Rozwijanie empatii jako forma przeciwdziałania przemocy rówieśniczej w środowisku szkolnym

• Authors: Kopyś Renata

Title variants

EN

The development of empathy as a form of counteracting peer violence in the school environment

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest wskazanie sposobów rozumienia i rozwijania empatii w kontekście relacji rówieśniczych wśród dzieci i przeciwdziałania zjawisku przemocy w szkole. Postawa empatyczna jest składnikiem komunikacji interpersonalnej i warunkiem prawidłowego funkcjonowania dziecka w grupie rówieśniczej. Trening aktywnego słuchania i uważności przyczynia się do poprawy więzi między członkami społeczności szkolnej, a w dalszej perspektywie ogranicza zachowania ryzykowne u dzieci. Empatia łączy się z innymi składnikami kompetencji społecznych, takimi jak: asertywność, współdziałanie, komunikatywność i wywieranie wpływu. Zdolność rozumienia emocji i zachowania innych osób, współodczuwanie oraz umiejętność patrzenia na rzeczywistość z innej perspektywy są niezbędne w rozwiązywaniu sytuacji konfliktowych. Wczucie się w pełni w niepowtarzalny świat przeżyć, myśli, uczuć i pragnień drugiego człowieka jest możliwe wyłącznie w relacji osobowej, która stwarza szanse nawiązania i utrzymania pozytywnych więzi społecznych. Artykuł przedstawia sposoby rozwijania empatii w szkole, takie jak: metoda dramy i „Porozumienia bez Przemocy” M.B. Rosenberga.

EN

The aim of this article is to present ways of understanding and developing empathy in the context of peer relationships in children. It seems essential to define the correlation between empathy and the reduction of school violence and aggression. Empathy is a component of interpersonal communication and a condition for the proper functioning of a child in a peer group. Active listening and mindfulness training improve the bond between members of the school community and, in the long run, limit risky behaviour in children. Empathy connects with other components of social competence, such as assertiveness, collaboration, communicativeness and influence. The ability to understand others’ emotions and behaviours, feeling compassion and an ability to look at reality from a different perspective are very crucial in resolving conflict situations. Experiencing the unique world of events, thoughts, feelings and desires of another human being is possible only in a personal relationship that creates opportunities for establishing and maintaining positive social relationships. The article describes ways to develop empathy at school, such as drama and Rosenberg’s “The Non-Violence Arrangements”.

Keywords

PL

empatia; aktywne słuchanie; metoda dramy; „Porozumienie bez Przemocy” M.B. Rosenberga; przemoc rówieśnicza

EN

empathy; active listening; drama; Rosenberg’s “The Non-Violence Arrangements”; peer violence

• Publisher: Państwowa Szkoła Wyższa im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej
• Journal: Rozprawy Społeczne
• Year: 2018
• Volume: 12
• Issue: 3
• Pages: 7-13

Dates

published

2018

Contributors

author

Kopyś Renata

• Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, Wydział Pedagogiczny i Artystyczny

References

• Aronson, E. (1997). Człowiek istota społeczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Bandura, A., Walters, R. (1968). Agresja w okresie dorastania. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Baron-Cohen, S. (2015). Teoria zła. O empatii i genezie okrucieństwa. Sopot: Smak Słowa.
• Bauer, J. (2008). Empatia. Co potrafią lustrzane neurony. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Bauer, J. (2015). Granica bólu. O źródłach przemocy. Słupsk: Wydawnictwo Dobra Literatura.
• Bochno, E. (2004). Rozmowa jako metoda oddziaływania wychowawczego. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Borkowski, R., Kulińska, L., Paterek, W. (1999). Młodzież i przemoc. Raport z badań. Pobrane z: http:// www.instesw.ebox.lublin.pl/ed/przemoc/raport_mlodziez.html.po
• Brzezińska, A. (2007). Jak rodzi się agresja? W: Brzezińska A, Hornowska E. (red.), Dzieci i młodzież wobec agresji i przemocy. (s.107-123). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Dambach, K.E. (2003). Mobbing w szkole. Jak zapobiegać przemocy grupowej. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Davis, M.H. (1999). Empatia. O umiejętności współodczuwania. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Dziewiecki, M. (2000). Psychologia porozumiewania się. Kielce: Wydawnictwo „Jedność”.
• Goleman, D. (1999). Inteligencja emocjonalna w praktyce. Poznań: Media Rodzina.
• Hamer, H. (1999). Rozwój umiejętności społecznych. Jak skuteczniej dyskutować i współpracować. Warszawa: Wydawnictwo Veda.
• Hoffman, M. L. (2006). Empatia i rozwój moralny. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• http://www.cnvc.org/
• Jodko-Kula, E. (2009). Karina. Kraków: Księgarnia Wydawnictwo Skrzat Stanisław Porębski.
• Komendant-Brodowska, A. (2014). Agresja i przemoc szkolna. Raport o stanie badań. Pobrane z: http:// eduentuzjasci.pl/publikacje-ee-lista/analizy/1075-agresja-i-przemoc-szkolna-raport-o-stanie-badan. html
• Olweus, D. (1998). Mobbning. Fala przemocy w szkole. Jak ją powstrzymać? Warszawa: Jacek Santorski&Co.
• Pawłowska, D., Deryło, A. (2016). Empatia nie jest silną stroną Polaków. Pobrane z: http://biqdata.wyborcza.pl/ranking-najbardziej-empatycznych-krajow-swiata
• Pospiszyl, I. (2008). Patologie społeczne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Pyżalski, J. (2012). Agresja elektroniczna i cyberbullying jako nowe ryzykowne zachowania młodzieży. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Rembowski, J. (1989). Empatia. Studium psychologiczne. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Rosenberg, M. B. (2006). Edukacja wzbogacająca życie. Warszawa: Jacek Santorski&Co Agencja Wydawnicza.
• Rosenberg, M. B. (2008). Rozwiązywanie konfliktów poprzez porozumienie bez przemocy. Warszawa: Jacek Santorski&Co Agencja Wydawnicza.
• Rumpf, J. (2004). Krzyczeć, bić, niszczyć. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Smółka P. (2008). Kompetencje społeczne. Metody pomiaru i doskonalenia umiejętności interpersonalnych. Kraków: Wolters Kluwer Polska.
• Steffgen, G., König, A., Pfetsch, J., Melzer, A. (2009). Znaczenie empatii w wyjaśnianiu zjawiska cyberbullingu wśród młodzieży. Kwartalnik Pedagogiczny, 4(214), 183-195.
• Swearer, S. M., Espelage, D. L., Napolitano, S. A. (2010). Przemoc rówieśnicza. Zapobieganie i interwencje. Skuteczne strategie dla szkół. Warszawa: Wydawnictwo Edukacyjne PARPAMEDIA.
• Szczepan-Jakubowska, D., Jakubowski, J. (2016). Jak ćwiczyć i rozwijać empatię? Pobrane z: http://www. akcja-empatia.pl/2016/05/01/jak-cwiczyc-i-rozwijac-empatie/
• Szkoły z mocą. Pobrane z: http://www.szkolyzmoca.edu.pl/o-programie/
• Witerska, K. (2010). Drama na różnych poziomach kształcenia. Łódź: Wydawnictwo Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi.
• Witerska, K. (2011). Drama. Techniki, strategie, scenariusze. Warszawa: Difin.
• Zubrzycka, E. (2008). Dręczyciel w klasie. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Identifiers

ISSN

2081-6081

DOI

10.29316/rs.2018.24