Personalistyczne ujęcie w wychowaniu „kładką” ku budowie kultury opartej na wartościach

• Authors: Geneja- Pietrzak Barbara Ewa

Title variants

EN

Personalistic Approach in Education as a Way for Developing Culture Based on Values

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł przedstawia analizę wybranych myśli przedstawicieli filozofii egzystencjalnej oraz filozofii dialogu, ze szczególnym uwzględnieniem poglądów J. Tischnera, T. Gadacza oraz M. Bubera, w celu ukazania, iż dzięki personalistycznemu podejściu w wychowaniu możliwa jest budowa kultury zasadzającej się na takich wartościach, jak wolność, dialog, szacunek, tolerancja, miłość. W celu mocnego podkreślenia, jak ważna jest rola personalizmu w wychowaniu, ukażę jego przeciwieństwo na bazie poglądów wypracowanych przez badaczkę „czarnej pedagogiki” Alice Miller, która przedstawia, jak destruktywne dla dziecka, a w szerszym ujęciu dla kultury jest traktowanie jednostki przedmiotowo i stosowanie wobec niej przemocy. W przygotowaniu pracy wykorzystałam głównie metodę analizy materiałów zastanych oraz metodę syntezy. Centralne kategorie, wokół których prowadzone są badania, to: dziecko, wychowanie, personalizm, wolność, przemoc. Personalizm konstytuuje eksponowanie osoby jako istoty autonomicznej, jej godności i rozumności. Z kolei „czarna pedagogika” nawiązuje do badań nad wpływem przemocy psychicznej na umysł dziecka. Stosowanie mechanizmów represjonowania dzieci w okresie dzieciństwa prowadzi do ogromnych zniszczeń, jakie dokonują się w człowieku, jak i w kulturze, w której żyje. Wychowanie oparte na personalistycznym podejściu do człowieka jest dla ludzkości kluczem do budowy kultury opartej na wartościach: wolności, dialogu, szacunku, tolerancji, miłości.

EN

The article presents an analysis of the selected thoughts of existential philosophers and philosophers of dialogue, with particular emphasis on the views of J. Tischner, T. Gadacz and M. Buber, to show that thanks to the personalistic approach in education, it is possible to build a culture based on values such as freedom, dialogue, respect, tolerance and love. In order to emphasize the personalism, I will show views worked out by the researcher of “black pedagogy” – Alice Miller, who presents how destructive violence experienced during childhood is for a child, and in a wider perspective, for the culture. In my preparation of the issue, I used the method of the analysis of existing materials and the synthesis method. The central categories around which the considerations are conducted are: child, education, freedom, violence. Personalism emphasizes a person as an autonomous human being, its dignity and rationality. In turn, “black pedagogy” refers to research on the influence of mental violence on the child’s mind. Using mechanisms of repression in their childhood leads to tremendous human and cultural deterioration. An education based on a personalistic approach in education is the key to building a culture based on freedom, dialogue, respect, tolerance, love.

Keywords

PL

twórczość; personalizm; „czarna pedagogika”; przemoc; dziecko

EN

education; personalism; dialogue; “black pedagogy”; violence

• Publisher: Akademia Ignatianum w Krakowie
• Journal: Studia Paedagogica Ignatiana
• Year: 2019
• Volume: 22
• Issue: 2
• Pages: 217-239

Contributors

author

Geneja- Pietrzak Barbara Ewa

References

• Ablewicz K., Człowiek jako metodologiczny problem pedagogiki, „Horyzonty Wychowania” 2002, nr 1, s. 87–202.
• Buber M., Ja i Ty. Wybór pism filozoficznych, przeł. J. Doktór, „Pax”, Warszawa 1992.
• Buber M., Wychowanie, przeł. S. Grygiel, „Znak” 1968, nr 166, s. 442–461.
• Christiane F., My dzieci z dworca ZOO, przeł. R. Turczyn, Wydawnictwo Iskry, Warszawa 1987.
• Dziewiecki M., Wychowanie a wolność, https://opoka.org.pl/biblioteka/I/IP/wolosc.html [dostęp: 09.01.2018].
• Fromm E., Ucieczka od wolności, przeł. O. i A. Ziemilscy, Czytelnik, Warszawa 2007.
• Gadacz T., Wolność a odpowiedzialność. Rosenzweiga i Levinasa krytyka Heglowskiej wolności ducha, Papieska Akademia Teologiczna w Krakowie, Kraków 1998.
• Gadacz T., Wolność i odpowiedzialność, http://p-ntzp.com/dok/09gadacz-p.pdf
• [dostęp: 07.01.2018].
• Gadacz T., Wychowanie do wolności, „Znak” 1993, nr 460 (9), s. 97–107.
• Kiereś B., Współczesna pedagogika a problem godności człowieka, w: Personalistyczny wymiar filozofii wychowania, red. A. Szudra i K. Uzar, Wydawnictwo KUL, Lublin 2009, s. 188.
• Kijowski A., Dopiski do „Wyznań” św. Augustyna, „W Drodze” 1985, nr 3.
• Korczak J., Jak kochać dziecko. Prawo dziecka do szacunku, Czarna Owca, Warszawa 2006.
• Miller A., Zniewolone dzieciństwo. Ukryte źródła tyranii, przeł. B. Przybyłowska, Media Rodzina, Poznań 1999.
• Stróżewski W., O stawaniu się człowiekiem, kilka myśli niedokończonych, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Pedagogiczne” 1987, z. 6, s. 36–41.
• Sztompka P., Czas społeczny, czas biograficzny, czas pedagogiczny, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Pedagogiczne” 1987, z. 6, s. 91–94.
• Śliwerski B., Z perspektywy pedagogiki personalistycznej, „Edukacja i Dialog” 1996, nr 6, s. 13–18.
• Tischner J., Etyka wartości i nadziei, w: D. von Hildebrand, J.A. Kłoczowski, J. Paściak, J. Tischner, Wobec wartości, W drodze, Poznań 1984, s. 96.

Identifiers

DOI

10.12775/SPI.2019.010