcher-Ociesa E., 2013, Aktywność gospodarcza ludności żydowskiej w województwie kieleckim w latach 1918–1939, Kielce.
• Majcher-Ociesa E., 2014, Relacje między przemysłowcami a administracją państwową w województwie kieleckim w latach 1919–1939 [w:] Państwo i społeczeństwo Drugiej Rzeczypospolitej, red. J. Żarnowski, „Metamorfozy Społeczne”, t. 8.
• Majcher-Ociesa E., 2018, Aktywność gospodarcza ludności żydowskiej na Kielecczyźnie w XX wieku na podstawie prac nadesłanych na konkurs „Nasi sąsiedzi – Żydzi” [w:] Nasi sąsiedzi Żydzi. Z dziejów relacji polsko-żydowskich na Kielecczyźnie w XX wieku, red. A. Dziarmaga, D. Koczwańska-Kalita, E. Majcher-Ociesa, Warszawa.
• Markowski M.B., 1990, Udział ludności żydowskiej w rolnictwie i handlu wiejskim województwa kieleckiego w latach 1918–1939, „Kieleckie Studia Historyczne”, nr 8.
• Mieczysław G., 1929, Referat byłego senatora dr F. Rotenstreicha na temat „Handel żydowski w Polsce”, „Sprawy Narodowościowe”, nr 3–4.
• Mich W., 1994, Obcy w polskim domu. Nacjonalistyczne koncepcje rozwiązania problemu mniejszości narodowych 1918–1939, Lublin.
• Ogonowski J., 2012, Sytuacja prawna Żydów w Rzeczypospolitej Polskiej 1918–1939, Warszawa.
• Perl L., 1933–1934, Udział Żydów w dziedzinie przedstawicielstwa handlowego i komisu [w:] Żydzi w Polsce odrodzonej, t. II, red. I. Schiper, A. Tartakower, A. Hafftka, Warszawa.
• Renz R., 1990, Położenie ekonomiczne handlu drobnotowarowego w województwie kieleckim w okresie międzywojennym, „Kieleckie Studia Historyczne”, nr 8.
• Renz R., 2004, Przemysł w miastach i miasteczkach Staropolskiego Zagłębia Przemysłowego w okresie międzywojennym [w:] W kręgu historii, gospodarki i kultury. Studia dedykowane prof. J. Piwkowi, Ostrowiec Świętokrzyski.
• Rola Żydów w rozwoju gospodarczym ziem polskich, 2014, red. J. Skodlarski, A. Pieczewski, Łódź.
• Schiper I., 1937, Dzieje handlu żydowskiego na ziemiach polskich, Warszawa.
• Stępniewski K., 2003, Handel w województwie kieleckim w latach 1918–1939, Kielce. (praca doktorska niepublikowana, Akademia Świętokrzyska im. J. Kochanowskiego w Kielcach).
• Tomaszewski J., 1984, Handel prywatny w Polsce w latach 1936–1939 [w:] Drobnomieszczaństwo XIX i XX w., red. S. Kowalska-Glikman, t. I, Warszawa.
• Wiech S., 1991, Kontakty polsko-żydowskie w guberni kieleckiej w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XIX w. [w:] Żydzi w Małopolsce. Studia z dziejów osadnictwa i życia społecznego, red. F. Kiryk, Przemyśl.
• Wikiera M., 1998, Końskie od osady do miasta [w:] Końskie. Zarys dziejów, red. M. Wikiera, Końskie.
• Wojewódzki J., 1918, Kartki z dziejów spekulacji, Warszawa.
• Wojtyna J., 1931, Handel wewnętrzny [w:] Pięć lat na froncie gospodarczym 1926–1931, t. I, Warszawa.