Rehabilitation and return to work: Analysis report on EU and Member States policies, strategies and programmes

• Authors: EU-OSHA – European Agency for Safety and Health at Work

Title variants

PL

Rehabilitacja i powrót do pracy: Raport z analizy dotyczący polityki, strategii i programów realizowanych w UE i w Państwach Członkowskich

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Niniejsze opracowanie* dotyczy analizy systemów rehabilitacji i powrotu do pracy w 28. Państwach Członkowskich Unii Europejskiej (UE) oraz czterech państwach Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (European Free Trade Association, EFTA). Analizuje również czynniki, jakie odgrywają rolę w rozwoju i wdrażaniu systemu rehabilitacji i powrotu do pracy. Określa ponadto liczbę elementów systemów rehabilitacji i powrotu do pracy w krajach europejskich, które mogłyby być uznane za skuteczne mierniki. Systemy rehabilitacji pracowników chorych oraz tych, którzy ulegli wypadkowi, coraz częściej postrzegane są jako istotne elementy polityki krajowej w związku ze starzeniem się społeczeństwa. W latach 2002–2013 średnia długość życia w UE-28 wzrosła o 2,9 lat, z 77,7 do 80,6 (Eurostat, 2015a). Równolegle, proporcjonalnie znacznie wzrósł odsetek osób w wieku 55–64 lat do ogólnej liczby ludności w wieku produkcyjnym w latach 2000–2015 (z 16% do 20%) i oczekuje się, że w 2020 r. wyniesie on 21% (Fotakis i Peschner, 2015). Procesowi starzenia się populacji towarzyszy wyższe ryzyko rozwoju schorzeń przewlekłych, takich jak depresja, przewlekłe zapalenie oskrzeli, choroby układu krążenia i zaburzenia układu mięśniowo-szkieletowego. W 2013 r. 33,4% osób starszych (55–64 lat), zatrudnionych w UE-28, od dłuższego czasu cierpiało z powodu długotrwałych problemów zdrowotnych w porównaniu z 14,6% zatrudnionych osób w młodszym wieku (16–44 lat) (Eurostat, 2015b). To starzenie się populacji w wieku aktywności zawodowej w Europie w połączeniu z latami życia w zdrowiu i występowaniem chorób przewlekłych w starszych grupach wiekowych zmusza pracodawców i krajowe systemy zabezpieczenia społecznego do poprawy zarządzania absencją chorobową i dostosowania miejsc pracy do chorób przewlekłych i umiarkowanej niepełnosprawności. Długotrwała nieobecność w pracy z powodu choroby często prowadzi do bezrobocia oraz jest głównym czynnikiem prognostycznym dla wszystkich rodzajów wyjścia z rynku pracy, włączając renty z tytułu niezdolności do pracy (OECD, 2010) i wcześniejsze emerytury (Aranki i Macchiarelli, 2013), co stanowi główne obciążenia finansowe dla Państw Członkowskich, pracodawców oraz społeczeństwa. Ważne są działania mające na celu prewencję – czyli zapobieganie wystąpieniu choroby – zarówno w miejscu pracy (upowszechnienie przestrzegania zasad BHP – occupational safety and health, OSH), jak i poza nim (działania zdrowia publicznego), aczkolwiek w przypadku wystąpienia choroby ważna jest również rehabilitacja i powrót do pracy w celu uniknięcia lub zmniejszenia absencji chorobowej prowadzącej do niepełnosprawności (niezdolności do pracy). Rehabilitacja – rozumiana jako proces odzyskiwania ,,optymalnych, fizycznych, sensorycznych, intelektualnych, psychologicznych i społecznych funkcji” (WHO, 2016) – składa się z: rehabilitacji medycznej, mającej na celu przywrócenie zdolności funkcjonalnych lub umysłowych oraz jakości życia osobom niepełnosprawnym fizycznie lub umysłowo, rehabilitacji zawodowej, mającej na celu umożliwienie osobom niepełnosprawnym fizycznie lub umysłowo pokonanie barier dostępu do pracy, jej utrzymania lub powrotu do zatrudnienia lub innej użytecznej pracy oraz z rehabilitacji społecznej, mającej na celu ułatwienie uczestnictwa osób niepełnosprawnych w życiu społecznym. Niniejsza analiza dotyczy powiązań między tymi trzema rodzajami rehabilitacji, ale w szczególności skupia się na rehabilitacji zawodowej. Powrót do pracy jest pojęciem obejmującym wszystkie procedury i inicjatywy mające na celu ułatwienie reintegracji w miejscu pracy osób, u których stwierdza się obniżoną zdolność do pracy lub wydajność, czy to z powodu inwalidztwa, choroby, czy ze względu na wiek (ISSA, 2013). Koncepcja powrotu do pracy dobrze wpisuje się w obecną sytuację polityczną utrzymania stabilności systemów zabezpieczenia społecznego, ograniczenia ekonomicznych skutków absencji chorobowej oraz niewłaściwego powrotu do pracy, prowadzącego do bezrobocia, rent inwalidzkich oraz wcześniejszej emerytury. Niniejszy raport analizuje systemy rehabilitacji i powrotu do pracy w 28. Państwach Członkowskich UE oraz czterech państwach EFTA. Uwzględnia również wyniki analizy przypadków opisujących programy powrotu do pracy w dziewięciu Państwach Członkowskich oraz wyniki warsztatów eksperckich odbywających się w 10. Państwach Członkowskich. Badania krajowe zostały opracowane przez ekspertów w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy w okresie od września 2013 r. do czerwca 2014 r. i z tego też powodu niniejszy raport nie obejmuje nowych polityk lub inicjatyw, które mogły być wprowadzone w późniejszym okresie.

