Uniwersum bez granic. Transnarodowe kino Waleriana Borowczyka

• Authors: Iwona Kolasińska-Pasterczyk

Title variants

EN

Universe Without Borders. Walerian Borowczyk’s Transnational Cinema

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Walerian Borowczyk zostaje przez autorkę ukazany jako typ twórcy przekraczającego granice w trzech wymiarach: tematycznym (przez erotyzm związany z transgresją rozmaitych tabu), modelu kina narodowego (przez rezygnację z perspektywy lokalnej na rzecz nawiązań do europejskiego dziedzictwa kulturowego) i ponadczasowym (przez uniwersalizację ludzkiego doświadczenia zmysłowości pomimo opowieści ujętych w „kostium historyczny”). Te warianty „przekroczenia” autorka ilustruje w oparciu o twórczość fabularną Borowczyka przypadającą na lata 1968-1988 (tj. od „Goto, wyspy miłości” po „Rytuały miłości”). Kino Borowczyka (Polaka na stałe mieszkającego we Francji – w latach 1959-2006) trzeba kwalifikować jako „europejskie”, w znaczeniu: przywołujące świat Starego Kontynentu (a nie ukierunkowane na Nowy Świat). Transnarodowa specyfika tej twórczości ma swoje źródło w osadzeniu jej w szerszym paradygmacie europejskiej sztuki – literackiej (od Owidiusza po Mandiargues’a, z uwzględnieniem twórców łączących dyskurs erotyczny z religijnym, m.in. Sade’a, Bataille’a i przedstawicieli XX-wiecznej awangardy) i wizualnej (przez stylistyczne nawiązania do tradycji „kobiecych aktów” w malarstwie europejskim, m. in. Moreau, Ingres, Courbert); natomiast ponadczasowy, uniwersalny wymiar erotycznych napięć wynika z przyjętej perspektywy transhistorycznej (od starożytności po I wojnę światową z wykluczeniem Europy po 1950 r.).

EN

Walerian Borowczyk is portrayed by the author as the kind of artists who crosses borders in three dimensions: thematic (through eroticism associated with the transgression of various taboos), the model of national cinema (by giving up the local perspective in order to refer to the European cultural heritage) and timelessness (the universalisation of human sensuality, despite the stories being dressed in “historical costume”). These variants of crossing the limits are illustrated by Borowczyk feature films made in the period of 1968-1988 (that is from “Goto, Island of Love” to “Rituals of Love”). Films by Borowczyk (a Pole living in France in the years of 1959-2006) have to be qualified as European, meaning films that refer to the world of the Old Continent (and not directed towards the New Continent). Transnational specificity of this art has its source in a wider paradigm of European literary and visual art, from Ovid to Mandiargues, including artists combining erotic and religious discourses (e.g. de Sade, Bataille and representatives of the 20th century avant-garde), and stylistic references to the tradition of ”female nudes” in European painting, i.a. Moreau, Ingres, Courbert respectively. While the timeless, universal dimension of erotic tensions results from the trans-historical perspective adopted (from antiquity to World War I, and excluding post 1950 Europe).

Keywords

PL

Borowczyk Walerian

EN

Borowczyk Walerian

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Kwartalnik Filmowy
• Year: 2016
• Issue: 95 Transnarodowość kina polskiego
• Pages: 27-39

Contributors

author

Iwona Kolasińska-Pasterczyk

• Instytut Sztuk Audiowizualnych, Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej, Uniwersytet Jagielloński

References

• Eberhardt, K. O polskich filmach. Warszawa, 1982.
• Kwas, P. „Dyskretny urok surrealizmu w twórczości filmowej Waleriana Borowczyka”. Kwartalnik Filmowy 66 (2009).
• de Mandiargues, A. P. Mascarets. Paris: Gallimard, 1971.
• Piątek, W. „Walerian Borowczyk – szyderca czy moralista?”. Powiększenie 3 (1983).
• Porębski, M. „Uwagi o genezie twórczości filmowej Borowczyka i Lenicy”. Kwartalnik Filmowy 4 (1964).
• Robinson, J. M. Walerian Borowczyk. Cinema of Erotic Dreams. UK, 2008.
• Thompson, D. Walerian Borowczyk. DVD Argos Films 2005.