Czy rachunkowość jest nauką naturalną? (Artykuł dyskusyjny)

• Authors: Dobija Mieczysław , Renkas Jurij

Title variants

EN

Is accounting a natural science? (Discussion article)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Cel: W opracowaniu weryfikuje się hipotezę, czy teoria rachunkowości należy do grona nauk naturalnych. W tym celu w stosunku do teorii rachunkowości bada się trzy cechy charakteryzujące nauki naturalne. Są to relacje z fundamentalnymi prawami natury, istnienie wielkości stałych oraz abstrakcyjność kategorii wymagająca zastosowań mate-matyki. Podejście badawcze: Opracowanie ma dwie części: teoretyczną i empiryczną. Analiza teoretyczna stanowi punkt wyjścia do sformułowania ogólnego modelu kapitału i modelu pomiaru kapitału ludzkiego zawierającego stałą ekonomiczną. Narzędzia statystyczne są wykorzystywane w badaniach empirycznych. Wyniki: Podstawowy teoretyczny wynik stanowi stwierdzenie, że zrozumienie kategorii kapitału i źródeł jego wzrostu jest możliwe dzięki zastosowaniu pierwszej i drugiej zasady termodynamiki. W konsekwencji ujawnia się istnienie wielkości stałej i otwiera się droga do tworzenia innych teoretycznie uzasadnionych modeli. Teoretyczne ograniczenia rachun-kowości zostały zniesione w rezultacie głębszej interpretacji zasady dualizmu. Ta zasada ujawniła, że jest odpowiednikiem pierwszej zasady termodynamiki; nie dozwala, aby kapitał powstawał z niczego. Ponadto wskazuje jednoznacznie na abstrakcyjną i potencjal-ną naturę kapitału, co logicznie prowadzi do stosowania drugiej zasady termodynamiki. Praktyczne implikacje: Teoretyczne uzasadnienie obliczania kwot amortyzacji metodą bieżącego salda oraz metody i formuły ustalania godziwych wynagrodzeń to sprawdzone już praktyczne implikacje zrozumienia natury kapitału i odkrycia istnienia wielkości stałej. Odkryta stała jest nieodzowna w zagadnieniach: kapitału, zysków i wynagrodzeń. Oryginalność: Teza głosząca, że rachunkowość jest nauką naturalną jest oryginalna. Oryginalne są modele i obliczenia z zastosowaniem stałej.

EN

Purpose: This paper verifies the hypothesis of whether accounting theory belongs to the natural sciences. To support this hypothesis, three characteristics of natural sciences are examined in relation to accounting theory: the relationship with the fundamental laws of nature, the existence of constants, and the abstractness of categories that require the use of mathematics. Research approach: The study has two parts, theoretical and empirical. The theoretical analysis is the starting point to formulate a general model of capital and a model for measuring human capital that contains an economic constant. Statistical tools are used in empirical research. Findings: The basic theoretical result is that understanding the category of capital and the sources of its growth is possible by applying the first and second principles of thermo-dynamics. Consequently, the existence of a constant is revealed, and the way to create other theoretically justified models is opened. The theoretical accounting restrictions were abolished as a result of a deeper interpretation of the principle of dualism. This principle revealed that it is equivalent to the first principle of thermodynamics; it does not allow capital to arise from nothing. Moreover, it clearly indicates the abstract and potential na-ture of capital, which logically leads to the second principle of thermodynamics. Practical implications: Theoretically, the rationale for calculating depreciation amounts using the current balance method and the methods and formulas for determining fair com-pensation are already proven practical implications of understanding the nature of capital and discovering the existence of a fixed amount. The discovered constant is indispensable in the issues of capital, income and salaries. Originality: The thesis that accounting is a natural science is original, as are the models and calculations using a constant.

Keywords

PL

rachunkowość; nauki naturalne; fundamentalne zasady; stała ekonomiczna

EN

accounting; natural science; fundamental principles; economic constant

• Publisher: Stowarzyszenie Księgowych w Polsce (SKwP), Zarząd Główny, Rada Naukowa
• Journal: Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości
• Year: 2021
• Issue: 45(1)
• Pages: 9-30

