Geneza artystyczna pomnika nagrobnego Józefa Frageta na Starych Powązkach

• Authors: Wiraszka Marta

Title variants

EN

Artistic genesis of the history of the mausoleum of Józef Fraget at Old Powązki Cementary in Warsaw

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

Neoclassical mausoleum of Józef Fraget (1797-1867) commemorating a French industrial entrepreneur and the founder of the first factory of clad goods in Poland was constructed at Old Powązki Cemetery in Warsaw between 1867 and 1869 (quarter A, row I). The author of the torso is Leonard Marconi, and the mold is believed to have been made by the “Lilpop, Rau i Loewenstein” factory in Warsaw. The original project embraced only the top, cast iron part of the tomb in the form of Doric aedicule with entablature and triangular pediment as well as the marble torso placed on prism pedestal located among four columns. The bottom, stone part, was executed later, approximately in 1913 in Władysław Tuszyński stone enterprise. The Mausoleum of Fraget is a replica of the monument situated in Berlin at St. Doro-thy’s Cemetery commemorating Johann August Borsig (1804-1854), the owner of the well-established metal factory in Europe. Its designer was an architect from Berlin, an appren-tice of Schinkl, Johann Heinrich Strack, and the maker of the bronze torso mold was a sculp-tor Christian Daniel Rauch. Three other mausoleums originated from the same model: the Brand family mausoleum at the Metallurgical Cemetery in Gliwice, (between 1865 and 1890), Tomas Evans mausoleum at the Evangelical Reformed Cemetery in Warsaw (second half of the 60s. the XIX century, currently non-existent) and in its slightly modified form, the tomb of the architect J. H. Strack at the St Dorothy’s Cemetery in Berlin (1880-1882). All the above-mentioned mausoleums except the monument decorating the tomb of the architect Strack, commemorated personalities from metallurgical industry. The particularity of the mausoleum of Józef Fraget consists in the use of cast iron as the main constructing element. It is a distinctive feature differing the mausoleum in question from the remaining exemplary monuments made of stone.

Keywords

EN

mausoleum; cemetery; neoclassicism; Powązki; Warsaw; Berlin; Gliwice; Józef Fraget; Leonard Marconi; Johann August Borsig; Johann Heinrich Strack; Christian Daniel Rauch; Thomas Evans; Family Brand

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Saeculum Christianum. Pismo Historyczne
• Year: 2015
• Volume: 22
• Pages: 229-240

Contributors

author

Wiraszka Marta

• Wydział Nauk Historycznych i Społecznych, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa

References

• „Architektonisches Skizzenbuch” 1865, Heft 1 (72), Blatt 3.
• Cengler F., Przegląd rzeźbiarski, „Kalendarz Ilustrowany J. Jaworskiego” 1869, s. 43-46.
• Daly C., Architecture Funéraire Contemporaine. Spécimens de Tombeaux, Chapelles Funéraires, Mausolées, Sarcophages, Stéles, Pierres Tombaies, Croix, etc. choisis principalement dans les Cimetiéres de Paris, w: Bibliothéque de L’architecte par César Daly. Série des Ètudes D’architecture Contemporaine. Architecture Funéraire Contemporaine. Ducher et Cie, Èditeurs, Paris 1871.
• Diehl E., Wiadomości historyczne o cmentarzu ewangelicko-reformowanym w Warszawie, Warszawa 1893.
• Grąbczewski A., Zakłady Borsiga w Berlinie, „Gazeta Przemysłowo-Rzemieślnicza” 1872, nr 24, s. 187-188.
• Kuhn J., Das Mausoleum Blüchers in Krieblowitz, „Mitteilungen des Vereins für die Geschichte Berlins“ 88/1992, Heft 4, s. 79-88.
• „Kurier Warszawski” 1822, nr 248, s. 1.
• „Kurier Warszawski” 1840, nr 70, s. 329.
• „Kurier Warszawski” 1867, nr 75, s. 453.
• „Kurier Warszawski” 1867, nr 157, s. 984-985.
• „Kurier Warszawski” 1867, nr 177, s. 1110.
• „Kurier Warszawski” 1868, nr 121, s. 4-5.
• „Kurier Warszawski” 1868, nr 127, s. 2.
• „Kurier Warszawski” 1868, nr 129, s. 2.
• „Kurier Warszawski” 1869, nr 9, s. 3.
• „Kurier Warszawski” 1898, nr 304, dod. por., s. 3.
• „Kurier Warszawski” 1912, nr 357, s. 6.
• Kwiatkowska M. I., Józef Jan Mantzel – warszawski rzeźbiarz i przedsiębiorca, „Rocznik Warszawski” 26/ 1996, s. 47-76.
• Kwiatkowska M. I., Rzeźbiarze warszawscy XIX wieku, Warszawa 1995.
• Kwiatkowska M. I., Warszawski okres twórczości rzeźbiarza Leonarda Marconiego, „Rocznik Warszawski” 28/1998, s. 249-279.
• Lang E., Z dziejów krakowskich Plant – pomnik Tadeusza Rejtana, „Krzysztofory. Zeszyty Naukowe Muzeum Historycznego Miasta Krakowa” 2008, nr 26, s. 159-172.
• Malanowicz M., Cmentarz Hutniczy w Gliwicach 1808-2008, Gliwice 2008.
• Marty J., Les principaux monuments funèraires du Pére-Lachaise, de Montmarte, du Mont-Parnasse et autres cimetières de Paris, Paris 1839.
• Nelkenowa S., Fraget Józef (1797-1867), w: Polski Słownik Biograficzny, red. Konopczyński W., t. 7, Wrocław 1948, s. 74.
• Quaglia F., Le Père Lachaise ou Recueil de dessins au trait et dens leurs justes proportions des principaux monuments de ce cimetière, Paris 1832.
• Przewodnik po Warszawie na rok 1904, wyd. Orłowski A., Warszawa 1904.
• Rudkowski T. M., Cmentarz Powązkowski w Warszawie. Panteon polski, wyd. 2, Wrocław 2014.
• Szenic S., Cmentarz Powązkowski 1851-1890. Zmarli i ich rodziny, Warszawa 1982.
• Szulc J. i E., Cmentarz ewangelicko-reformowany w Warszawie. Zmarli i ich rodziny, Warszawa 1989.
• „Tygodnik Ilustrowany” 12/1888, nr 305, s. 281.
• Vermischtes: Grabdenkmal für Heinrich Strack, „Centralblatt der Bauverwaltung” 2/1882, nr 20, s. 176.
• Wąs C., Grobowiec feldmarszałka Blüchera w Krobielowicach, w: Cemetery art – Sztuka cmentarna – L’art. de cimetière. Sympozjum międzynarodowe, październik 1993, red. Czerner O., Wrocław 1995, s. 269-276.
• Zakłady Borsig’a w Berlinie, „Kalendarz Ilustrowany J. Jaworskiego” 1870, s. 51.
• Zieliński J., Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy, t. 3, Warszawa 1996.