Działania na rzecz upowszechniania ochron podejmowane w Krakowie przez Józefa Teodora Głębockiego w XIX wieku

• Authors: Barnaś-Baran Ewa Maria

Title variants

EN

Józef Teodor Głębocki’s Charity Work (1806-1886) and Involvement in Promoting the Idea of Creating Children’s Protection in Cracow

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Przedmiotem badań niniejszego artykułu była działalność dobroczynna Józefa Teodora Głębockiego w XIX w. w Krakowie. Szczególną uwagę zwrócono na jego zaangażowanie w upowszechnianie zakładania instytucji dla małych dzieci nazywanych ochronami. Stanowiły one znaczący element w budowaniu systemu opieki nad małym dzieckiem i rozwoju pedagogiki przedszkolnej. Celem artykułu było ukazanie działalności J.T. Głębockiego w stowarzyszeniach dobroczynnych oraz jego dorobku literackiego służącego m.in. propagowaniu potrzeby objęcia opieką dzieci rodziców zajętych wielogodzinną pracą zarobkową w mieście. Zastosowano w nim analizę dokumentów źródłowych, których podstawę stanowiły materiały zgromadzone w Archiwum Narodowym w Krakowie. Ustalono, że Głębocki był członkiem znaczących towarzystw dobroczynnych, w tym Arcybractwa Miłosierdzia i Banku Pobożnego, Krakowskiego Towarzystwa Dobroczynności, Komitetu Ochron dla małych dzieci. Jego działalność na rzecz ubogich dorosłych i dzieci, opracowania poświęcone dobroczynności upowszechniały taką formę opieki.

EN

The subject of this article was the charity activity of Józef Teodor Głębocki in the 19th century in Cracow. Special attention was paid to his involvement in promoting the establishment of institutions for small children called shelters. They were a significant element in building a system of care for small children and the development of preschool pedagogy. The aim of the article was to show the activity of J.T. Głębocki in charity associations and his literary output serving, among others, to promote the need of caring for the children of parents engaged in many hours of paid work in the city. It uses an analysis of source documents based on materials collected in the National Archives in Cracow. It was established that Głębocki was a member of significant charity societies, including the Archbrotherhood of Mercy and the Pious Bank, the Cracow Charitable Society, and the Committee for the Protection of young children. His work on behalf of poor adults and children and studies on charity contributed to the popularization of charitable care.

Keywords

PL

Józef Teodor Głębocki; ochronki; dobroczynność; towarzystwa dobroczynne; opieka nad małym dzieckiem

EN

Józef Teodor Głębocki; shelters; charity; charities; caring for a young child

• Publisher: Akademia Ignatianum w Krakowie, Instytut Nauk o Wychowaniu, ul. Kopernika 26, 31-501 Krakow, Poland
• Journal: Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
• Year: 2019
• Volume: 14
• Issue: 3(53)
• Pages: 75-86