EN

This study* investigates the systems for rehabilitation/return to work in place in the 28 European Union (EU) Member States, along with the four European Free Trade Association (EFTA) countries. It analyses what factors play a role in the development and implementation of a rehabilitation/return-to-work system. Finally, it identifies a number of elements of rehabilitation/return-to-work systems in European countries that could be considered as success factors. Systems for rehabilitating sick and injured workers are increasingly viewed as important elements of national policy approaches towards the ageing workforce. Between 2002 and 2013, life expectancy in the EU-28 increased by 2.9 years, from 77.7 to 80.6 years (Eurostat, 2015a). In parallel, the proportion of 55- to 64-year-olds in the total working-age population rose strongly between 2000 and 2015 (from 16% to 20%) and is expected to reach 21% in 2020 (Fotakis and Peschner, 2015). Ageing is accompanied by a higher risk of developing (chronic) health disorders, such as depression, chronic bronchitis, cardiovascular disease and musculoskeletal disorders. In 2013, 33.4% of the older employed population (55–64 years) in the EU-28 suffered from a long-standing illness or health problem compared with 14.6% of the younger employed population (16–44 years) (Eurostat, 2015b). This ageing of the European workforce, combined with the stagnation of healthy life years and the prevalence of long-standing illness in older age groups, is compelling workplaces and national social security systems to improve the management of sickness absence and adapt work to chronic conditions and mild disabilities. Long-term sickness absence often leads to unemployment and is a major predictor for all types of exit from the labour market, including disability pension (OECD, 2010) and early retirement (Aranki and Macchiarelli, 2013), which are all major financial burdens for Member States, the workplace and society. Actions aimed at prevention – that is, at avoiding sickness – both at the workplace (occupational safety and health (OSH) interventions) and outside the workplace (public health interventions) are clearly important. But if sickness occurs, measures focusing on rehabilitation and return to work are also important in avoiding or minimising sickness absence leading to disability. Rehabilitation – understood as the process of recovering ‘optimal physical, sensory, intellectual, psychological and social functional levels’ (WHO, 2016) – consists of three different aspects. Medical rehabilitation aims to restore the functional or mental ability and quality of life of people with physical or mental impairments or disabilities; vocational (or occupational) rehabilitation aims to enable persons with physical or mental impairments or disabilities to overcome barriers to accessing, maintaining or returning to employment or other useful occupation; and social rehabilitation aims to facilitate the participation of people with disabilities in social life. While exploring the linkages between the three types of rehabilitation, this study focuses in particular on the second category. Return to work is a concept encompassing all procedures and initiatives intended to facilitate the workplace reintegration of persons who experience a reduction in work capacity or capability, whether this is due to invalidity, illness or ageing (ISSA, 2013). The return-to-work concept fits well in the current political context of maintaining the sustainability of social security systems and reducing the economic impact of sickness absence and mismanaged return to work leading to unemployment, disability pensions or early retirement. This report analyses the systems in place for rehabilitation and return to work in the 28 EU Member States and the four EFTA countries. It also incorporates the evidence gathered through case studies describing return-to-work programmes in nine Member States and the results of expert workshops held in 10 Member States. The country studies were drafted by national experts in the field of health and safety at work between September 2013 and June 2014 and, therefore, this report does not include new policies or initiatives that countries might have introduced afterwards. *This report forms part of the activities carried out to support a three-year pilot project initiated by the European Parliament and managed by EU-OSHA on the occupational health and safety (OSH) of older workers and the rehabilitation of sick and injured workers in Europe. The project aims to assess the prerequisites for OSH strategies and systems within different European Union Member States to take account of an ageing workforce and ensure better prevention for all throughout the working life

Keywords

PL

rehabilitacja; powrót do pracy; Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy; raport z analizy

EN

rehabilitation; return to work; European Agency for Safety and Health at Work; analysis report

• Publisher: Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych
• Journal: Niepełnosprawność - zagadnienia, problemy, rozwiązania
• Year: 2017
• Issue: 1(22)
• Pages: 7-25

Dates

issued

2017-06-05

Contributors

author

EU-OSHA – European Agency for Safety and Health at Work

Identifiers

ISSN

2084-7734