Wojskowe oddziały mieszczańskie w napoleońskim Gdańsku w latach 1808-1814

• Authors: Wołodkowicz Cezary

Title variants

EN

Bourgeois Military Troops in Napoleonic Gdansk in the Years 1808-1814

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W okresie napoleońskiego Wolnego Miasta Gdańska Francuzi próbowali skłonić gdańszczan do wystawienia własnych oddziałów wojskowych. Miasto obciążone stosunkowo licznym garnizonem, a także kosztami jego otrzymania, niechętnie patrzyło na kolejny drenaż swoich kas. W 1808 roku powstała I Kompania Grenadierów Wolnego Miasta Gdańska, która miała stać się zalążkiem kolejnych formacji mieszczańskich. Rok później, w momencie wkroczenia wojsk austriackich do Księstwa Warszawskiego oraz w obliczu zbliżania się Austriaków do Torunia, generał Michał Grabowski skłonił władze miejskie do powołania nowej jednostki – straży (gwardii) mieszczańskiej. Owe dwie jednostki były jedynymi oddziałami wojskowymi wystawionymi przez miasto w owym okresie. Władze miejskie sprzeciwiały się wykorzystywaniu swoich jednostek w charakterze oddziałów liniowych. Na tym tle wybuchł spór z generałem Grabowskim. Obydwie jednostki nie reprezentowały większej wartości bojowej, pełniąc raczej funkcję symboliczną. Ich byt zakończył się w 1814 roku wraz z kapitulacją napoleońskiego garnizonu.

EN

During the period of the Napoleonic Free City of Gdańsk (1807-1814), the French tried to persuade local authorities to establish a bourgeois military troop. The City, burdened with numerous garrisons (as well as their maintenance), was reluctant to consider another drain on its resources. In 1808 the1st company of grenadiers of the Free City of Gdańsk arose. A year later, when war broke out between France and Austria, and Austrians troops entered the Duchy of Warsaw and captured Warsaw. When they wereapproaching Toruń, the Polish general Michał Grabowski, commander of the city, drafted a new military unit – the city watch. Municipal authorities opposed the use of bourgeois as regular soldiers. Against this background, the city came into conflict with general Grabowski. None of these troops representedgreater combat value. They were rather a symbol of the independence of the Free City of Gdańsk. Their existence ended with the conquest of Gdańsk by the Russians and Prussians in 1814.

Keywords

PL

Napoleońskie Wolne Miasto Gdańsk; mieszczańskie oddziały wojskowe; Jean Rapp; Michał Grabowski

EN

Napoleonic Free City of Gdansk; bourgeois military troops; Jean Rapp; Michał Grabowski

• Publisher: Gdańskie Seminarium Duchowne, Kuria Metropolitalna Gdańska
• Journal: Studia Gdańskie
• Year: 2015
• Issue: 37
• Pages: 251-266

Contributors

author

Wołodkowicz Cezary

• Uniwersytet Gdański

References

• [Napoleon I], Correspondance de Napoléon Ier publiée par ordre de l’empereur Napoléon III, t. 15 i 17.
• Danziger Zeitung 1808-1811.
• [Hebdowski Kajetan], Instrukcya dla Kommendantów Placu. Ułożona przez generała Hebdowskiego. Zastępcę Ministra Wojny, Warszawa 1809.
• Hufeland G., Erinnerungen aus meinem Aufenthalt in Danzig in den Jahren 1808 bis 1812, Königsberg 1815.
• Rapp J., Mémoires du général Rapp, aide-de-camp de Napoléon, écrits par lui-même, et publiés par sa famille, Paris 1823.
• Hahlweg, W., Das Danziger Militärwesen 1808-1814, „Westpreussisches Jahrbuch” 34 (1984), s. 139144.
• Rozenkranz, E., Napoleońskie Wolne Miasto Gdańsk: ustrój, prawo, administracja, Gdańsk, 1980.
• Skowronek, J., Książę Józef Poniatowski, Wrocław 1984.
• Staszewski, J., Z dziejów garnizonu polskiego w Gdańsku w latach 1808-1812, „Rocznik Gdański” 7/8 (1933/1934), s. 222-272.
• Zajewski, W., Generał Michał Grabowski – obrońca polskiego Gdańska, w: W kręgu Napoleona i rewolucji europejskich 1830-1831, Warszawa 1984, s. 108-110.
• Zajewski, W., Wolne Miasto Gdańsk pod znakiem Napoleona, Olsztyn 2005.
• http://napoleon.org.pl/europa/gda.php [29.09.2015].