Contributors

author

Barnaś-Baran Ewa Maria

References

• Akta dotyczące założenia domu ochrony małych dzieci pod opieką Towarzystwa Dobroczynności od początku roku 1844 po koniec roku 1848, sygn. 547/ 215.
• Projekt urządzenia Domu Ochrony dla małych dzieci w Krakowie z 5 I 1844 r. podpisany przez Franciszka Ciesielskiego i Józefa Głębockiego, s. nlb.
• Siódmy tom protokołu Rady Ogólnej Towarzystwa Dobroczynności w Krakowie od dnia 18 maja 1870 rozpoczęty (do 1875), sygn. 547/7.
• Rocznik XXIII Towarzystwa Dobroczynności Wolnego Miasta Krakowa w połączeniu lat 1840 i 1841 (1842), Kraków: w drukarni Stanisława Gieszkowskiego.
• Rocznik XXXII Towarzystwa Dobroczynności miasta Krakowa z roku 1850 (1851), Kraków: czcionkami drukarni „Czasu”.
• Rocznik XXXV Towarzystwa Dobroczynności miasta Krakowa z roku 1853 (1854), Kraków: czcionkami drukarni „Czasu”.
• Rocznik XLII Towarzystwa Dobroczynności miasta Krakowa z roku 1860 (1861), Kraków: czcionkami drukarnie „Czasu”.
• Rocznik XLV Towarzystwa Dobroczynności miasta Krakowa z roku 1863 (1864), Życiorys ś. P. Tyrchowskiego Mikołaja wysłużonego prorektora Liceum św. Anny, prezydującego w Wydziale Spisu Tow. Dobr. skreślił i odczytał na posiedzeniu Rady Ogólnej dnia 17 kwietnia 1864 r., Kraków: w drukarni Franciszka Ksawerego Pobudkiewicza, s. 3-10.
• Rocznik XLIX TD miasta Krakowa z roku 1867 (1868), Życiorys ś.p. dra Szulca Ignacego radcy Wydziału Skarbowego skreślił i odczytał na posiedzeniu Rady Ogólnej w dniu 17 lipca 1867 r. Józef Głębocki sekretarz TD, Kraków: w drukarni „Czasu” W. Kirchmayera, s. 3-11.
• Rocznik LIII Towarzystwa Dobroczynności miasta Krakowa z roku 1871 (1872), Kraków: czcionkami drukarni „Czasu”.
• Statut urządzający Towarzystwo Dobroczynności w Krakowie (1839), Kraków: drukiem d. E. Friedleina, sygn. 547/20.
• Statut urządzający Towarzystwo Dobroczynności w Krakowie (1867), Kraków: w drukarni „Czasu” Kirchmayera, sygn. 547/20.
• Szesnaste sprawozdanie Komitetu Ochron dla małych dzieci w Krakowie z roku 1863 (1864), Kraków: w drukarni „Czasu” W. Kirchmayera, s. 1-31.
• Barnaś-Baran E. (2012). Dobroczynność i filantropia w społecznościach wielokulturowej Galicji, [w:] K. Szmyd, E. Barnaś-Baran, E. Dolata, A. Śniegulska (red.), Myśl i praktyka edukacyjna w obliczu zmian cywilizacyjnych, t. 1, Rzeszów: Wydawnictwo UR, s. 420-442.
• Barnaś-Baran E. (2017). Inicjatywa założenia ochron dla dzieci w Krakowie w pierwszej połowie XIX w., „Biuletyn Historii Wychowania”, nr 37, s. 7-23.
• Bieniarzówna J., Małecki J.M. (1985). Dzieje Krakowa. Kraków w latach 1796-1918, t. 3, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
• Bołdyrew A. (2016/2). Źródła do badań nad ochronkami jako instytucjami opiekuńczo-wychowawczymi w Królestwie Polskim w XIX i na początku XX wieku, „Studia Pedagogika Ignatiana”, t. 19, s. 271-289.
• Encyklopedia Powszechna (1865), red. S. Orgelbrand, t. 19, Warszawa: nakład, druk i własność S. Orgelbranda, s. 693-695.
• Encyklopedia Powszechna z ilustracjami i mapami (1901), red. S. Orgelbrand, t. 11, Warszawa: w odlewni czcionek i drukarni S. Orgelbranda i synów, s. 19.
• Głębocki J.T. (1842). O domach schronienia dla dzieci, Rocznik XXIII Towarzystwa Dobroczynności Wolnego Miasta Krakowa w połączeniu lat 1840 i 1841, Kraków: w drukarni Stanisława Gieszkowskiego, s. 3-36.
• Głębocki J.T. (1852). Zakłady ku ulżeniu bliźnich obecnie w Krakowie istniejące. Z krótką wzmianką o dawniejszych, a dziś nie istniejących instytucjach tego rodzaju, Kraków: czcionkami drukarni „Czasu”.
• Głębocki J.T. (1884). Pamiętnik jubileuszowy Arcybractwa Miłosierdzia, Kraków: druk Antoniego Koziańskiego, s. 1-8.
• Goltz A. (1860). Ochronki wiejskie, Warszawa: nakład i druk J. Psurski.
• Haratyk A. (2007). Udział społeczeństwa galicyjskiego w opiece nad dziećmi ubogimi i osieroconymi (1867-1914), Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Jakubiak K. (2015). Początki polskiej pedagogiki przedszkolnej, „Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce”, nr 4, s. 109-118.
• Kamiński J.M. (1870). O prostytucji, Warszawa: skład główny w księgarni Gebethnera i Wolffa.
• Kopff W. (1847). Urządzenie domów ochrony dla małych dzieci w Krakowie, Kraków: w drukarni Stanisława Gieszkowskiego.
• Książka pamiątkowa Arcybractwa Miłosierdzia i Banku Pobożnego w Krakowie od roku 1584 do 1884 skreślona w roku jubileuszowym (1884). Kraków: w drukarni „Czasu” Franciszka Kluczyckiego i sp.
• Markiewiczowa H. (2002). Działalność opiekuńczo-wychowawcza Warszawskiego Towarzystwa Dobroczynności 1814-1914, Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
• Meissner A. (red.) (2002). Galicja i jej dziedzictwo, t. 16, Opieka nad dzieckiem w Galicji, Rzeszów: Wydawnictwo UR.
• Pachoński J. (1959-1960). Głębocki Józef Teodor, pseudonim Doliwa (1806-1886), Polski Słownik Biograficzny, red. K. Lepszy i in., t. 8, Wrocław: Zakład im. Ossolińskich, s. 108-110.
• Pamiętnik Towarzystwa Dobroczynności Krakowskiego wydany z powodu obchodzonego w d. 24 i 25 czerwca 1866 r. pięćdziesiąt-letniego jubileuszu wskrzeszenia w roku 1816 tegoż Towarzystwa (1868), Kraków: w drukarni „Czasu” W. Kirchmayera.
• Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z wielkim księstwem krakowskim na rok 1870 (1870), Lwów: z c. k. galicyjskiej drukarni rządowej.
• Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z wielkim księstwem krakowskim na rok 1872 (1872), Lwów: z drukarni E. Winiarza.
• Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z wielkim księstwem krakowskim na rok 1875 (1875), Lwów: z drukarni A.J. Rogosza.
• Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z wielkim księstwem krakowskim na rok 1881, 1884, 1888, 1890 (1881, 1884, 1888, 1890), Lwów: z drukarni Władysława Łozińskiego.

Identifiers

DOI

10.35765/eetp.2019.1453.05