Contributors

author

Dobija Mieczysław

• Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

author

Renkas Jurij

• Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Katedra Rachunkowości

References

• Atkins P. (2005), Palec Galileusza. Dziesięć wielkich idei nauki, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań.
• Atkins P. (2007), Four Laws that Drive the Universe, Oxford University Press, New York.
• Baier S.L., Dwyer G.P. Jr., Tamura R. (2002). How important are capital and total factor productivity for economic growth? Working Paper, No. 2002–2a, Federal Reserve Bank of Atlanta, Atlanta.
• Barrow J.D. (2003), From Alpha to Omega, The Constant of Nature, Vintage Books, London.
• Cayley A. (1894), Principles of book-keeping by double-entry, Cambridge University Press, Cambridge.
• Cieslak I. (2008), Value of Human Capital and Wage Disparities, [w:] Górowski I. (ed.), General Accounting Theory. Evolution and Designe for Efficiency, Wydawnictwa Aka-demickie i Profesjonalne, Warszawa, s. 289–303
• Dadaczyński J. (2000), Antynomie teoriomnogościowe a powstanie klasycznych kierunków badania podstaw matematyki, „Zagadnienia Filozoficzne w Nauceˮ, 26, s. 38–58.
• Dobija M. (1998), How to place human resources into the balance sheet, „Journal of Human Resource Costing & Accountingˮ, 3 (1), s. 83–92.
• Dobija M. (2001), Rachunkowość zarządcza i controlling, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Dobija M. (2015), Laborism. The Economics Driven by Labor, „Modern Economyˮ, 6, s. 578–594, doi: 10.4236/me.2015.65056.
• Dobija M. (2016), Układ pojęć konstytuujących teorię rachunkowości w kontekście nauk ekonomicznych, „Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości”, 89 (145), s. 9–28.
• Dobija M., Jędrzejczyk M. (2016), Production Function in the Cost Accounting Approach and Managerial Applications, „Zeszyty Teoretyczne Rachunkowościˮ, 72 (128), s. 49–62. Dobija M., Kurek B. (2013a), Towards Scientific Economics, „Modern Economyˮ, 4 (4), s. 293–304, doi: 10.4236/me.2013.44033. Dobija M., Kurek B. (2013b), Scientific Provenance of Accounting, „International Journal of Accounting and Economics Studiesˮ, 1 (2), s. 16–24.
• Gleiser M. (2008), Nie ma nic złego w tym, że nie wiemy wszystkiego, [w:] Brockman J. (red.), Niebezpieczne idee we współczesnej nauce, Wydawnictwo Smak Słowa i Wydaw-nictwo Academica, Sopot.
• Goetzmann W.N., Ibbotson R.G. (2006), History and the Equity Risk Premium, [w:] Goetzmann W.N., Ibbotson R.G. (eds.), The Equity Risk Premium: Essays and Explorations, Oxford University Press, New York.
• Hawking W.S. (1990), Krótka historia czasu – od wielkiego wybuchu do czarnych dziur, Wydawnictwo Alfa, Warszawa. Ijiri Y. (1986), A Framework for Triple-entry Bookkeeping, „The Accounting Review”, October.
• Kozioł W. (2011), Stała potencjalnego wzrostu w rachunku kapitału ludzkiego, „Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczyˮ, 19, s. 252–260.
• Kozioł W. (2014), Rozwój teorii pomiaru kapitału ludzkiego i godziwych wynagrodzeń, [w:] Dobija M. (red.), Teoria rachunkowości. Podstawa nauk ekonomicznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków.
• Kragh H. (2016), Wielkie spekulacje. Teorie i nieudane rewolucje w fizyce i kosmologii, Coperni-cus Center Press, Kraków.
• Kurek B. (2011), Hipoteza deterministycznej premii za ryzyko, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków.
• Kurek B. (2012), An Estimation of the Capital Growth Rate in Business Activities, „Modern Economyˮ, 3 (4), s. 364–372, doi: 10.4236/me.2012.34047.
• Lincoln T. (2002), Plant physiology, Sinauer Associates Inc., Sunderland, Mass.
• Mazur M. (1976), Cybernetyka i charakter, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
• Miyamoto K. (ed.) (1997), Renewable Biological Systems for Alternative Sustainable Energy Production, Food and Agriculture Organization of the United Nations, Rome.
• Murawski R. (2003), Główne koncepcje i kierunki filozofii matematyki XX wieku, cz. I, „Za-gadnienia Filozoficzne w Nauceˮ, XXXIII, s. 74–92.
• Pacioli L. (1494), Summa de arithmetica, geometría, proportioni et proportionalità, P. de Paga-nini, Vinegia.
• Pikulska-Robaszkiewicz A. (1999), Lichwa w państwie i prawie republikańskiego Rzymu, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Renkas J. (2016), Nierówności płacowe a stała ekonomiczna potencjalnego wzrostu, „Nie-równości Społeczne a Wzrost Gospodarczyˮ, 47 (3), s. 466–480, https://doi.org/10.15584/ nsawg.2016.3.34.
• Renkas J. (2017a), Wynagrodzenie minimalne a produktywność pracy w gospodarce, „Stu-dia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicachˮ, 341, s. 300–315.
• Renkas J. (2017b), The tandem of “capital-work” as the basis for labor economics, „Interna-tional Journal of Accounting and Economics Studiesˮ, 5 (1), s. 26–32.
• Zhu X.G, Long S.P., Ort D.R. (2008), What is the maximum efficiency with which photosyn-thesis can convert solar energy into biomass? „Current Opinion in Biotechnologyˮ, 2 (19), s. 153–159, DOI: 10.1016/j.copbio.2008.02.004.
• Adamczyk A. (2008). Lectures and Animations in General Physics. Thermodynamics. http://www.if.pw.edu.pl/~anadam/WykLadyFO/FoWWW_27.html (dostęp 03.10.2020).
• Cost of living in USA, https://www.expatistan.com/cost-of-living (dostęp 10.10.2020).
• Krauze M. (2020), http://nop.ciop.pl/m4-5/m4-5_1.htm (dostęp 14.09.2020).
• Oliwkiewicz B. (2019), Oczekiwania płacowe a godziwe wynagrodzenia absolwentów studiów ekonomicznych [praca doktorska], https://kangur.uek.krakow.pl
• Schwartz N. (2013), Laws of Nature, Internet Encyclopedia of Philosophy, http://www.iep. utm.edu/lawofnat/ (dostęp 14.01.2019).